Jaungoikoa eta fueroak (1)
Gauza bakotxak Jaunak emonda
Daukaz doe ber-bereak,
Zara eta gazte gizon zein andra
Dierri naiz probintziak;
Bardin arraiñak ta egaztiak
Abere eta pistiak,
Lege bategaz ezin litekez
Zuzendu emen guztiak.
Ez da ardura atera arren
Uren barrutik arraiñak,
Joan ditezen leorrez arin
Une badituez oiñak;
Egazti batek zer balio dau
Uretan barriz sartzeak?
Naiz abereak ego bagarik
Aidez igoten asteak?
Ezin liteke leorrez bada
Arraiñik inoz ibili,
Ez egaztirik uren barruan
Joan liteke igarri;
Ezin liteke ez abererik
Egan aidean eregi,
Eta aiñ gitxi Euskal-erria
Erdaldun oso imiñi.
Beraz usoa egiña dago
Ibilli dedin aidean,
Ez abereak dabiltzan gisan
Beian emen lau oñean;
Tiroz ego bat eizari batek
Baña austen deutsanean,
Zelan kantau leiz urru gozoak
Erreka aldamenean?
Deituko deutsut gaur zuri bere
Neure Erria, usoa,
Ez legoia ta ez arranoa
Ez belea ta otsoa;
Zarealako sotill zuri ta
Otsan leial ta gozoa,
Ego ausiaz zelan zakustaz
Usotxo biotzekoa?
Nun dozuz oraiñ zuk antxiñako
Urrueta eztitsuak?
Arbolapetik ipar aisetan
Nik pozez entzundakoak?
Isilldu ziran uso maitea
Mututu zure urruak,
Zure lekuan kantetan dabe
Bela baltz erbestekoak.
Errekatxoen ur korrontetan
Sortuten zan murmullua,
Iñoz etxatan aiñ gozo izan
Zeinda zeurorren urrua;
Mendi gaiñetan urtu bagarik
Ikusten neban edurra,
Zer zan besterik zure ondoan
Ezpada gauza illuna?
Erri onetan beti beti, zu,
Izan ziñan erregiña,
Zure mendean bizitea zan
Guretzako atsegiña,
Arronotzarrak etziran izan
Zur arrapetako diña,
Baña legoiak jarutigi deutsu
Atzamarkada samiña.
Jaunak emonik zeugaz zenduzan
Ego bi oso sendoak,
Jaungoikoa zan eskumakoa
Ezkerrekoa fueroak;
Aurrera bere gura badoguz
Egun zorionekoak,
Zeruruntz danok otsegin daigun
Betoz euskaldun egoak.
Eurakaz jagi gaitezen narraz
Gabiltzazanok galduak,
Anzoetatik daukaguzala
Barreka arerioak;
Jaso barriro neure anaiak
Zeruraño zizpuruak,
Eta eskatu geure egoak
Jaungoikoa ta fueroak.
Zer da ume bat aitagaz utsik
Baldin ill bajako ama?
Errukarria zurtza gaisoa
Gobernu andirik baga;
Modu berean neure anaiak
Gu bere aurkitzen gara,
Oitura zarrak biztu bearko
Gauz onik izango bada.
Asaba zarren Jaungoiko ona
Zuk errez daikezuz biztu,
Erri on oni arren errukiz
Egiozu begiratu;
Zugan ustea jarri dabenik
Sekula al da lotsatu?
Bere jagola sendotzat onek
Beti zaitu ezagutu.
Beronek diño zu, zara Jauna
Guretzat etzan lekua,
Nai dogu zure ego azpian
Billau osasun dontsua;
Orain bost une eizari batek
Jaurtigi eustan tiroa,
Eta osatu egidazu gaur
Zauritu eustan egoa.
Ez da geiago gure lurrean
Aiserik aserratuko,
Itxasoetan amorruz bagak
Ez dira atzera jasoko,
Sekula bere Egoi aldera
Ez dogu begiratuko,
Gure ontzia salbetan utsik
Indarra dogu egingo.
Badakigu oker ginala ari
Lenago danok begira,
Ipar aldera bearrean jo,
Zenduan eguerdira;
Orain atzera gura genduke
Laster egiñ danok bira,
Biurtu gaizuz gure asabak
Biziten ziran tokira.
Zu zara Jauna, Ipar bakarra,
Nogan ditugun josiko,
Biotzetako gure orratzak
Gaur danik beti betiko,
Ezaugarritzat odei zuri bat
Deuskuzu gia jarriko,
Bere ondoren oker bagarik
Kananen gara sartuko.
Alperrik dira Ejipton barriz
Odeiak burrukatuako,
Alperri euren zauri-odolaz
Ibaitzarrak gaineztuko;
Alperrik trumoi burrundariak
Sorua dardaratuko,
Atxen txuntxurrak zir zart tximistak
Alperrik lurreratuko.
Aurrera zuzen joango gara
Batera basamortuan,
Aurrera, aurrera, leorrez legez
Bardin bardin itxasuan;
Aurrera... eta Jaungoikoari
Deiturik itxas onduan,
Urak erdi bi eten da doaz
Igez bildurti moduan.
Betor su ta gar, nai badau bere
Jarrai Ejipto guztia,
Damuz beterik Israeleri
Libre joaten itxia;
Baña jaristen noz ondo daben
Itxaso erdi-erdia,
Ur danak trilla eginda deutse
Illgo amorru guztia.
Dakialako Jaunak emoten
Danai euren alogera,
Erri leial ta baita mukerrai
Irabazita daukena,
Itxas erditik eroaten dauz
Onak baterik bestera,
Txarrak botaten ondarreraño
Arraiñak gizendutera.
Revista Euskara, 1881, IV
|