|
JAUNGOIKOAREN PROBIDENTZIA
Saritua izan zan 1883an Markiñan
Gaizki dabilena
Gaizki amaitzen da.
Ondo bizi dana
Ondo ill.
(Esaera zarra)
Maiatzak oraindiño
Eguntxo bat eukan,
Erretxiñolak pozik
Kantetan erautsan,
Lorak egozan arro
Zelai ta landetan,
Soñera barriakaz
Lurra agiri zan
Iturritxoetan,
Ura murmurketan,
Ibai garbietan,
Zeruak barriz ziran
Biziro pintetan.
Arpegia añ argi
Eukan eguzkiak,
Begiratuteko duiñ
Etziran begiak,
Artuko eutsezala
Inguru guztiak,
Iñok ez eban uste
Añ laster odeiak,
Baña pilla andiak,
Baltz eta zuriak,
Añ izugarriak,
Laster burrukarako
Zirean jagiak.
Peru agura zarra
Pobretxo jantzirik,
Edur gisan burua
Oso zuriturik,
Ezin ebala bota
Oñkada ariñik,
Egoalako urtez
Guztiz astundurik,
Urbiñan urtenik,
Goisean goisetik,
Bizi zan etxetik,
Arantzazura doa
Promesa egiñik.
Eguzkia gorde zan
Alako batean,
Estalgi baltza jakon
Jazarri aurrean,
Peruk zelan ez eukan
Etxerik aurrean,
Mendian aurkitzen zan
Igo bearrean,
Sasoi ederrean
Larogei urtean,
Bizita lurrean,
Elgean goruntz doa
Baña aldatsean.
Trumoia asitenda
Burruka soñuan,
Tximista bat jaustenda
Peruren onduan,
Aretx bat birrintzen dau
Sarturik barruan,
Gizona larriturik
Jausten da soruan,
Añ une gaiztuan,
Eta txit estuan,
Al eban moduan,
Birjiña Arantzazuko
Deitzen dan beinguan.
Elorri batera zan
Nekez urreratu,
Bere anparupean
Jarrita geratu,
Arria zan bertatik
Goitik abiatu,
Orri eta erramak
Ugari apurtu,
Aiseak azkatu,
Euren putzak txistu,
Odeiak urratu,
Errekak euriagaz
Bertatik gañeztu.
Batetik zarra eta
Bestetik sustua
Errukari egoan
Peru gisajua,
Egun artan baraurik
Tripea ustua,
Komulgetako ustez
Garbirik barrua,
Berorik burua,
Leorrik aua,
Gorputza oztua,
Promesa betetako
Baña piñ gogua.
Zaldun bat agertzenda
Goian atertzean
Gordin osagillea
Zana Barrundian,
Peru gisajoaren
Tokira jastean,
Nai nok esango leuke
Alan ikustean,
Añ taju tristean,
Bakartasunean,
Leku urriñean,
Lagunduko eutsala
Al eban añean.
Euria ebalako
Barriz abiatu,
Zalditik an jatsirik
Gordin zan geratu,
Baña eskurik onek
Ez eutsan luzatu,
Ezta begi onakaz
Bere begiratu,
Añ gitxi lagundu,
Ikusirik estu,
Noz eban atertu,
Agurrik egin baga
Gordin zan aldendu.
Zaldira zelan igo
Munatxo batetik,
Asten jako lau oñan
Arinka bertatik,
Gordiñek bridai sendo
Tiratuagaitik,
Aberea gelditzen
Etzan orregaitik,
Doa arri artetik,
Naiz sastraketetik,
Zeñ bide ertzetik,
Bota arte nausia
Lurrera gañetik.
Entzuten da bertatik
Dei bat añ estua,
«Neure gogortasunen
Au dot kastigua!».
Arritzen da onegaz
Peru gisajua,
Karidadez bizturik
Ikustera dua,
Txit errukitua,
Oso samurtua,
Gordin arrizkua
Troka baten jausirik
Dakus zelaitua.
Berak gura ebana
Egiñ ebanean,
Tximista legez iges
Zaldia bajoian,
Egon arren añ makal
Peru gorputzean,
Laguntzeko usteaz
Al eban añean,
Erripa añ txarrean
Leku labanean,
Arrisku artean,
Pozik aurkituten zan
Beeratu zanean.
Baña Gordin egoan
Lekura eldurik,
Dakus au pultsu eta
Arnasa bagarik,
Burua arri ertzak
Erdi bi egiñik
Azkenetan dagola
Oso sinisturik,
Txito samurturik,
Belaunikoturik,
Jaunari gogotik,
Erregututen deutsa
Arimeagaitik.
Erregu txit luze bat
Egin ebanean,
Oitura dan legetxe
Kristinau legean,
Illa bertan larga ta
Aldats garratzean,
Igo ezinik dabil
Atx mutur artean,
Eta goi aldean,
Begiratutean
Txakurraz nastean,
Bigun eizaria dau
Ikusten bidean.
O! Bigun eizaria!
Eutsan laster deitu,
Zurturik ots onegaz
Ezin zan geratu,
Peru nozbaiten jakon
Nekez urreratu
Puskaten atseden ta
Berbaz abiatu,
Zearo autortu,
Zer zan an gertatu,
Damua agertu,
Gizon bat añ dongaro
Zalako amaitu.
Bigunek eutsan dana
Entzun arduriaz
Errukitutzen zala
Osalari illaz,
Eta mirariturik
Peruren fediaz,
Bujakan erabillan
Jateko gauziaz,
Ardao ta ogiaz,
Gaztai ta aragiaz,
Al eban guztiaz,
Indartu eban Peru
Galdua gosiaz.
Azkenez esan eutsan
«Jaunak nai izan dau,
Gaur zure birtutea
Peru ondo probau,
Bere Probidentzia
Egizu alabau,
Berak oi gaitu bada
Guztiok gobernau,
Beragaitik dirau,
Ta dabil mundu au,
Berk ekarri nau,
Estutasun onetan
Zaidazan anaparau».
|
|