www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Asti-orduetako bertsozko lanak
Felipe Arrese Beitia
1902

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Asti-orduetako bertsozko lanak, Felipe Arres ta Beitia. José Astuy-ren moldiztegia, 1902.

 

 

aurrekoa hurrengoa

Iñazio eta semeak

 

Lur au itxirik, doa, bai doa,

Gorantz nire espiritua,

Dalako berau guztiz ariña,

Bizkor ta lau egokua;

Beingo batean bere azpian

Urrin largauta arranua;

Jaritxi gura leuskit bertatik

Zoriondunen lekua,

Non bizi jakun gloria artean

Zaldun bat Loiolakua.

 

Espirituak igo nai arren,

Gorputza daukat nagia,

Nok batigatzen deustan oraindik

Neure arima bizia;

Baña biotzau zelan daukadan

Gaur alegere jarria,

Izarraitz-peko seme bateri

Bertsoaldi bat barria

Kantauko deutsat dalako santu

Eta euskaldun garbia.

 

Euskeraz kantau nai deutsut bada,

O! Iñazio ederra!

Zure begiak egin daizuzan

Biurtu onuntz lurrera,

Zeure semeak dabiltzalako

Zoli baterik bestera,

Alan itxasoz, zelan leorrez,

Zabaltzen zeure bandera,

Ekarte arren bere azpian

Mundu guztia jartera.

 

Mundua dana gura leukie

Bandera orregaz menpetu,

Ama Eleixa Santa ez dedin

Ontzi bat legez ondatu;

Danok Kristogan bat egineta

Salbau dedin ta sendotu,

Orretarako ze armadea!

Egin zenduan moldatu,

Zelako soldau aukerakoak

Zuk, Iñazio, billatu.

 

Alkarren leian, zar eta gazte,

Doaz guztiak gerrara,

Dedar egiñaz: «Gure bearra

Jaungoikoarentzat dana da;

Bere gloria anditu dedin,

Goazen gu burruketara,

Goazen bai, goazen ill edo bizi,

Arrisku andietara,

Adiskiderik baga geratu,

Dedin Luzifer zitala.

 

Ditugun armak, dira Jesusek

Eskura emonikuak,

Bere soldadu gu gareala

Kantetan doguz bertsuak;

Gerraketara goazanean

Jo zelakoxe soñuak,

Baita galtzairu zorroztuakaz

Indarraz jaso besuak,

Eta irabazi arerioen

Kontra garaipen senduak.

 

Iñok jokatu nai badau gugaz,

Agertu baño eztauko,

Jaungoikoa guk badogu geugaz,

Nok gaitu azpiratuko?

Eta alanbere esetsitera,

Balitza norbait jagiko,

Berealaxe azartasun au

Ondotxo leuke pagauko,

Buruaustetik gaur Luziferrek

Eleukelako librauko.

 

Aup! egin eta urten begie

Luterok Alemanian,

Ingelaterran Enrikek eta

Kalbiñok bardiñ Frantzian;

Askotu bitez euren semeak

Arrokeria andian,

Ez buru ta anka, baña gaur dabiltz

Ganora lotsagarrian,

Mailluaz guk jo ditugulako

Danak buruen erdian.

 

Euren dotriñai ezelan bere

Ezkoaz iñoz parkatzen,

Katolikoen egi garbia

Jardungo gara ereiten;

Alper alperrik arantzadoiak

Bidean jakuz ipinten,

Ezpataz danak ebagi eta

Aurrera dogu jarraitzen,

Dragoeren bat azaltzen bada

Kurutzeagaz birrintzen.

 

Egur onegaz il bear dogu

Pistia donga guztia,

Suagaz erre, erne eztedin,

Bedar txar danen sustraia;

Eta tankean tankean ereiñ

Kurutzearen azia,

Beronen ezkur ederra izan

Dedin arimen jakia;

Bertan ill zana aurrera euren

Errege ta Agintaria.

 

Oneixek dira gure dedarrak,

Onexek gure asmuak,

Onexek gaitik nekau oi doguz

Goputzak eta buruak;

Mendi, atx eta basarteetan

Emon ugari pausuak,

Pillatze arren tegi batera

Ardi erratu galduak,

Osterantzean ondamendira

Doazalako gaisuak.

 

Ardi danakin nai dogu egin

Artalde on bat lurrean,

Danok ipiñi Leon amairu

Garren onaren mendean;

Bera dogula gure Burua,

Guk jarraiturik atzean

Bizirik danok Artzain bategaz

Berak zainduta bakean,

Estaldu daigun arerioa

Beiñ da betiko lurpean».

 

              * * *

 

Entzun ditudaz Inazioren

Soldau zolien dedarrak

Badakit zelan parebagarik

Diran gerrari leialak;

Gañera asko itxasoetan

Direan legez ondarrak,

Direalako Iñazioren

Seme errotsu azkarrak,

Lurrak daukazan bost aldietan

Gaur eurak dira izarrak.

 

Ikusten dira beti egiten

Irabaziak aurrera,

Ameriketan, Ozeanian,

Afrikan bere ez atzera,

Europan eta Asian barriz

Ze frutu daben atera,

Danok guztiok dakigulako

Enoa luzatutera,

Onenbestegaz neure kantua

Gaur noa amaitutera.

 

Zergaitik ezin leikezalako

Iñazioren semiak,

Egin dabezan gauzak ipiñi

Zearo nire lumiak,

Orretarako bearko deutsa

Ekin nik baño obiak,

Euskalerriak badaukaz buruz

Argiak bertsolariak,

Ni ixilduta zarata egiñ

Begi gaur euren liriak.

 

Auspaztuten naz o! Inazio!

Isillik zure oñetan,

Semez aberats zaitudalako

Ikusten zeru goietan;

Danak dakustaz euren bearren

Sari andiak gozetan,

Ta irakurten bandera zuri

Zuk dozunean altzetan,

JAUNGOIKOARI EMON GLORIA,

Urregorrizko letretan.

 

aurrekoa hurrengoa