www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Aurrekoetxea, G. eta Videgain, X.: Haur prodigoaren parabola Ipar Euskal Herriko 150 bertsiotan. 2004

 

aurrekoa hurrengoa

[1203]

Canton de St Jean-de-Luz

Commune d'Ascain

Haur prodigoua

 

Observations préliminaires

        La langue basque se prête difficilement à une traduction littérale. Ses locutions particulières, ses mots à sens multiples et étendus, ses expressions primitives, et assez rares, ne permettent de traduire certains mots français qu'en les basquisant, si je puis m'exprimer ainsi, et obligent très souvent à changer la tournure de la phrase française pour conserver le sens véritable de cette phrase.

        Quant à son orthographe, elle est unique et ne souffre aucune altération; chaque lettre devant garder, toujours, sa prononciation particulière. D'où impossibilité d'employer certains caractères dont on se sert pour noter les sons français, à moins d'écrire une langue basque, qui ne le serait pas. J.B.D.

 

        1. Guiçon batec es çouen bi seme baicic. Gastenac erran çion aitari: «Dembora da içan nadin neoure naousi eta içan deçadan diroua. Partiçaçou çoure ontasouna eta ekhar açou behar douana.— Ba ene semea erran çouen aitac, nahi dukan beçala. Gaichtaguin bat haiz eta gastigatoua içanen haiz». Eta idokiz tireta bat partitou çouen bere ontasouna eta eguin citouen bi parte igoualac.

        2. Çembeit egounen bourouan seme tsarra gan cen herritic eguinez foutitoua eta nehori adioric eguin gabe. Trebesatou çaion hanits larre, oyhan, arribera eta ethorri cen hiri handi batera non bere dirou goucia gastatou baitçouen. Cembeit ilhabeten bourouan saldou behar içan citouen bere arropa tcharrac emaste cahar bati eta eman cen muthill: egorri çouten landetarat astoen eta idien çaintserat.

        3. Ordouan arras malourous cen. Es çouen guehiago ogueric gabaz lo eguiteco es jouric berotceco hots hari çouenian. Batçouetan hain gose çen non janen baitçouen gogotic serriec jatèn citousten asa osto eta frouitou oustel hec bainan es cion nehorc emaiten.

        4. Arrats batez barnea houtsa outsi çouen bere bouroua erortcerat cadira tchar baterat beguira çagolaric leïotic airian estiki çabiltçan chorieri. Guero icousi çouen aguertçen cerouan ilharguia eta içarrac eta erran cion bere bourouari nigarrez. Han nere aitaren etchean bethea da sehiez doutenac oguia eta arnoa arroltceac eta gasna nahi douten beçambat. Dembora hartan ni gosiac hiltcen hari naiz hemen.

        5. Ongui da altchatcerat noha ganen ene aitaren bilha eta erranen diot. Eguin nouen bekhatou nahi içatou nouenian çou quitatou. Haundiski houts eguin nouen eta behar naouçou gastigatou badakit ongui. Es naçaçoula guehiago çoure semea icenda trata naçaçou coure asken cerbitçaria beçala. Hobendoun nintçan bainan iragaten hari nintcen çoure ganic ourroun.

        6. Aita baratcean cen akabatcen bere lorien arrosatcea, miratcen citouen sagar ondouac eta mahatsac. Icousi çouenian etortcen bidean bere semea dena estalia icerdiz eta erraoutsez ichterra tregnatouz penaz sinhetsi çouen. Galdetou cion bere bourouari behar çouen gastigatou hala behar cioen barkhatou. Azkenean nigarrac beguietan edatcen diosca besoac eta leporat salto eguiten diolaric emaiten dio mousou handibat..7. Güero jar araci çouen bere semea. Galdetou citouen bere jendiac eta aousouac: «Nahi dout maitatou lehen beçala haur gaichoua cioten erran bildou cireneco. Aski gastigatoua içatou da: nehorc es deçola erasiaric batere eguin. Çatoste icousterat ekhar çoçoue fite sarrota poullit bat, emoçoue errestoun bat herrian eta sapata berriac sangoetan. Har çaçue oillarrac, ahateac eta ekhar hiltceco on den ahetce bat behar dougou elgarrekin jan edan eta eguin besta haoundi bat».

        8. Sehiec obeditou çouten bere naousi eta eman çouten mahainen gainean oyhal eder bat. Mement berean seme saharrena heldou ihisitic bere sakourrekin. «Cer da arrabots hau? galdetou cioten jouramentouca. Ouste dout cantaz ari çaistela hemen: es da goizegui ethor nadin guibelerat. Errotou çare nere aita?».

        9. Es ene semea es naiz hala, ihardetsi çouen çaharrac. Eguiten badout hori, ceren banaiz boscarioz bethea: Cantatcen dougou eta ourous gare ceren baitougou ongui certaz canta. Nahi doukan edo ez beharco douc cantatou hic ere eta alegueratou gourekin ceren eta hire anaya hilla cena ethorri baita bicirat. Sortou balitz beçala douc, atso galdoua cen, egoun horra berritz atcemana.

 

Ascain, le 21 Xbre 1894

L'Instituteur,

F. Ceihéran

 

aurrekoa hurrengoa