www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Aurrekoetxea, G. eta Videgain, X.: Haur prodigoaren parabola Ipar Euskal Herriko 150 bertsiotan. 2004

 

aurrekoa hurrengoa

[1333]

Canton de Saint-Jean-Pied-de-Port

Commune de Bustince Iriberry

Haour onthasoun chahouçaïlèa

 

        1. Guiçon [1] batèk étcièn bi [2] sèmè bécik. Gazténak [3] erraïtèn dako aïtari: «Ordouïci içan nadïn ènè bouriaïn naousi éta oukhan [4] déçadan dihourou. Béhaïcit youaïtéko [5] ahala éta lékhou ikhoustéko. Çathika çaçou çourè onthasouna éta éman éçadaçou eni hèldou çadana. — Ba, ènè sèmia, erraïtèn dou aïtak; nahoukan béçala. Gaïchto bat hiz éta içaïntz gaztigatia». Guio çabaltcèn cièlaïk tièta bat, çathikatou cièn bèrè onthasouna éta éguïn bi çathi berdinak.

        2. Egoun goutïn bourian, sèmè gaïchtoua youan cèn herritik bouria goraïk, néhori adioïk (berriz artio) erran gabè. Phasatou cièn anhitz larrè, oïhan, our errèka; éta yïn hiri haoundi batèra, çoïntan chahoutou baïtcièn bèrè sos goucia. Çombaït ilhaïtèïn bourian, bèhartou citçazkon saldou bèrè phildak émaztè chahar bati éta alokaïrian yarri mouthil guisa: igorri çoutèn alhorrètat idièn éta astouèn çaïntcèa.

        3. Ordian içantcèn biciki dohakabè. Etcièn oukhan guèhio ohèïk lo itèko atsian, ez souik bèrotcèko hotcènian. Bacièn batçoutan haïn gosè hanoundia noun yaïn baïtcitièn gôtik [6] cherrièk yatèn ditouztèn aça osto éta froutou oustèldou hèk; bana nèhok étçakon déousèrè émaïtèn.

        4. Gaou batez, sabèla houtsa, outci cèn érortèra alkhi batèn gaïnèa, soïtèn cièlaïk leïhotik chorièri hègaldakatcen ahïnki. Guio ikhousi citièn aguèrtcèn cèrian arguiçaria eta içarrak éta erran cièn bèrè baïthan nigar éguitèn cièlaïk: Han, (hantche) ènè aïtaïn étchia mouthilèz bèthiaouk, çoïnèk baïtoutè oguia éta anoua, arroultciak éta gasna, nahoutèn béçambat. Dèmbora bèrian, ni, hiltcèn nouk gosèz hèmèn.

        5. «Bèraz choutitouko nouk, aïtaïn khaousitcèa youaïn nouk éta èrraïn diakoat: Eguin nicïn bèkhatou bat, noïcère nahi oukhan cïntouanian dèspèïtou. Oguèn haoundia oukhan nicin, éta bèhar nouçou gaztigatou baciaïçout ountsa. Enèçaçoula deïth guèhio çourè sèmia, har nèçaçou çoure azkèn mouthila bèçala. Oguèndoun içan nouçou, bana hourtcèn aï nïndouçoun çoutaïk ourroun».

        6. Aïta bèrè bâtcian cèn lilièn ihiztatcèn akhabatcèn ari: ikhouska çabilan bèrè sagartcèn éta mahatsèn. Ikhousi ciènian yiten bidiaïn gaïnian bèrè sèmia icèrdiz éta èrhaoutsez èstalia, çango bat herrèstan doï doïa sïnhètsi cièn. Bèrè baïthan erran cièn bèhar ciènèz gaztigatou ala bèhar çakon barkhatou... Azkènian, nigarrak bèguiètan, hèdatou çazkon bèsouak éta yaouciten çakolaïk lèphora éman çakon pot haoundi bat.

        7. Guèro yarraraci cièn bèrè sèmia; deïthou citièn ètchèkouak éta aouçouak: «Nahiout maïthatou lèhèn bèçala, gaicho haourra, erraïtèn dê bildou cien bècèn lastèr. Içan da, aski gaztigatia; nèhok ez dèçakola ouaï gaïzkirik batrè erran. Çaourtè hounèn ikhoustèa; ékharrakociè bèhala camisola bat pollita [7], éçarrakociè erhaztoun bat èhian éta çapèta berriak oïnètan. Hartouko ahal touciè oïlarrak, ahatiak, éta ékharriko ahètchè bat hiltcèko houn dèna: édaïn dougou, yaïn élgarrèkin éta èguinèn bèsta haoundi bat».

        8. Mouthilèk éguïn çoutèn naousiak errana éta èçarri çoutèn tafaïla bat édèrra mahaïarèn gaïnian. Ordou bèrian, sèmè guèhièna hèldou cèn ihicitik bèrè chakhourrèkïn. «Cer da bèraz açantz hori? oïhou èguitèn dou youramèntouikïn. Idouri çaout khantouz ari cièztèla hèmèn: ezta goïceï yïn naïn. Erhoua cirèa ènè aïta?». [ehotou].

        9. «Ez, ènè sèmia, ènouk hala, ihardestèn dako çaharrak. Hori itèn baout, itèn diat bozkarioz bèthia niçalakouan. Ari guitouk khantouz éta dohatsou guitouk, écik badiaou ountsa certaz. Nahi baouk éta ez, bèharkôouk khantou ïn hik èrè éta bozkariatou gouèkïn, cèrèn hirè anaïa hila cèna phiztou douk (bicirat itçouli douk). Sorth bèrri bèçala douk; atço galdia cian, ègoun horra hatcèmana».

 

L'Instituteur,

Jean Curutchet

 

Notes

        Le basque a été écrit tel qu'il est parlé dans la commune.

        I. on, en, an, in, aïn, oun placés à la fin des mots se prononcent one, ène, ane, ïne, aïne, oune.

        II. L's se prononce comme j ou mieux comme le «s» gras espagnol.

        III. Le «z» se prononce comme s ou ç.

        IV. Le h est toujours aspiré.

        V. L'y se prononce en appuyant le bout de la langue contre les dents et le palais autrement comme ill.

        VI. Le l est mouillé dans ll.

        VII. L ^ sur a, o, e, indique que la voyelle est longue.

 

aurrekoa hurrengoa