www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Aurrekoetxea, G. eta Videgain, X.: Haur prodigoaren parabola Ipar Euskal Herriko 150 bertsiotan. 2004

 

aurrekoa hurrengoa

[1196]

Commune d'Urcuit

Canton de Bayonne nord-est.

Haürra prodigoa

 

        1. Guisson batek es sitouén bi chémé baïsik Gastéénak erran sion béré aïtari: «Démbora da éné yabé issan nadién éta serbéït dirou issan déssadan, Baïtes padako da dessakédan éguin héméndik yoaïtéa eta echcoualdé serbéït ic-houch dessadan. Partécasasou souré ontachouna, éta éman diéssadassou issan béhar doudana. ­ Baï, éné chéméa, dio erraïten aïtak nahiko doukan bessala. Gaïchtaguin baït haïs éta issanen haïs gastigatoua». Guéro tiréta bat idékitsen partékatou souen béré ontachouna éta égin sitouén bi parté bardinak.

        2. Goutibat égounén ondotik chémé gaïchtoa hérritic yoan sen handi éguitén souelarik, éta nihori adiorik érran gabé. Haïnits larra, oÿhan éta ibaï irragan sitouén éta heldou sen hiri handi batéan, non béré dirou goussia chahoutou baïtsouén. Sémbéït ilhabétérén bourouan, béré pouchkak chaldou béhar issan siosskan atcho bati éta béra aïntcinatou mouthil issaïteco; igorri souten alhorrétara achtoak eta idiak saïntseko.

        3. Ordouan gaïn gaïnetik dohacabé issan sén. Guéhiago és souen issan ohérik gaouas lo éguitéko es sourik hots ari sénéan bérotséco. Batsouetan haïn goché handia souén non ourdééc yatén sitoustén asa hochto éta frouitou ouchtél hétarrik chégour yanén baïtsoukéién; baïnan nihork déouch és sion émaïten.

        4. Arratch batéan chabéla houtchik, alkitcho batén gaïnérat bérébouroua érortséra outsi souén, arinki hégaldaka sabiltsan chorieri béguia hédatous. Guéro ikhouchi sitouén hilarguia éta issarrac sérouan aguertsén, éta nigaréguinés, béré-bourouari érran sion: «Han éné aïtaren etchéa serbitsariés béthéa da, soïnèk baï douté nahi doutén bésémbat ogui éta arno, arroltsé éta gachna, démbora béréan, ni gochés hiltsén ari naïs hémén».

        5. Hola béras, alchatséra noa, yoanén naïs éné aïtarén cochitséra éta erranén diot: «Sou outsi nahicatou sintoudanéan bécatou éguin nouén. Hobén handi bat issan nouén, eta ontcha badatik, baïtes padaco da gastiga néssassoun. Es, néssassoula souré chéméa dëitha guéhiago ibil néssassou souré serbitsarietarik askéna béssala. Hobéndoun issan nintsén, baïnan nintsén soutaric ourroun iraoungitsen».

        6. Aïta béré baratséan sén, béré loréak arrégatsea acabatsén souela; béguistatsen sitouén chagar ondoak eta mahatchak. Béré chéméa isserdis éta herraütchés goussia echtalia, sangoa herrechtatous bidean éthortsén ikhouchi souénéan doïdoïa chinhetchi soukén (hourassela) galdéguin sion béré bourouari édó gastiga sessan édo barca sesson sér éguin béhar sitakén.... Askénik, béguiétan nigarrekin hédatou siorskan béchoac eta béré bouroua aourdikiz harén léphorat mouchou handibat éman sion.

        7. Guero béré chéméa yar arazi zouén; béré yéndéakéta haoussoak déïthou sitouén: «Maïtatou nahi dout aïntsinéan bessala haour gaïchoa sioétén erran bildou sirénécots. Achki gastigatoua issan da: nihork orai ès déssola éguin dén goutiénéko érachia bat. Satosté ikhoustéra, écar-ossoué lachtér choïnéco pouillit bat, éssar otsoué errestoun bat errian éta oïnetaco berriak oïnétan. Hartouko ahal ditoutsoué éré oïlhar éta ahatétarik éta hiltséco on den ahatché bat érrakariko édatéra, elkarrékin yatéra bechta handi bat éguitéra goassi».

        8. Serbitsariek ditou obéditou siotén bérén naouchiari éta dafaïla éder bat ésarri soutén mahaïnéan. Mémént béréan, chémé adinez guéhiéna, ihissitik itsoultsén sén béré sakourrékin: «Ser dabada hots haü? Souén bourroca oïhou éguin issan ouchté dout cantous ari saïsten hémén; és da goïssegui itsoul nadién. Soratou saréïra, éné aïta?».

        9. ­«Es, éné chéméa, ès naouk, holakatou, sion ihardétsi agourréac. Hori éguitén badiat boscarios béthéa naïsselacots duk. Cantatsén diagouc éta bots gaïtouc, essén badiagouk sertas (issan). Nahi issan déssakan édo ès baïtes padaco issanen saïk canta déssakan hik éré éta boskaria hadien gourékin, séren hiri anaïa, soina hila baïtsen, itsouli bai-da bissirat, Doïdoïa chorthoua balits bessala douc ; atso galdoua soukan égoun horra nondén bérris atsémana».

 

L'Instituteur d'Urcuit,

Bégué

 

Nota:

        ou dans la prononciation équivaut à u dans l'orthographe usuelle.

        Ch s.

        ss z.

        h employé seul est toujours guttural.

        g se prononce toujours gue ; exemple ; ge = gue ; gi = gui.

 

aurrekoa hurrengoa