www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Ama euskeriaren liburu kantaria
Felipe Arrese Beitia
1900

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Ama euskeriaren liburu kantaria, Felipe Arrese Beitia. José Astuy, 1900

 

aurrekoa hurrengoa

GURE BANDERA

 

                Saritua izan 1888an Gernikan

 

                Eta gero emienda batzuk eginda,

                Euskalerriako Alkartadeko lagunen aurrean

                Egilleak gure Aretxaren azpian

                Irakurri eban 1895ko Garagarrillaren 21an

 

Anboto dakust triste, bai triste

Negarrez Oiz-mendia

Eusakldun goiak danak diñoste

«Ilten da zarra guztia»;

Ill zan Lelo, ill Lekobide,

Ill zan ill zan Jaun Zuria,

Ill ziran gure gizon andiak,

Iya ill Euskal -erria,

Alan ezpada esan daiala,

Arbola orrek egia.

 

Aretx maitea, esam egizu

Euskeraz berba egiñik,

Iñoz aurkitu ete dan lur au

Taiu onetan geixorik.

Autortu zaite zeu bere egon

Bazara orren sikurik,

Bazara egon iñoz orrelan

Ezkurrik emon eziñik,

Urte askogaz ukatu eta

Bazengoz legez zarturik?

 

Autortu zaite lotsa bagarik,

Arbola entzutetsua,

Autortu zaite etzara zu zeu

Aretx danetan santua?

Esan egizu zeure gloria

Zelan jarri dan gautua,

Nondik ta nora gaur zu zagozan

Orrenbestean galdua,

Iñoz ez izan baziña ñegez

Arbola Gernikakua.

 

Gaur emeretzi urtetxo dira

Ill jatazala bai pozak,

Zerren buztartu ein ginduezan

Sekula ez da gu motzak,

Eta euren nausi gaztelar batek

Jaurtigi eutsun aiotzak

Zergaitik zuri eutsuzan bada

Besangok itxi billoixak,

Ordurik ona pozik ez dauka

Nik legez zure biotzak.

 

Ordurik ona negarrez zagoz

Aretx lenago dontsua,

Zergaitik jausi jatzun tximista

Sutsu bat donga gaiztua,

Orrexegaitik ikusten zaitut

Iya orririk bakua,

Agaitik zagoz lengo aldean

Ain asko aguratua

Zure azpia nok kantau daike

Dala Batzarren lekua?

 

Beti ikusi or kinduezan

Jakitun danak itzalez,

Zarealako zu Arbola bat

Zerutik jatsia legez,

Zure adarrok direalako

Irabaziak odolez,

Itxi bagarik iñoz ñoituten

Dongen fede txar zitalez,

O baiña miña! Gaur erdaldunak

Darabilguez dandarrez!

 

Eurok indarrez ebagi eta

Darabilguez lurrean,

Darabilguez lotsa bagarik

Sua egiteko ustean;

Antxinakoak erdaldunen bat

Balebe euren aurrean

Ikusi zure orri bat bere

Zapaltzen ostikopean,

Ill edo goitu egingo eben

Galtairu zorrotz-artean.

 

Ill edo goitu jaritxi ziran

Garaipen andi zarrenak,

Goitu eginda gorde zirean

Lege aiñ eder aurenak,

Goitu eginda egin zirean

Munduan ezagunenak,

Agaitik ziran kantetan non nai

Gloria euskaldunenak,

Zugaitik illda eukezalako

Libertaderik onenak.

 

Etzinduezan Aretx maitea,

Euriak utsik or azi,

Etzinduezan iñontz bigunak

Perlakaz bakarrik jantzi,

Ezpada milla gerretan gogor

Asabak einda esetsi,

Euren odola suster danetan

Egin zenduan iruntsi

Aixe erreak zeu igartzerik

Iñoz ez eien jaritsi.

 

Sarritan izan ziran benetan

Uda odeitsu tristiak,

Sarri bai sarri Gaztela-aldeko

Trumoi-ots bildurgarriak,

Zugana eldu ezin zirean;

Baña euren oñaztarriak,

Ta bai atzera biurtzen ziran

Erdal-errira guztiak,

Ipar-aixeak zirealako

Lur onetako nausiak.

 

Alperrak ziran euren asmoak,

Utsak gaztelar indarrak,

Zirealako bai euskaldunak

Beti izaten bat danak;

Erdaldunakaz nastu bagarik

Ziran zur biziten zarrak

Euskal-legeak gordetan zintzo

Izanik zolita zalak,

Bizkaian beti agindu eien

Bizkaitar garbi bakarrak.

 

Agurtzen zaitut orrexegaitik

Gure garaitzen bandera;

Agurtzen zaitut izar argizko

O! estardarte ederra!

Agurtzen zaitut iraun dagizun

Zedro tantaien antzera,

Bizi zaitean eurak legetxe

Millaka urteetan aurrera.

Zabaldu daizun zeure kerizpe

Barria euskal-lurrera.

 

Osatu zaite eta barriro

Jasoizu bekokiori,

Zerua bera jo arteraño

Lauburu zarra eregi,

Bere besuok izan bekiguz

Beti ta beti pozgarri,

Erakusteko zer dan Bizkaia

Oraindik mundu danari,

Ezeutsalako buztartzen itxi

Iñoz erromatarrari.

 

Bizkortu zaite aibat lasterren

Sendatu zeure zauria,

Indar barriak artu egizuz,

Algeretu begia,

Zabaldu begi Lauburu orrek

Bere zeruko argia,

Beti kristiñau izan dakigun

Gure Euskaldun Erria,

Eta bertatik aldendu dediñ

Libertade txar guztia.

 

Berorregaz guk egingo dogu

Arerio danen kontra,

Zure gañetik ez da ekatxik

Egingo deuskunik bota,

Zerren Bizkaia lenago txito

Ikusiko dan lur jota,

Gure odola errekak kegez

Itxasoagaz batuta,

Gure Aretx au ikusi baño

Lauburu zarra kenduta.

 

O euskaldunen Lauburu zarra!

Gatoz zu adoretara,

Gatoz o aretz illezgarria!

Zure kerizpe onetara,

Arerioak jakin dagien

Gatozan ona zertara,

Gatozalako euskaldun utsak

Ementxe batzera bada,

Ots egiteko bizi dedilla

Gure Arbola laztana.

 

aurrekoa hurrengoa