NEGUKO GAU IZUGARRI BAT
1880an
Euskeldun seme leiala mendi andi baten
galduta aurkituten zala, gaba egiten geratu zan
bertan koba zulo baten, eta an gau artan
Erriari kantau eutsazan bertsuak.
Neguko egun laburrian bein
Galdurik mendi artian,
Nai ez nebala aurkitu nintzan
Itxasuaren aurrian;
Ezkutau jatan Eguzkia ta
Nun neguan ez nekian,
Gaba egiten geratu nintzan
Bertan atx zulo batian.
Illunen andiz gau erdiruntza
Ez nekusan lur sorua,
Begiak gora jaso nituzan
Eta ain gitxi zerua;
Larritu nintzan nire Errian
Jarri etezan Linbua,
Edo gelditu neu ete nintzan
Begietatik itsua.
Eta alanbere gorputzak nai lo
Baña ez aspirituak,
Gogora etorri jatazalako
Neurerriko kontuak;
Ez neban uste iñoiz zirala
Atxak aiñ errukitsuak,
Zeintzuk lagundu eusten kantetan
Negarrez sentimenduak.
Bakar bakarra nintzan gizonik
Berba soñuak ugari,
Nire aotik urteten zana
Atxak erantzun bertati;
Nozik nozera goix arteraño
Lagunduagaz alkarri,
Kantau geuntsazan koplak samurrok
Asaba zarren lur oni.
Nun gorde ziñan ederra?
Nun ezkutau Eguzkia?
Nun desagertu zaree izarrak?
Nun ostendu Illargia?
Eta azkenez nun estaldu zu
Ni jaio nintzan Erria,
Zuri begira zoratzen zana
Lenago mundu guztia?
Nun dozu lengo argi ederra
Iñok ezlako gloria?
Ai ene! dana galdu zenduan
Zakustaz illun jarria!
Galdu zenduzan eskubidiak,
Galdu zenduan legia,
Galdu dozu ya berbetia ta
Asaba zarren ondria.
Gozotasunik iñun ez dakust,
Dana dot garratzagrria,
Gabau irago artian emen
Nago estu ta larria,
Negi baltz onek izango aldau
Ondoren uda-barria,
Ikusi daidan neure Erria
Barriro loraz jantzia.
Oi! neure Erri aukeratua
Millaka errien artian,
Doe askogaz jantzia zara
Ariman ta gorputzian,
Adimentuan zur ta argia
Bizi ta zailla lanian,
Alperkeria ez dau lekurik
Ez beintzat zure lurrian.
Geiso txar batek baña zinduzan
Iya antxiña zu artu,
Urtiak asko juanagaitik
Gatxak aurrera jarraitu;
Osatuko ete zarian bere
Sarritan nozu bildurtu,
Unetaraño sartu jatzula
Gatx ori neban sinistu.
Jira egizu Mundu-bolia
Pozezko egunak erdue,
Zatozte ari egun argiak
Etortekuak bazare,
Nire begiok leusotu ziran
Ezer ikusten ezdabe,
Baldin aguro ez bazatoze
Illa aurkituko nozue.
Erdue arin ez diralako
Jausi atx eta mendiak,
Ez dira gortu errekak eta
Ez mututu iturriak,
Ain gitxi olak eta errotak
Isildu gabi ta arriak,
Negu danetan jasoten dabez
Tontorrak buru zuriak.
Zatoze bada isildu ziran
Ontzen garaitz-diadarrak,
Ia aspaldain ez dira entzuten
Gautxori ta saguzarrak,
Ez dakit nora ezkutau ziran
Ipurtargi uts zantarrak;
Izarrak baño arruago len
Emen argitzen ziranak.
Ene!... Zerua izarratu jat,
Agertu da Illargia,
Itxas ederra isildu da ta
Dirudi landa zelaia,
Ipar aisia gozo mee dator
Gaztelaratu egoia,
Mundua jiran ara badakar
Nik gura neban garaia.
Ollarrak orra kukurrukuka
Balira legez zoratu,
Goizeko izarra bein bere baño
Argiago jat agertu;
Oraiñ benetan egun ederra
Datorkula dot sinistu,
Illuntasunak iges-bidia
Deritxat dabela artu.
Nire begiak argitu dira.
Poza sartu jat barrura,
Ez alda atzera bart lako gaurik
Ez etorriko Mundura.
Ordu aiñ larri eta illunai
Betiko agur eginda,
Ego bi baldin auki banituz
Igoko neban zerura.
Ezagutzen dot denporak txandan
Txar eta onak dirala,
Gure Munduak burpillak legez
Jira egiten dabela,
Gabak urrengo dakar eguna,
Neguak uda barria,
Onek atzetik uda loratsu
Eder eta zoragarria.
Neure Erria itxaron bada
Itxaron egizu poza,
Jaunak Zeruan lur onarentzat
Gorderik daukan garaitza;
Jaraitu beti goiz eta arrats
Egiñaz zeure otoitza,
Eleisatxo bat begitanduten
Niri jat zure ezkaratza.
Keiagaz nasi bertatik dakust
Gora doian erregua,
Zure biotza dagoalako
Fedian ixiotua;
Gero zerurik inontz gozuaz
Zara zu bedeinkatua,
Orrexegaitik nik deitu neutsun
O! Erri aukeratua!
Eunda ogeita zazpigarren da
Dabiden Salmo artian,
Erri maitia kanta samur au
Gorde egizu biotzian,
Zure siniste ta oiturentzat
Dator au bete betian,
Igarla Santu Erregiagaz
Kantauko deutsut batian.
Doatsu dira gizon guztiak
Bizi diranak lurrian,
Jaungoikuaren bildur santu ta
Bere lege ta bidian;
O! zu justua zuk jango dozu
Neke ta lanen atzian,
Euren frutua bakian eta
Bedeinkaziño artian.
Zure emazte leial garbi ta
Etxian gorde zaliak,
Mats parra batek legez emongo
Ugari dituz umiak,
Oliboaren pipit ederrok
Maian inguru jarriak,
Eukiko dozuz bedeinkaziñoz
Diralako etorriak.
Sion gañetik isuri beizuz
Jaunak zoriontasunak,
Erabiliko dozuz goguan
Jerusalengo ondasunak,
Gozau egizuz bizi guztian
Eta ikusi lurrian,
Zure semien semiak eta
Baita Israel bakian.
|