LIBERTADEA BAÑA GERNIKAKO ARBOLAPEKOA
1882an
Zeruok beti dakustaz dollor,
Odei bat bere bagarik,
Iya sei urte onetan emen
Ez dabe opa euririk;
Eguzkiaren berotasunak
Gauzak añ baltzizkaturik,
Nok esango dau ez gagozala
Azalez gaztelarturik?
Negu danetan leiaz dakustaz
Errerik solo ta larrak,
Uda danetan kiskorrik oso
Bedar, ota ta arbolak;
Lorarik iñon ezta agiri
Girtenak dagoz igarrak,
Ura bakarrik dau itxasoan
Egarriz illten dagoanak.
Baldin entzungo ezpaneu emen
Gure berbeta ederra,
Entzungo ezpaneu barriro diñot
Paradisuko Euskera,
Eta zutinik ezpanekust gaur
Gernikako Aretx laztana
Esango neuke Gaztelan nago!
Bapere dudarik baga.
Baña orañdik zarden zakustaz
Zorioneko Arbola,
Orañdik zuzen ikusten zaitut
Abe adarrez zabala,
Bedeinkatua zaugatz guztien
Artean zu bai zu zara,
Libertadeko banderea zu
Zarealako bakarra.
Libertadea! Libertadea!
Nun nai dantzudan soñua,
Zure azpian au bizi zan ta
Ill egin dabe gaixua,
Zeñ libertadek kenduko deusku
Daukagun sentimentua?
Ez beintzat gaurko libertadeak
Dalakp erderazkua.
Au ez da bada Libertadea,
Au da buztarri astuna,
Au da izenez osasuna ta
Izatez geixotasuna;
Au da kaiola estu-estu bat
Bere txoria da Usua,
Nok ezin daben egan aratu
Lenago legez zerua.
O! Libertade katoliko ta
Euskeldun benetakua!
Or aretx-pean milla urtean
Asabak gozarikua;
O! Libertade mundu guztian
Zarata egindakua,
Zelan zakustaz zeure Erritik
Orrelan desagertua?
Erdel erritik sartu jakun bai,
Suge bat zorigaiztuan,
Bere berba leun gaztelarrakaz
Danok engañau ginduan,
Suge zikiñ au buruan jo ta
Ill bagendu lenenguan,
Euskel-erriko libertadea
Gaur biziko zan munduan.
Gaur biziko zan libertade au
Bakarrik egiazkua,
Zeñegaz gure lur onek eban
Irudi Paradisua
Ai! ez bagendu jan suge aren
Sagar politikakua!
Mundua mundu ementxe geunkan
Zerutxo benetakua.
Beti ta beti biziko giñan,
Asaben libertadean,
Lan jan, eta lo egingo euskuen
Umeak beti etxean;
Eta mirurik iñoz betorren
Arrapetako ustean,
Aitorren -seme jagiko giñan
Ill edo goitu artean.
Etzaitez baña ill atsekabez
Laztan zaitudan Erria,
Bizi dalako oraiñdik emen
Zuretzat Salbagarria,
Zeure Arbola gañean orra
Libertadeko Eguzkia,
Asaba aundi Jaun Zuriaren
Kurutz adoragarria.
Libertadeak kurutza orrek,
Bakarrik daike ekarri,
Zugatz orretan guraso zarrak
Agaitik euskuen jarri;
Ez dakigula ez arren bada
Bere gañetik erori,
Euskal-erriak Libertadea
Zor deutsalako berorri.
Berorregaitik emon zenduan
Zuk bai, arbola santua,
Milla urtetan ezkurra ugari
Gozo ta osasuntsua,
Osterantzean nun izango zan
Lur au paregabekua?
Zelan gozauko eban beronek
Libertade egiazkua?
Beti librea, beti nasaia,
Zan emengo bizitea,
Bere ondasun danen guztien
Erri au oi zan jaubea,
Ez eban iñoz ez onek egin
Gaztelar borondatea,
Baldin ezpazan euskal oiturai
Ondo etorken gauzea.
Orra baña gaur Gaztelan legez
Nekezka jaten ogia,
Urte askoko leorteagaz
Zeririntz eske euria;
Gure Arbola añ dontsuari
Urten dakion orria,
Gozadu daigun bere azpiko
Kerizpe maitegarria.
Erdue bada lengo justuri
Ekatxak, eta indriskak,
Erdue edur, erdue euri
Urjola ta zaparradak,
Erdue arin ezkotutera,
Mendi basook ta larrak,
Soñeko berde euskaldunakaz
Jantzi daitezan dandanak.
Urten dakizun bai, zuri bere
Orria eta ezkurra,
Gazte gazterik Jarri zaitean
Gure Arbola kutuna,
Mundu guztitik egin daizuen
Iñok ez lako agurra,
Umeak dabe itxaroten bai
Laster orlako eguna.
|