www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Ama euskeriaren liburu kantaria
Felipe Arrese Beitia
1900

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Ama euskeriaren liburu kantaria, Felipe Arrese Beitia. José Astuy, 1900

 

aurrekoa hurrengoa

EUSKALDUN BIOLETEA

        ARAMAIORI GORATASUNA

 

                1899ko eukal-jaietan Aramaion saritua izan zan

 

Anboto, Udalatx eta Murugaiñ,

Goiok gorago eregi,

Ta begiratu zuek gordetan

Dozuen ibar oneri;

Euskaldun lorategi eder bat

Beronek badau irudi,

Bioletaren izena ondo

Eletorkio danoni?

 

Bioletea izanik berez

Be-zale umill benetan,

Bedar artean lotsaz legetxe

Dana, albadau gordetan;

Bertsolariak, baña alan bere

Umilltasuna goietan

Ez dabe jarten euren kantakaz

Lekurik ederrenetan?

 

Ta bioleta be-zaletxo bat

Ibar au mendiz gorderik,

Irudituten bajat, nik, zelan

Itxi gaur jaso bagarik?

Zelan Araban berau izan da,

Euskaldun utsa bakarrik,

Bertan lorarik ederren dala

Ez dot kantauko emen nik?

 

Kantauko dot nik ibar au dala

Arabar danen ondrea;

Kantauko dot nik berau gaur dala

Euskaldun bioletea;

Kantauko dot nik dala pitxi bat,

Motzak ezaindu bagea,

Euskal-usaiña baño besterik

Jausten etxakon lorea.

 

Kantauko dot, bai, kantau gizaldi

Asko ein arren munduan,

Garbia dala au oituretan,

Bertako erreken moduan;

Mendi ederrez inguraturik

Ementxe bakar lekuan,

Lan egunez da, gabez lo einda,

Euskera Amaren altzuan.

 

Onek dirudi Euskerearen

Alaba berarizkua,

Pitxiletakaz dabena jazten

Txukun txukunik burua;

Dalako berau milla abia

Zuri zurien lekua,

Eta ainbeste santutegien

Esparru eder dontsua.

 

Toki autua benetan zara

Ainbeste eleixaz jantzita,

Ibar malats bat zu Aramaio,

Etxalde ederrez josita;

Murugaiñdik nik zuri begira

Kerizpetxotan jarrita,

Zeiñbat alditan esan ete dot

Zu zareala polita?

 

Damugarria litzake baña,

Gozetan dozun gloria,

Ikusitea dana galduta

Zu buruz bera jarria;

Damugarria izanik zu gaur

Euskaldun bizitokia,

Amai edaten gero ikustea

Umeak erdal titia.

 

Damugarria litzake bada,

Osasunagaz Euskera,

Zugan gaur bizi eginda, biar

Bialdutea lurpera;

Baña, mendiok zutik badagoz

Lotsa bagako erdera,

Azartuko da, o! Aramaio

Zure izketau illtera?

 

Orretariko arerio ta

Etsa aiñ gerralaria,

Sartu eztedin inguru inguru

Jarri egizu esia;

Orren azpira makurtu baño

Lenago erabagia,

Artu egizu, zein azpiratu

Jokatuteko bizia.

 

Zure erripak, zure aldatsak,

Zure tontorrak euskeraz

Zainduten dabez euren izenak,

Aldatu baga bestegaz;

Eta iñozko alditan deitu

Egin baño len erderaz,

Jausi zaiteze txuntxurrok danok

Arroetara tuterras!!!

 

Ez Aramaio, ez orrenbeste,

Jarraitutea euskaldun

Nai dozulako, euskal-jaiokaz

Eiten zaitue ezagun;

Kantau daikezu: arabar izan

Arren enaz ni erdaldun;

Ze odol dodan beti euskeraz

Autortuko dot edonun.

 

Oraindik zure iturriok nai

Dabe jarraitu batera,

Lorik ein baga kantetan beti:

«Bizi bekigu euskera»;

Baita mendiok berdez nai dabe

Jantzi urtero aurrera,

Igartu eta esan eztedin

Egin dirala Gaztela.

 

Kantau begie «Anbotok zarden

Gordetan badau burua,

Baita Aramaiok ondo zaiñduko

Dau Euskera Ama atsua;

Atsoa izan arren Euskera

Dalako garbi, gozua,

Ez dakiana iñoz loituten

Jaunaren izen Santua».

 

O! Ama maite Euskera zarra,

Jaungoikoaren izena,

Mundu guztiak ondo esaten

Zu zara jakitunena;

Zergaitik goian bizi dalako

Jabea guztionena,

Beraz arentzat non da izenik

Euskalduna duiñ ederra?

 

Bene benetan beretzako da

Egokien Jaungoikua,

Bere Erreñu berarizkoa

Zergaitik jakon zerua;

Eta zerua izarrak baño

Dalako goragokua,

Nondik ta nora deitu eikeon

Euskeraz jaun bat bekua?

 

Dalako goiko Jauna, deutsagu

Jaungoikoa emen deituten,

Beste izenek baño geiago

Berak gu gaitu poztuten;

Berak Diosek baño geiago

Biotza deusku samurtzen,

Samurtasunez euskera bestek

Eztabelako bardintzen.

 

Argizagia bera baño da

Euskera apatzagoa,

Eztia bera dan baño bere

Gozo ta eztiagoa;

Dontsua ume ama daukana

Euskaldun garbi osoa,

Titiaz naste edan dagion

Berbeta jaungoikozkoa.

 

Emen alantxe orain arte da

Oiñetik oiñera edan,

Euskera utsik, ta berau gaitik

Bizi da bizi dan eran;

Zorioneko jaio ziranak

Eta ill euren Euskeran,

Eztabe oraiñ damu izango

Ez bizi izana Gaztelan.

 

Ainbeste milla urtetan eben

Emen alantxe jarraitu,

Eta gu bere bide erdian

Ezgaitezen gaur geratu,

Euskal-azia ereiten arren

Danok gaitezen dendatu,

Eta euskaldun semeak jaio

Egingo dira ziertu.

 

Bai, Aramaio gura badozu

Izan zorionekua,

Maitetu zeure guraso zarren

Berbeta garbi gozua,

Gordeizu arren ill arteraño

Euskera bedeinkatua,

Nok dirudian Paradisura

Zerutik jatsitakua.

 

aurrekoa hurrengoa