www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Bertsoak eta kantak
Pierre Topet, «Etxahun»
(-1862), 1946

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Bertsio informatiko honen egilea: Josu Lavin; Urkiola, 1-1C 48990 - Getxo (Bizkaia)

 

aurrekoa hurrengoa

EIHARTXE ETA MIÑAU

 

Sed libera nos a malo sit nomen Domini;

Vamos a cantar un canto para divertir;

Jan dügünaz gerozti xahalki huneti

Eta edan ardua Juranzunekoti,

        Chantons mes chers amis,

        Je suis content pardi,

        Trinquam d'aquest bun bi

Eta dezagün kanta khantore berri.

 

Jente hunak erranen deiziet mementin

Nik zer ikhusi düdan Pauerako bidin:

Eihartxe et Miñau aski aide gaitzin.

Nihaurek ikhusi tit Belereko hegin,

        Hamarna lüs eskin,

        Jokhatzen beitziadin

        Zuñ lehen jun bidin,

Eihartx'huñez eta Miñau zamari handin.

 

Oren baten bürüko, Ganera ziradin,

Miñauren zamaria eñhez ezin bestin;

Eihartx'aldiz juaiten galopaz aintzinin,

Bagoz eskalanpuak handirik beitzütin.

        Arueit handi zin,

        Ganeko pabatin,

        Sü jauzerazten zin:

Miñau gaizuak hamar lüs aisa galdü zin.

 

Gero zütien lanak, Pauera zirenin,

Hanko Proküradore ta jüjen aintzinin,

Eihartxe aisa mintzo diharia beitzin

Miñau ere bai triste, frank'arrazuekin.

        Ais'obtenitü zin,

        Tribünal zibilin,

        Eihartxek bai ordin:

Miñau gaizuak prozesa ere galdü zin.

 

Pauko kuntrolür jaunak zer lana egin zin,

Eihartxeri bilhutaik lothü zeionin!

Berak ere pelüka, bertan lürrian zin,

Bi beharronduetan Eihartxe ilhagin!

        Bertan phentsatü zin

        Zer egin behar zin

        Eihartxek bai ordin:

Papera kuntrola-erazi mementin

 

Etzatekin dolügarri kuntrolür jauna,

Behar ükhena gati kuntrolatü papera:

Behar ükhen diozü orano audela,

Berak abantzatü ehün libera,

        Eihartxek ezpeitzin

        Beharrüne handin

        Paperaren ordin:

Amandalako edo persegitzeko phüntin.

 

Bena Eihartxe, nula gizun galant beita,

Satisfatü dizü kuntrolür jauna;

Kado bat egin diozü zerbütxü sarila,

Diharü ederretan ehün libera,

        Abertitü bera,

        Aurhide bezala,

        Eztakhion fida:

Bilho thirakan aisa bürüzagi dela!

 

Pauko kuntrolür jaunak etzian phentsatzen

Eihartxeren phasta zertaz eginik zen.

Khalamü hariz ala hede larrüz den:

Buhame kasta dela dü opiniatzen;

        Deio hitz emaiten

        Zinez segürtatzen

        Etzola lothüren;

Sobera lotsa dela basa gizunen.

 

Eihartxe phüntü hetan, inkiet ere zen

Hiru lan gaixtorik hasirik beitzen:

Emazte gaixto baten galant-eraziten,

Prima khexakor baten ema-eraziten,

        Auher handi baten

        Agüdo erazten,

        Eniz estonatzen:

Hainbeste lan sobera da gizun baten.

 

Eihartxe behakhigü et'erragük bertan

Eia zertan hizan hiru lan hoietan.

Ari hiz izkibatzen huraren gañian,

Azkarki traballatzen bena auherretan.

        Ütz-ezak oithian

        Mihisia plegian

        Gaizak dien lekhian,

Eta hihaur bizi nunbait bazter batetan.

 

                Lui

Nik baditit bost küñat braborik halere,

Sekurs handirik beraieki beitire.

Hek ere goraintziak igorten deiztade,

Phiper eta minagre oliorik gabe:

        Nik haier deüsere

        Ezpeitüt deüsere

        Nihauenik ere:

Hatik desir nikezü ereiñak bil balitzade!

 

                Elle

Pauko kuntrolürrak eztik erran gezürrik

Basa gizuna zuñ den, harek badakik.

Iratin ta Arbotin hik badük lagünik,

Nuizpaiko paganuer plazak idokirik:

        Ez, hire ereñik

        Eztiagü beharrik

        Khen-hakhit hebetik,

Eta gero hantik güti igor berririk.

 

                Lui

Enaiñ ez igorriren, hik ni, Iratirat,

Ez Holtzarterat, gütiago Arbotirat;

Ni sarri jinen beniz Eihartxialat,

Eztütün, ez hik, han manhatüren bestak.

        Hitz-emaiten deñat:

        Nik han matütiñak

        Khantatüren tiñat.

Ezpeitü balio emaztek egin senbladak.

 

                Elle

Etzena izigarri balia, Jinkua,

Emazte erho horiek egin senblada?

Zaragolla hobenak haienak zirela?

Gizunentako aisa nausi zirela?

        Kapiten arrasta

        Gizonen bitalla

        Aski franko zela!

Bena aurthenko huntan trunpatüren dira.

 

                Lui

Bas'arhantzia lilitzen arhantz'hunareki

Haren frütia huntzen da gaitz bethi.

Üzten hait mintza hadin zeküriareki

Pheti behera beita ingoiti Üharreki.

        Esparantxareki,

        Denborareki

        Jinen zaital'eni

Emazte galant bat eginik phasta gaxtotik.

 

                Elle

Egün hun Jan Pierra zü ene senharra!

Jinkuak egün hunik hanitx deizüla!

Gaxki bizi beikira dakizün bezala,

Orai gitin iseia, gü kunbertitzera

        Adora Jinkua,

        Irabaz zelia,

        Lüze da denbora

Beste mündian eternitatekua.

 

                Lui

Hunki jin ziradila, prima anderia,

Zük ikhasi ahal düzü zeküria:

Kit'ezazü Phetiri jin bada beharra,

Gure gobernadore hura aski beita;

        Egin da bakia

        Legiaren gisa,

        Gizuna nausia!

Emaztek aski die haier behatzia.

 

                Elle

Nik badit abis hunik emazte lagünen!

Susmis izan ditian gizun brabuen,

Lotsa eta beldürti bai aldiz kokien,

Haien gobernatzia eztela emazten,

        Flakia azkarren,

        Praubia aberatsen,

        Emaztia gizunen,

Bortxaz ere direla susmis izanen.

 

                Lui

Hik badün abis hunik emazte lagünen,

Nik ere badiñat gizun ezkuntzekuen:

Eztitin sober'ebil primer khort'egiten,

Gibeletik manduer bastaren ezarten;

        Mando gaxtuaren

        Üzter ostikuaren

        Süstut ferradünen,

Bena lotsago izan prima handiaren.

 

Ni izan niz hebentxe taka agertzale.

Areta nik banüke bai nihaurk ere,

Ziek behazaliak imit'ez nezazie:

Josafaten badate heiagor'egile

        Gü jüj'izan gabe,

        Jesüs han dateke:

        Gütiala bere!

Ordin batüzkegü aski nurk guriak ere.

 

aurrekoa hurrengoa