www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Bertsoak
Xenpelar
(-1869)

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Xenpelar bertsolaria, Xenpelar (Antonio Zavalaren edizioa). Auspoa, 1969

 

  hurrengoa

SAN JOSEREN
ZAZPI DOLOREN BERTSOAK

 

Dibertsio polit bat

buruan det pasa,

iruritzen zat dala

txit ondo dan gauza;

bertso bi paratzeko

egin det ametsa,

San Joseren bizitza

kanta al baneza.

 

Gure Aita San Jose

zerura baño len

arotz pobre gaizo bat

bizitu zan emen;

debozio aundikoa

Aita Eternoaren,

Birjiñaren esposo

eskojitu zuen.

 

Birjiñak artu zuan

San Jose esposo,

familiaren karga

al bazezan jasi;

bizitza artako zazpi

dolore eta gozo

mundiari nai diozkat

kantuz adierazo.

 

Au zan lendabiziko

penaren astea:

aurdun sentitu zuen

bere emaztea;

gogoak eman zion

bakarrik uztea,

orduko San Joseren

dolore tristea!

 

Aingeruak bialdu

zion enbajada,

motibo orregatik

etzezala laga:

«Espiritu Santuaren

milagrozko obra da,

Jaungoikoaren Semea

jaio bearra da».

 

Bigarren dolorea

Jesusen jaiotzan,

ikusirik aurtxoa

alako pobrezan;

berak naiko etzuan

kunplitua izan,

guretzat densonrarik

ipiñi etzezan.

 

Desanparo onetan

zegoan pensatzen,

aingeruak aurrari

gloria kantatzen;

artzaiak beste aldetik

Jesus adoratzen,

aiek ikusi ta zan

Jose kosolatzen.

 

Irugarren dolorea

urrengo egunean,

Jesus jaio zanetik

zortzigarrenean;

oñazez aur gaizoa

negar samiñean,

ura pena San Josek

eziñ eginean!

 

Aur gaizoa negarrez

odola zeriola,

ezin isildu zuen

iñundik iñola;

aingeruak zerutik

esaten ziola

Jesus bere izena

eman zegiola.

 

Gustora eman zion

Jesusen izena,

egiteagatikan

jaun orren esana;

gure probetxurako

bazekien zana,

orduko San Joseren

atsegintasuna!

 

Laugarren dolorea,

penaren garratza,

aditu zuenean

Simeonen otsa:

Jesus onaren penak

Amaren biotza

ediratzeko zala

ezpata zorrotza.

 

Simeonek ekarri zion

zeruko berria:

Jesusen pasakizun

ikaragarria,

gure salbazioa

zala etorria;

San Josek artu zuan

atsegin andia.

 

Enemigo beldurrez

gau ta egun zebiltzen,

kasikan iñun ere

fiatu ezin zen;

deskuidoren batean

arrapatu etzezen,

Ama-Semearekin

Ejitora juan zen.

 

Ango idolo edo

jaungoiko falsoak

lurrera bota zituan

aur egiazkoak;

orduko San Joseren

atsegiñ gustoak,

aztu zitzaizkan lengo

penazko pausoak.

 

Ejitotik bueltatu

ziran Israela,

notizia artu zuen

andik bereala

Erodesen semea

errege zutela;

San Joseren beldurra

galduak zirala.

 

Aingeruak zerutik

aiek giatzeko

bereala esan zien

ez ikaratzeko,

etzegoala beldurrik

artean galtzeko,

Galilea aldera

erretiratzeko.

 

Juan ziran tenplotik

Jauna adoratuta,

amabi urteko Jesus

birian galduta;

billa ibilli ziran

berriz jiratuta,

ura pena San Josek

eziñ billatuta!

 

Irugarren egunean

zuten billatua,

doktorien erdian

zeruko maisua,

lurrekoai ematen

bere konsejua;

ikusi zuenean

ai zer deskansua!

 

Orra zazpi dolore

amabi urtean,

nunbait beti gustora

ezin zegokean;

orain gure zai dago

zeruko atean,

ia billatzen degun

saiatu gaitean.

 

Dolore oien onran

zazpi pater noster

egunero esatea

ez da bada ezer,

irabazteko asko

grazia ta esker;

kuidado esan gabez

ez gabiltzan oker!

 

Debozio onetan

segitzen duana,

konfiantza osoan

dijua argana;

guziz gustatzen zaio

eske dijuana,

bera da bitarteko

iñun dan onena.

 

Para dezagun bada

bera bitarteko,

berdin bere esposa,

ez du ukatuko;

enpeñu oberikan

ez da topatuko,

ez da ama baño oberik

semeaganako.

 

Alperrik da ibiltzea

mingañak lasterka,

biotzetik ez bada

probetxurik ez dauka;

benaz negar egiñaz

biotzetik eska,

biotzaren saltuak

gustatutzen zaizka.

 

Zuzaz akordatzen naiz

orduen batzuetan,

beartzen naizenean

nere pausoetan;

mundua largatzeko

ordu estu artan,

eriotza nai nuke

zure eskuetan.

 

San Jose amorosoa,

ai nere larria!

zuk largatzen banazu

nago eroria;

zurekin bat egiñik

Jesus eta Maria,

arren izazu guzaz

miserikordia.

 

Guztiz bire labañak

senti ditut emen,

ar zazute kargua

nere animaren,

adiskide izan gaitean

zeruan alkarren;

ala gerta dedilla,

biba Jesus, amen!

 

1854

 

  hurrengoa