LIV. KAPITÜLIA

Graziaren, eta natüraren bulka ezin alkharreki konpostatzen ahal direnetzaz.

        1. Ene semia, untsa gogua eman ezazü natüraren eta graziaren bulker: zeren ezabaki alkharren kuntre bulkatzen beitie; eta nekez berhezi izaten beitira, gizon debotaz, eta barnetik argitü denaz baizik.

        Egiala orok gaiza huna desiratzen die, eta uste die zerbait hunik badela hen erranetan, edo eginetan: hartakoz hunaren itxuraren pian hanitx inganatü izaten dira.

        Natüra finazius da, bereganat hanitx jente thiratzen dütü, lazuetan hartzen, eta inganatzen, eta berauri bethi azkenik so egiten dü.

        Grazia aldiz sinpleki ebilten da, üdüripen gaixto oroatrik gibeltzen da, inganiorik eztü nahi, eta gaizak oro egiten dütü xahüki Jinkuagatik, zuñtan azkenki phausatzen beita.

        2. Natüra ezta nahi bortxaz baizik hil, ez hersatü ez goithü izan, ez bere olez besten pian plegatü, ez jarri.

        Grazia aldiz bere büriari bortxa egitera iseiatzen da, aragiaren nahikünter bühürtzen da, pian izatia txerkhatzen dü, goithü izatia desiratzen dü, ezta nahi bere libertatiaz zerbütxatü, gaztigiaren pian izatia maite dü, ihuren gehienguarik eztü galthatzen; bena bai Jinkuaren pian bethi bizitzia, egoitia, eta izatia, eta Jinkuarten amurekatik prest da, kreatüra ororen pian ümilki jartera.

        Natüra bere abantallagatik triballatzen da, eta zer irabazi beste bateganik jin ahal dakidion, gogua emaitn dü.

        Graziak aldiz hobeki so egiten dü, ez zer abantalla, edo hun berauri jin dakidion, bena hanitxentako profeitable datekianari.

        Natürak gogo hunez uhuria, eta koladak hartzen dütü.

        Graziak aldiz uhuria, eta gloria oro Jinkuari leialki emaiten dütü.

        3. Natüra ahalkiaren, eta mesperetxiaren lotsa da.

        Grazia aldiz alageratzen da, Jesü-Kristen izenetan goitzarrenen unhestiaz.

        Natürak aurerkheria, eta khorpitzaren phausia maite dütü.

        Grazia aldiz deus egin gabe eztauke, eta triballia gogo hunez besarkatzen dü.

        Natürak gaiza berrien, eta ederren ükheitia txerkhatzen dü, hastio dütü xarrak eta lodiak.

        Graziari aldiz gaiza sinple, eta ümilek plazer egiten die, eztütü lodiak mesperetxatzen, ez-etre xaharkiz beztitziari belzuririk egiten.

        Natürak gaiza thenporaler so egiten dü, lürreko irabaziez alageratzen da, eta damiaz tristetzen, hitz arhinzki erran batez khexatzen da.

        Graziak aldiz, eternitateko gaizetan, gogua etxekiten dü, thenporaler estekatü gabe daguelarik, gaizen galziak eztü nahasten, ez-etare elhe gaixtuek khexa erazitzen: zeren zelian, deus galtzen ezten lekhian, ezarri beitü bere tresaura eta boztariua.

        4. Natüra nahius da, eta hartzen gogo hobez dü, eziez emaiten, bere gaiza propiak maite dütü.

        Grazia aldiz debot, eta komün da, berhezkerier ihesi egiten dü, aphürrez pairatzen da, emaitia hobiago dela uste dü, eziez hartzia.

        Natüra kreatüretarat, bere aragi propialat, banitatetarat, eta elhestetarat erortoki da.

        Graziak aldiz Jimkuaganat, eta berthütetarat thiratzen dü, kreatürak eizten dütü, mündiari ihesi egiten dü, aragiaren nahiküntiak hügü dütü, ezpiritiaren barreiarzünak baratzen dütü gizonen artian agertzera ahalke da.

        Natürak gogo hunez kanpotiko zunbait konsolazione hartzen dü, zuñtan gozotako plazer bat edireiten beitü.

        Graziak aldiz, Jinkuatan beraurtan konsolatü izatia txerkhatzen dü, eta gaiza ikhus ahal ditakian ororen gañetik, huntarzün ezinago handi denian, bere plazera edereiten dü.

        5. Natürak oro egiten dütü bere irabazi, edo abantalla propiagatik, deus eztü egiten dohañik, bere hunki eginen phakü, esparantxa dü, ükhenen diala, berak egina bezalako bat; edo hobe bat, edo laidorio bat, edo ürgaizte bat; eta borthizki nahi dü bere gaiza eginak, edo emanak, hanitx pheretxatiak izan ditian.

        Graziak aldiz, deus ere thenporalik eztü txerkhatzen, ez beste phakürik Jinkua bera baizik ordaritako, eta gaiza thenporal behar direnetarik batere eztü desiratzen, huntarzün eternalen jardiets erazitzeko zerbütxatzen ahal zaitzonak baizik.

        6. Natürak plazer hartzen dü, adixkide eta askazi hanitx ükheitiaz, etxe hunetik; eta arraza handitik jalkitiaz glorifikatzen da, püxanter gogara egiten dü, aberatsak lausenkatzen dütü, eta bera üdüri direnen ützüliak laidatzen dütü.

        Graziak aldiz, etsaiak ere maite dütü, ezta adixkiden hanitxtarzünaz handitzen, eztü etxiak, ez sortzepenaz kasürik egiten, han berian edireiten ezpada berthüte handiago bat.

        Praubia lehenago, eziez aberatsa ürgaizten dü, ogen gabia dolügarriago zaio, eziez püxanta, egiatiareki laketago da, eziez inganazaliareki.

        Jente pherestiak korajatzen dütü, bethi obra hobiagorik egitera inbeia ükhen dezen, eta Jinkuaren semiari, berthüten moianez, üdüri izan ditian.

        Natüra mentsaz eta phenaz plañitzen da berhala, Graziak fermoki gabezia soferitzen dü.

        7. Natürak beraurganat gaizak oro ützül erazitzen dütü, beraurgatik indarkatzen da, eta bestetan zerbait arrerraiteko edireiten dü.

        Graziak aldiz, Jinkuaganat oro ützültzen dütü, zuñeganik lehen üthürbürütik bezala jalkiten beita; deus hunik berauri eztü unhesten, ez beraurtzaz ürgüllütsüki phakü izaten, debadiorik eztü eraikiten; bere sendimentia bestena beno hobe eztü etxekiten; bena bere sendimentü, eta enthelegü orotan zühürtze eternalaren, eta Jinko oro ikhusten eta ezagützen dütianaren pian, jarten da.

        Natürak segretien jakitia, eta berrien entzütia lehiatüki desiratzen dü, kanpuan agertü nahi da, eta hanitx gaiza zentziez borogatü; burre ezagütü izan ledin nahi lüke, eta egin hanitx gaiza, laida eta pheretxa erazi liroienetarik.

        Graziak aldiz, eztü axolik berrien, eta gaiza eztakitzanen ikhastiaren; zeren hori oro bekhatü orijinal xaharraren gaixtotarzünetik sorthü beita; deus berririk, ez iraipusik eztenen gañen mündü huntan.

        Gisa batez nun erakusten beitü, zentzien begiratzen, banaloriari eta banitatiari ihesi egiten, laidatü behar dien, eta jüstoki miragarri diren gaizen ümilki gordatzen, eta gaiza orotarik, eta jakite orotan ezpiritüzko abantallaren idokiten, eta Jinkuaren laidoriuaren, eta uhuriaren txerkhatzen.

        Eztizü nahi, ez bera, ez beriak banitatiak izan ditian; bena nahi likezü Jinkua bere gaiza emanetan benedikatü izan dadin, zuñek oro largoki emaiten beitütü, amurio pür batez.

        8. Grazia haur da zelüko argi bat, Jinkuaren dohañ berhezi bat, haitatü izan direnen señale propi bat, eta salbamentü eternalaren gaje bat, zuñek gizona lürreko gaizetarik, zelükuen maithazalia gora erazitzen beitü, eta aragiari enjogi izatetik, debozionialat ützül erazitzen.

        Zunbatenaz arren natüra ürüxki eta goithü izatera hobeki erakharten beita; hanbatenaz grazia handiago baten ixuria jiten da, eta barnetiko gizona, bisita berririk egün oroz ükheitez, Jinkuaren imajinaren araur, arraberritzen da.