www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Jesu Kristoren lau ebanjelioak batera alkarturik
Pedro Antonio Aņibarro
c. 1804-1821, 1991

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Jesu Christoren lau evangelioac batera alcarturic, Pedro Antonio Añibarro (M. Pilar Ciarrustaren edizioa). Labayru / BBK, 1991.

 

 

aurrekoa hurrengoa

Bizi bidi Jesus

 

SARRERA

 

        Irakurle euskaldun maitea, aramen non emoten deutsudan librurik preziatuena, santuena, beneragarriena, libru guztien iturburua, ta dakartzana Jesusen bizitzea, esateak, irakasteak, egiteak, eriotza, ta biztuerea. Emen ikusiko dozu zeinbat zor deutsegun Jesusi, ze maite gaituan, ze bizitza nekezkoa egin eban, irunsi zituan gogortadeak, egin zituan mirari arrigarriak, beragandu zituan bekatariak, irabazi zituan arimak, osatu zituan gaixoak, argitu zituan itsuak, atera zituan deabruak, janaritu zituan gosetiak, biztu zituan illak, inguratu zituan bideak, igaro zituan aldats gora berak or emen baterik bestera erririk erri ardi galduen billa Arzain ardurazkoa legez. Emen ikusiko dozuz bere neke-penak, gose egarriak, izerdiak, negarrak, pobreza, beartasun, persekuziño, lotsaria, ta naibageak. Emen bere humiltasuna, ontasuna, errukitasuna, biguntasuna, ta eroapena bekataririk andianakaz; bere maitetasuna bere arerio gaiskiña persegilla guztiakaz, eurakaz lagundu, euren etxetara joan, eurakaz jan, ta ebillala, guztia guztientzat egiten zala, guztiak irabazteko: guztiak mesedetu, zoriondu, ta argituten zituala; ta eurak gaiti bere Aita Jangoikoari eskatuten eutsala bere eriotzako larritasunik latzenean.

        Ebanjelio santuari zor jakon errespeto lotsa ta beneraziñoa adirazoten deusku Elexa Ama Santeak egiten dabenaz Mezan esaten danean. Misala aldatuten da, eskoako aldera: guztiak zutik ifinten dira bera enzuten, ta adietan emoteko prest abiaturik dagozala bera autortu, ta bere defensan bizitzea emoteko: Mezemolleak makurturik, ta Ebanjelariak belauniko iminirik Jangoikoari eskatuten deutse gogoz garbitu sutu berotu daizela euren biotz ta ezpanak Isaias Profetarenak legez: lagunduten deutse argi ta inzensoaz: ziñatuten ditu librua ta bere burua, baitabere Elexako guztiak ziñatuten dira: inzensetan dau Ebanjelioa, ta daroioe mun egiteko Sazerdote Mezemolleari. Eta zetarako orrenbeste egikizun? erakusteko fededunai ze gauza beneragarria dan Ebanjelio santua.

        Ebanjelio santu au eskribidu eben lau Ebanjelistak Espiritu Santuaren argiaz zuzendurik, ta laurak bat batera kontraesan baga alkar dakarde guztia, baña ez denpora, ta toki baten; ta libru onetan darraiot albaitanez San Mateo Jesusen laguntzan ibilli zanari, ta beronen kapituluetara dakardaz besteenak: bada San Juan ta San Markosek eztakardez Jesu Kristoren txikitako jazoera, edo gertaldiak, ta euren Ebanjelioa asten da San Juan Bautistaren predikaldiatik; San Lukasek barriz ez eban eskribidu ikusi ebana, ezpada enzun ebana, ta Espiritu Santuak agertu eutsana. Laurak dakarren guztia bada ifinten da libru onetan irakurtza jarraian, batzuetan bat bakarra izentaturik, ta beste askotan laurak batera: ta orduan irakurtzaren buruan adirazorik nork ta non dakarren Ebanjelista bakotxak, gero aitatuten eztira errengloi edo urrengo malleetan Lamy-k dakartzan deierak (Mt. Mar. Luk. Joan) ebagi eztagien irakurtza-jarraia; bada eztira bear-bearrak euskaldun utsentzat, ta eragotziko leuskioe irakurtea.

        Arren bada Jesus Kristo argi argitsuak argitu daizala fedebage itsu sor gor ilunpe itzalean datzazanak, Ebanjelio Santu au ezagutu, sinistu, ta autortuteko; beronen zeruzko barri on, ta sinisgeiak munduko lau aldeetan zabaldu daizala; baitabere zuri gogozko naigura zalegarri gartu bizi egiazko bat emon daizula berau irakurteko; ta bioi bertan dagozan adibideak, egiak, aginduak, ta gauza miragarriak bete, kunpli, ta egiteko. Alan izan dedilla. Bai Jesus maitea.

 

 

Advertencia

a los Censores, o Revisores
de este Libro de los Evangelios traducidos
según la Harmonía de Don Bernardo Lamy

 

        Se suplica encarecidamente que con la mayor escrupulosidad se anoten las faltas substanciales, voces improprias, o que hacen mudar el sentido del texto sagrado, para corregirlo antes de darlo a la prensa: pues algunas voces se han puesto a mas no poder, por no ocurrirme otras mas legales, y por que no era bien exponer este manuscrito a publica Censura con vacios; y ni me he aferrado en mantener otras voces, sino que las déjo a discrecion de practicos bascongados. Estos bien saben, que el idioma bascongado enteramente dista de el latino, y que ningun parentesco tiene con el: no assi la lengua castellana que es hija de la latina, y facilmente la traduce. Y por esta parte hai que disimular algo a la traduccion bascongada en quanto al mecanismo literal material. De lo contrario no se le podria dar el ayre, gusto, y eloquencia bascongada. Fuera de que los primeros Autores del bascuence no nos dejaron los significados de muchas voces aulicas, academicas, y forasteras que no se usaban en su epoca: v.g. Hypocrita, Publicano, Sinagoga, Pontifice &a; ni el castellano las tiene sino tomandolas como suenan del latin.

        Y assi v.g. hipocrita se explica con fingidor de virtud que no la tiene.

        A Publicano a veces le viene bien alcabalero; otras, usurero; otras publico pecador.

        O generatio perversa! esta voz generacion explican los bascongados con casta charra. Cásta está en uso, generacion no.

        Demoniñoa, endemoniadua tienen en el bascuence cierto desabrimiento y aspereza; no los usa sino un ayrado colerico; ni tienen nombre propio en este idioma; y se suplen con deabrua, deabrutua.

        A Duos viros, dos varones o Angeles que las mugeres vieron en el Sepulcro de J.C. aunque correspondia guizacume bi, se ha puesto gazte bi, dos jovenes; y aun el mismo P. Scio pone dos personajes, y no dos varones.

        Otras voces aunque tienen propio, y peculiar significado bascongado, se han acomodado al estilo comun y usual en que son admitidos: v.g. cueva de ladrones: lapur tokia; el tokia abraza cueva, albergue, sitio, y guarida de ladrones. Por la misma razon se invierte el singular por el plural; y assi omnis homo, omnis gens: todo hombre va, o viene, no se explica bien con gizon guztia dator, todo el hombre viene, sino gizon guztiak datoz pluralizado. Todo hombre trahe: no gizon guztiak dakar, sino gizon guztiak dakarde &a. Y a este modo se han hecho algunas pequeñas y pocas variaciones, que no alteran el sentido riguroso; y el mismo P. Scio, y otros traductores hacen maiores que estas que lleva este escrito.

 

aurrekoa hurrengoa