BALA ETA BILOTA
(Jouanic Hobe eta Arlaita-ren barnean , 1788,
Bordeleko Herri Liburutegia, MS 13)
Bilota, bala jalki
Bala
Bilota la nouste vin
abu conde baben balait
que meriteren de
de pla aigaa.
Merke eman dügülakos
gure mahatsarnua
dizogün ezar hur
honzeko gozua.
Bilota
Bai Bala onxa düzü
hur mahaxarnuari ezartia
merke atzaman beteikie
dezagün egin tronperia.
Bost fereta mahaxarnus
amenx hogei libera
egin behar ginikezün
bai onxa juaitera.
Bala
Zer nahi düzü egin
eskinizün haboro emailerik
estüna ikhusten zoinen
araro diren diharik.
Bost heretas halere hemezorzi
hemesorzi libera eta hamabos sos
doidoia egin dizigü
bai gasteria erris
asetzen ahal düzü. (sik.)
Bilota
Espere gure alhaba ere
suin libertitüren düzü
danzan edo sogiten
ariren düzü.
Bala
Estit nahi juan dadin
sonilat batere
Estüzia ikusten defendatzen
pheredikietarik ere.
Bena hotz emazie bertan
mahaxarnuri hur ezartera
amurekati nitan gastia
estitin alegera.
Bilota
Baita bai hotz
arduaren hurtatzera
ihurk ere ikhusi gabe
egin behar dügü segretü segi.
Retira. Bilota, Bala jalki
Bala
Eta zertako ützi düzü
gure alhaba balirat,
hartakos merexi düzü
hiruspalau kohat.
Nik defenda eta
zük ützi behar zünina
merexi zünüke
jaux erazitia bürüko hüna.
De lessa la gouaita
quani liberti
per despieit de jou
defendut que pari.
Bilota
Que voulet que han
qui voule here ana
evoulet que lenagi
morta changrina.
Juan nahi züzün hanis
libertitzera
behar niozün egin
ala badere plazera.
Bala
Diable debougresa
que quale lessa
behar tün phakatü
aleta pandarda.
Thüpinak ere
onxa herakitzen din balima
bai onxa herakitürik düken
tüpinako aragia.
Bilota
Bai laxüki zupa hunik
badikezügü segürki
aragi eta azak
onxa (...)
Bala jausi
Ale diablesa
lessame gaha
dabe un colp de pun
quipe bou trembla.
Bataila. Biak lotürik. Üskin
Bala jar
A diablesa flambesa
Et que mas getat
Lou toupin you crei
belein houradat.
Bilota
A urde büria
biarnes ifernia
ezagützerik
batere gabia.
Tüpina hau. Haur bat jin.
Bilota
Haura, abilua
gure alhabaren erekartera
eran izon jin dadin
papakan ari girela.
Haura
Bilota banuazü
zien alhabaren xerka
eta erekariko dit
emeki jin nahi bada.
Eranen diot bilhos
bilo lotürik ziriela
eta thüpina ere
hauxerik düziela.
Haura retira
Bala
A bougresa diable
thüpina hauxe deia,
adio adio
gure aihari güzia
Bilota
Bai bai hauxe düt
biarnes torpia
hire zanko zabales
egin düt balentia.
Bala
Bai pürü hik,
diable bugresa,
zerentako üsten hin
paseüra alhaba.
Bilota
Gat hon hon
jaten die kosiña
oro bareiatürik
hau dün aidia dena.
Debrü mathür haur,
eni jin dadin lotzera
hartakos orai
bareiatürik da gure salda.
Bala
Baita beris lothüren
loxarik batere gabe
nahi bada pelatünaia
ni ja enauke
Bataila. Bilota
Ai, ei, aieia hel
Ardoibürü huna,
jin zite orai
gure phartitzera.
Bara. Ardoibürü jalki
Zer düzie erazie
zer ükan düzie
thüpina hauxerik
aragik irailirik dütüzie
Etzira deia ahalke
alo pharti zitie.
.............................
.............................
Jakiten badie gasteriak
astolasterkak eginen dütie
oro desuhuratürik
jariren beizirie
Bilota har tüpin buxi bat
Estik axolik batere
thüpina hauxe hurekila
nahi diot ahal badot
hauxe maxela.
Bataila. Jo thüpina buxias
maxelan.Ardoibürük begira.
Üsten düzia Bilota
zure senharra
uste dit hauxe dozün
mazhelako ezürra.
Retira zite hebeti
bertan barnilat
bestela nik ere emanen deizüt
hiruspalau kohat.
Zuaza barnilat
zure profeitütan berhala,
onxa kolpatü düzü
Bala zure senharra.
Bala
Uste dit hauxerik düdan
maxela ezürra
thüpina buzi harzaz
desalokirik jo bada.
Bilota
Estik axolik ükanen
zien bientako
nahi zütiet tüpina buxis
bai biak erho.
Eskapa zitie berhala,
hebeti zuaste,
zien profeitütan
laster egizie.
Retira oro. Bataila lotürik.
Haura jalki, Haura
Haria, huna nüzü
zure xerka
aita eta ama
phanpaka ari dira.
Thüpina ere hauxe dizie
phanpakan ari direla
gatia eta xeriek
jan düzie kosinageja.
Haria
Posible daia hori
egia erraiten deitadala
eta zer iküsi düe
(...) süjeta.
Behar düt etxerat
danza ützirik
jolas (...)
(...) handirik.
Adio...ko jentiak
behar düt etxerat
segür nis kexü direla
ene aita eta ama.
Paseia aita eta ama, jalki hersirik.
Haria
Zer düzie aita amak
eta zer helthü da,
zer kestione zen
zien bilhaka.
Thüpina hauxerik
bilaskan eraunsi düzie
gaur aharitako
zer eremedio dükezie.
Arauz (...) bürialat
igaran (...)
mithil gastena
(...) düela.
Ezi entzün düt nihaurek
eraiten züela
ardua hurtatürik
(...) ahal züela.
Bala kexü
Ale fotu de hardiene
que parle tu
que ben boutat aiga au vin
qui los aitatu.
Eta hi non ebili hiz,
kota hori zer egin don
hire amak hanbeste urthes
holakorik egin estion.
Haria
Aita lohi haniz
egün badüzü
kotaren lohistatzia
ezinago aisa düzü.
Bilota
Eta estüna eran nahi
non etzanik egon hizan
ala borokan erauxi dien
mithil batekilan.
Haria
Ama eraiten deizüt
enizala ihon etzan
ez eta eraunxi
ihureki borokan
Nonmait arimatü banis
eta lohistatü
ekitatü düdanian
balima juanen ziozü.
Bala
Türkes lañassa
zeren ützi his balilat,
eia orai nizüla
janen dütügü onak.
(...)
Bertsio honen iturria: Patri Urkizu, Zuberoako irri-teatroa. 1998.
|