GARBAIA

        Urtzi'ren asarrea

I. Neure begi onein errukizko aterpetik jaurtiko zaitut; dongeen bideetan, ba, oles-egin dozu: «An mendi garaienetako gerizpe gozotan, Urtzi lo-zorroan datza.

II. Lurrezko etxe oneitan jan-edan bai?, eta jolastu gaitezan, geure soñu otsik ezpaidau entzungo, Aren alki inguruan aize adartsua dabil-eta».

III. Baña zerua baizen zabala Neure belarria da-ta, aizerik meenak orri sortu-barriari zelako itza esaten dautsoen, be, entzun dagiket.

IV. Neskutz baten antzaz oroimena bideratu yatzun griñakin, ordea, batzarra egin ondoren, iñoiz ikutu gabeko emazte, oean ilta itxi zendun.

V. Oin azkarrakaz dabiltzanai, guzurra euren mingain ertzetan orratza legez darabillenai oyu-egiñaz esan zeutsoen: «Txaloegin, geure janaria garraztu eta edaria mingoztuten ebazana illotz daukogu».

VI. Eta zer? Negartsuen deiak ez ote naue biotz-beratzen? Arein zotiñak aintziñeraño igon dira eta gatzura baño garratzago aboan biurtu yataz.

VII. Urtzi biziduna nazan ezkero, tximista ta trumoi jatsiko nayatzu, neure asarrearen ontzian edaten emon bear dautzut ba.

VIII. Zabiltzan bide guztietako autsa be, zeure negarrakaz ore-egingo dozu eta lora-artean Neure eztena zer dan esku orreik sentiko dabe. Bai orixe!

IX. Ezti-kaparra ostu dautsen urobioa legez zeure inguruan nabil; bei-euli zorrotzak zauritu dauan zezena iduri, zelai orreik zear narraikizu.

X. «Igaliz beterik nago» zure baitan diñozu, baña Neure age luzeak erausiko zaitu eta mutikoak ikolatxoan ibilli ostean aren adarrak geratzen diran antzean izango zara.

XI. Aberats okitutzat enparantzetan goratzen zaitue, baña zeure urre-zidarrok neure asarre biziaren dolarean urtuko dodaz eta edaritzat emongo deutzudaz.

XII. Bai!, aize-oyalak arro, itxasoan ibilli zaite, bere eskumako pitxerra Neure aingeruak iruliko daunian illotzaren odol antza urak artuko dau-ta.

XIII. Neure asarrean igaroko nazan aldian, mendien belaunak dardar egingo dabe eta goietako oyanak, oyu: Urtzi biziaren azkora-otsak kikiltzen gaitue.

XIV. Aralar'en neure orrua eta Gorbeia'n neure azkonen olea. Eiztari baten itxuraz nabil eta neure geziakandik etzara aldenduko, paguso bat legez ilgo zaitut ba.

XV. Zuzentza betearen neurriak eder yatazan ezkero, menperatuak izan diranak deika daukodaz. Arein eskuak eztira alperrik zerurantz jasoten eta euren oinkadak eztira ixilpean galtzen neure jauregi onen zabalunetan.

XVI. Azokara eroan bear dan bildotsa lau anketatik oraturik loki gogorraz artzañak lotzen daun legez, gaiztakeriaren larretan ikotika zabiltzan ori be, lotuko zaitut.

XVII. Eta luzakor, ez aztukor nagola jakingo dozu. Urtzi Jaunaren eskuak ludi onek eztauz esitzen; bere begiak ozertzerik eztauka-ta. Bere aintza gogor eskatzen dau. Jainko illa enaz bizia baño-eta.

                        (Gasteiz'ko espetxean, 1937)