www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



San Ignazio Loiolakoaren bizitza laburtua
Jose Ignazio Arana
1872

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: San Ignacio Loyolacoaren bicitza laburtua euskaraz eta gastelaniaz, José Ignacio Arana. Larunbe anaien moldiztegia, 1872

 

 

aurrekoa  

SAN IGNAZIOREN KANTAERA
TA MARTXA ZENBAITZUEK

 

 

SAN IGNAZIOREN ZERURATZEARI

        (Laukoak)

 

Izarrez-izar, euzkiz-eguzki,

milla munduren artean

aingeru-talde soñulariyak

zabaltzen dira batean.

 

Zillar zurizko, ta urre gorrizko

distiadura ixuririk,

soñeko ederrak daramazkite

aizeak apaiñ jarririk.

 

Dijoaz egan pozez gañezka

astiñdurikan egalak,

murgildurikan beren biyotzak

betiko atsegiñ-ujolak.

 

Oien erditik gure Ignazio

bere jargoira zanean,

bazter danetan pesta geitu zan

zerutar galai artean.

 

Bere garaipen paregabea

kantatzeari benetan

ekiñ zioten, danak urturik

Jainkozko amore garretan.

 

Nun dira lurrak? Nun dago Erroma?

Nun andizki goi erpiñak?

Uts-ezerezak dira Zeruan

mundu guziko atsegiñak.

 

 

LOIOLAKO A.S. IGNAZIO
KANTAURITARREN BITARTEKOA

 

KANTAERA

        (Iru berso-modu ta bi kantalditan)

 

 

                        1.

 

Kantauritarren gordetza dezun

Zeruko Aingeru galaia!

Eman idazu zeruko izkuntza,

Leundurik mingañ alaia:

Eldu da noizbait Ignaziori

Kantatutzeko garaia.

 

Zatozkit ariñ zeru urdiñetik,

urraturikan izarrak;

zure ega zillar-urrezkoetan

artuko ditut indarrak;

zurekin naitut girabiratu

mundu guziko baztarrak...

 

Onela erregu bero-beroan

gora nengoan begira;

baña bat-baten menpetu nintzan

lo gozo baten eztira;

ta aldatu nintzan, (ez dakit nola)

aingeru-biren erdira...

 

Zeru-zaldunak agertzen dizkit

Erromako Uri parean

Lur itxasoen lau alderdiyak;

soñu gozoen antzean

ixurtzen dizkit itz-aldi oek

gure Iñigoren gañean.

 

«Jainko gure Jaunaren gloriatzallea

Loiolako Ignazio da paregabea;

Or Erroman gorputza, anima an Zeruban

bere izen da egiñak an ta emen munduban

dirade otsandikoak... Onari Jainkoak

beti dizka ondasun neurriz gañezkoak.

Iñigok diyo beti «Jaunari Gloria»

Aren Glori-andirako dauka Lagundia,

Zeña Jesus duela buru, ai da aurrena

Munduz-mundu zabaltzen Jesusen izena.

...Ordutik gerra dabill munduban gogorra,

Jaiki zalako kontra deabru galdukorra:

Infernu ta gaiztoak Zeru ta Elizari

Kontra ai dira irten naiez noizbait garailari

Kantauritar-erriya, ez izan bildurrik,

Loiolako Inaziori menaz jarraiturik:

Au dezu zeruetan Bitarteko artuba;

Segiturik berari zera salbatuba».

 

Itz-azken oiek esan orduko

Odei argizko leunetan

Irristaturik argitu giñan

Urola-inguru ederretan.

 

Emen berriro zabaldurikan

Arrosazko ezpaiñ gorriyak

Eraso zidan esan-oiekin

Zoraturikan mendiyak.

 

 

                        2.

 

«Loiolaren izena darabilte aizeak

Darabilte gizonak, darabilte humeak;

Bedeinkatzen da izen au usai gozo artean

Ebro, Nilo, ta Ganges, ta Amazona aldean.

 

Kantabriako mendi tontor altubetan

Arkaitz tartean eta Ibar-zelaietan

Lorerik ederrena nola oi dan atara

Aldatutzeko Errege loretegietara,

Ala beregandurik Iñigo Zalduna

Loiolatik Jainkoak, egin du ezaguna.

 

Andiya bada Iñigo-Iruña gordetzen,

Guztien gañekoa da Jauna serbitzen...

Orri begira beti, Euskaldun prestubak,

Zeron erri gordetzen, ta izaten santubak.

 

Inaziori jarrairik goitu diradenak

Dituzute inguruan gizon argienak:

Araba, Naparroa, Gipuz ta Bizkaiak

Argidotar semetan dirade emankoiak.

 

Araba zabalean Aiala ta Olabe,

Galin, Vela, Guevara, ta eun geiago daude.

Javier Naparroan, Uriz ta Azpilcueta...

Baña, milla izenentzat nundik degu beta?

 

Bakarrik alde onetan Bizkaira begira,

Itxasozko azañetan or agiri dira

Machin Mungui, Arbolancha, Bilbao-tar ona,

Errekalde, Arteita, Mello Bertondona...

 

Iñigori jarrairik santutasunean,

Azaltzen dira Landa ta Uriola batean:

Zumarraga ta Arauna, Isunza Jauregi,

Berrio-Ochoa eta Menda Gisategi.

 

Gipuzkoa txikiyan gizon andienak,

ez dira diralako Loiolaen urrenak?...

Elkano, Andia, Legazpi, Oquendo, Larrea,

Urbieta, ta Idiaquez, Churruca jendea,

Beste millaka utzirik, lur ta itxasoetan

Ospatsu izan dirade milla baztarretan.

 

Santu izaten Japonen San Martin, eta Ingren

Lizardi Asteasukoa, Antxieta Brasillen,

Errezilgo Herkizia, ta Oiarzungo Isasa,

Araoz, Cardaberaz, ta Aita Berreiarza...

 

Baña, kopuratzea da errezago izarrak

Kanpoko bedar eta itxasoko ondarrak,

gizadi argiya baño Kantabriarena,

Zeñen guzien artean da Ignazio goiena,

Nola odeien gañera kopeta altxaturik,

Loiola Elizak dauzkan etxeak beturik.

Edo Euskaldun-erraldoi Joaquin Alzokoak

Nola gaintzen zituen jende Lapongoak.

Jarraiyozute beti, Euskaldunak, orri;

Bere antzera bizirik, Zeruraño korri;

Berari erregu bero, ta aldare berriyak,

Berekiñ gozatzeko Zeru-jauregiyak».

 

Lilluraturik arkitzen nintzan

aiñ gauza andiak aditzen,

Baña, ara nola zeru-zaldunak

asitzen diran egatzen,

Farra gozoan, esanaz, «agur»,

Zeruronz zaizkit goratzen.

 

Euzki bi egiñik izar-artetik

Dijoaz, botaz lurrera

Argi-itxaso bat; ta iduritu zait

Ni ote-nijoan batera;

Baña, naiz geldi mundu tristean,

Juan gabe zeru ederrera!...

 

Arren, gizonak, egiñ alegiñ

Igo dezagun zerura:

Ara igotzeko, ta ez besterako

Jaio giñaden mundura;

Ill-arte gerra pekatubari:

Guazen Santuen lekura.

 

                        (Ala biz)

 

 

SAN INAZIO LOIOLAKOAREN
IBILL-NEURRIA EDO MARTXEA

 

LENENGO PARTEA

 

        (Batena)

Ignazio, gure Patroi aundia,

        (Guziona)

Jesusen Konpañia

Fundatu

Eta dezu armatu:

Ez da ez etsairik

Jarriko zatzunik

Iñolaz aurrean

Gaurko egunean;

Naiz betor Luzifer deabrua

Utzirik infernua.

        (Berriro, Ignazio etc.)

Zure soldaduak

Dirade aingeruak,

Zure gidaria

Da Jesus aundia,

Garaitu dituzte zure anaiak

Etsaiak.

        (Birena)

Ez dauka Fedeak

Ez kristau nereak,

Ez dauka bildurrik.

        (Guziona)

Iñungo aldetik:

Ignazio or dago,

Beti ernai dago,

Or dauka jendea

Txit garaitzallea

Bandera altxaturik

Gerran azaldu nairik.

        (Birena)

Gau eta egun

Guztiok pakea dezagun

        (Guziona)

Beti gau eta egun.

        (Berriro. Zure soldaduak etc.)

 

 

BIGARREN PARTEA

 

        (Batena)

Ignazio, bildu dezu munduan,

        (Guziona)

Arritzeko moduan

jendea

fede biziz betea,

jende jakintsua

eta indartsua,

beti dabillena

gerretan aurrena,

elizaren etsaiak billatzen;

topatu ta garaitzen.

        (Berriro. Ignazio bildu etc.)

Dituzu anaiak,

gerra egin-naiak,

da oien legea

etsai garaitzea,

oiek ditu bere gordetzalleak

fedeak:

        (Birena)

Dirade ezagun;

dabiltza gau ta egun

Europan, Asian,

Afrikan, Amerikan:

        (Geiona)

Legorrez ta itxasoz

dijoaz ta datoz,

dabiltza nekean

Indio tartean,

edo errege-etxean

Jesusen izenean.

        (Birena)

Beti pelean

bizitzak dirauben artean.

        (Guziona)

Beti beti pelean.

        (Berriro. Dituzu anaiak etc.)

 

 

IRUGARREN PARTEA

 

        (Batena)

Ignazio, dira zure anaiak

        (Guziona)

Itxas-gixon argiak

arraunak

bogatzen dakitenak:

Pedroren ontzia

badago ertzia

arroka tartean

egunen batean,

bertatik botean dira sartzen

eta argana joaten;

        (Berriro. Ignazio dira etc.)

Sokakin loturik

arroken artetik,

baldiñ bada etsairik

oiek garaiturik,

an daramate ontzia kaiera,

leorrera:

        (Birena)

Naiz izan ekaitza

bogatzeko gaitza

eta bagen goiak

naiz busti odeiak,

        (Guziona)

arraunak arturik,

alkar alaiturik,

botean sarturik,

bizitzaz azturik

boa boa deirik,

an dijoaz kaietik

        (Birena)

Bultzeaz killa,

Pedroren ontziaren billa,

        (Guziona)

beti bultzeaz killa.

 

        (Berriro. —Sokakin loturik, etc.)

 

D. Ag. Iturriaga apaizak

 

 

SAN IGNAZIOREN MARTXA BERRIA

 

                Jose Ignazio Aldalur Apaiz Jaunak soñuz ipiñia

 

        KANTAURREA

 

Loiolako Ignazio,

Euskaldunen Aita!

Ekiñ dragoi Luzbeli

Bertatik despita.

 

—Zure garaimen-kantak

gaurdandik-asita;

Sionen aitu bitez

zerua irikita.

 

        KANTALDIAK

 

Eliz Ama Santa,

Danen argiya!

Isildu negarrak

agertu alaia,

 

—Janzi ezazu berriz

apainduriya,

koroiturik lorez

zere iduriya.

 

Zeradela Erregiñ

Edertasunez,

Parre, zorion ta

Galaitasunez.

 

—Goza-ezazu Jauna

deadar bigunez,

goza-ezazu, ez iraun

samiñtasunez.

 

        AZKENA

 

Bere naigabeakin

biotzak suturik,

Ignazio andiari

guazen jarraiturik.

 

—Segi zaiogun menaz

ezpatak arturik,

egan bezela guazen,

alkar alaiturik.

 

aurrekoa