www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Konfesioko eta komunioko sakramentuen gaņean erakusaldiak
Juan Bautista Agirre
1803, 1823

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Bertsio elektroniko honen egilea: Josu Landa Ijurko.

Iturria: Confesioco, eta comunioco sacramentuen gañean eracusaldiac, Juan Bautista Aguirre. La Lama, 1823.

 

 

aurrekoa hurrengoa

AMAZAZPIGARREN
ERAKUSALDIA

 

Janziera arroa ta geiegien gañean.

 

        Moden zorakeriak ukitu ditugu azkeneko Erakusaldian. Hitz bi orain esan nai dizkitzut janziera arro ta geiegien gañean. Enzun kontuz.

        Ezagutzeko, noiz eta nola izan ditekean janziera bat arroa ta geiegia, ez da asko soñekoaren gaiari begiratzea; gerta diteke alabaña Urliarenzat geiegia ez izatea duan kargu ta mallagatik, eta Sandiarenzat geiegia izatea. Hau ongi ezagutzeko bada, biderik errazena ta egokiena da begiratzea, zer mallan eta nolako erakin arkitzen dan apaintzen dana: zer adiñ duan, eta zer usanzak diran hura bizi dan tokian. Azkenean, zer denboraz ipintzen dan janziera. Begira benik-bein, zer mallan arkitzen dan apaintzen dana: baldin serbitzaria jantzitzen bada nagusia edo etxekoandrea bezala; bere izerdiarekin bizi dana Zaldun edo Markes baten eran, janziera hau izango da arroa, geiegia, mallaz kanporakoa. Begira urrena, nolako erak dituan apaintzen danak; zeren askotan gerta diteke Urlia ta Sandia mallaz berdiñak izatea, eta ala ere bata zorren azpian, bestea eraz bizitzea. Baldin zorrez beterik dagoana llilluraturik badabill apainduren ondoren eraz bizi dana bezala, esaten duala antustez puzturik: hori adiña banaiz: onelako janziera izango da arroa ta geiegia, zeren Jaunak eman diozkan modu eta eraz kanpora igarotzen dan, bearbada bere ta beste askoren kaltean. Begira zaiozu gañera apaintzen danaren adiñari; zeren batzuetan gazteagan ongi dirudian janziera, zarragan izan diteke arroa, geiegia, farragarria. Illea urdin, ortzak koloka, ta aurpegia zimurturaz betea dauzkan andre bat, ekusiko bazendu emezortzi urteko neskatxa baten eran apaindua, zer esango zenduke? Begiratu ezazu gero zer usanza diran apaintzen danaren errian; zeren toki batzuetan geiegia ez dan apaindura besteetan izan liteke. Azkenean begira, zer denboraz ipintzen dan janziera; zeren egun batean, ongi dirudian soñekoa, izan diteke bestean arroa, geiegia, eta txit gaizki dirudiana; egin dezagun kontu, eztai batean ongi dirudian janziera, izango da arroa illeta batean, eta konfesatzera zoazenean. Ona nola ezagutu dezakezun, noiz ta nola izango dan janziera bat arroa ta geiegia.

        Janziera arro ta geiegia beti da bekatu, zeren, Bataioan agindu genduan, modestiaren mugetatik igarotzen dan. Batzuetan izan oi da bekatu beniala, eta askotan mortala, dakartzian ondoren gaistoak gaitik, edo apaintzen danaren sasoi eta asmo txarra gatik. Noiz gertatzen ote da gisa onetan janziera bat bekatu larri edo mortalera iristea? Ara noiz.

        Janziera bat izan diteke aiñ arroa, geiegia eta mallaz goitikoa, non erraz eman dezakean errian exenplo gaistoa beste kalte askorekin batean, eta, nork eztakus orduan izango dala bekatu larria? Badakizu, urliaren ondasun guziak dirala etxeren batean serbitzea, edo gurasoak bere neke ta izerdiarekin irabasten duana, ta ala ere ekusten dezu, goimallako andreak eta damak baño ere geiago apaintzen dala. Zer esango dezu, onenbeste arrotasun dakutsunean? Eta zer ez da erausiko errian eta inguruetan? Bigarrena, janziera arro eta geiegia izango da bekatu larria, emendik badator etxeko pakearen galtzea, zorrai ez erantzutea, umeak gaizki azitzea, denbora egokian estadurik ez ematea. Hirugarrena, janziera arro ta kostu andikoak errietara dakartzianak egiten du bekatu larria, S. Bernardino Senakoarekin zenbait gizon adituk erakusten digunez, zeren bide andia ematen duan beste asko tentazio onetan erortzeko eta zorrak zorren gaiñ egiteko. Eta non dira etxeetako erriertak, aurpeki illun eta mukerrak? Laugarrena, janziera arro ta geiegia izango da bekatu mortala, ipintzen bada exenplo guziz gaistoa edo eskandaloa emango duan denboran edo tokian; egin dezagun kontu; badijoa bat ostiral Santu egunean Elizara edo beste egunen batean konfesatzera soñeko arroakin, eta goibeak ongi estali gabe, nork estakus eskandalo andia emango lukeala orduan onelako janzierak? Doña Sancha Carrillo janziera arroakin joan zitzaion beiñ konfesatzera Juan de Avila animen Maisu andiari: esan zion onek: Infernu usaia dakar, berorrek. Esan onek arpoi baten eran ukitu zuan dama bere biotzean biurtu zan etxera, eta gero izan zan modestiaren eta onestidadearen ispillua. Bostgarrena: janziera arro ta geiegia izango da bekatu mortala, onelako apainduretan ipintzen bada biotza, alako eran, non oek, ez uzteagatik prest arkitzen dan zorrai ez erantzuteko, etxeaz, umeaz, gurasoaz kezkarik eta konturik ez idukitzeko. Azkenean janziera arro ta geiegia izangu da bekatu mortala, ipintzen bada norbaiti bekaturako bixka prestatzeko asmoarekin.

        Ekusten dezu, noiz ta nola bekatu larri edo mortalera iritsi ditezkean janziera arro ta geiegiak? Eta ala ere zeñ ardura gutxirekin oen ondoren dabiltza gaurko egunean Kristauak! Zuaz ezperen erri andietara; ainbesteraño zabaldu da oetan zorakeria hau, non igerriko ez dezun, nor diran bemallakoak, nor bitartekoak eta nor goiagokoak: badirudi, bazter guzietan aditzen dala ots bat, diona: emen guziak gera berdiñak. Zoaz erri txikietara, eta oetan ere arkituko dituzu janziera arro ta geiegien kutsu piskak, eta igerriko dezu, askok dioela, obraz bederik: Guk ere nai genduke. Arkituko dituzu ez gutxi gaur egindako soñekoak bigar salduko dituenak eta bigarkoak etzi, zeren Urliak edo Sandiak agertu duan janziera berriren bat. Arkituko dituzu beste batzuek janziera arrotz eta kostu andikoak errietara dakaztenak: emendik etxeetan zabaltzea ezin irozo ditezkean apaindurak, eta ezin esan litezkean adiña kalte. Arkituko dituzu asko janziera berrietara añ itsutuak, non prest arkitzen diran edozeñ gauzatarako, oek egiteagatik.

        Nere Euskalduna, aldegizu janziera arro ta geiegietatik. Zure modestia izan bedi ezagutua, esaten digu S. Paulok.

 

aurrekoa hurrengoa