www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Manual debozionezkoa
Joanes Etxeberri, «Etxeberri Ziburukoa»
1627, 1669

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [faksimilea]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Manual devotionezcoa edo ezperen oren oro escuetan errabilltçeco liburutchoa, Joannes Etxeberri (faksimilea). Hordago, 1978
Azken berrikustea: 2006-06

 

 

aurrekoa hurrengoa

BURU X

 

Itsasoko biaietan
hilltzen direnentzat othoitzak

 

        Edozein biaietan hilltzen denarentzat

 

Heriotzea delarik bethiere tristea,

Guztietako tristeena da kanpoan hilltzea.

Ezen nihor konsolatzen da erhasun miñean,

Hatsa faltatzen bazaio bereekin artean.

Iaun puxanta, hala etzen hunentzat ordenatu,

Zeñi baitzaio bizia lekhorean fiñatu.

Damu haren bada aldera othoi, Iaun Zerukoa,

Konsolamendu emozu othoi sekulakoa.

 

        Ithotzen eztirenentzat

 

Iongoikoa, badakigu eztela begitetik,

Nihor ete eskapatzen herioarenetik.

Sagar asikiak zuen garraiatu mundura,

Onhatzetik baitarraiku non geroztik ardura.

Itsasoan egiten tu masakre kruelenak,

Eta lurrea bentzutzen Monarka handienak.

Gero ere eskerra du itzultzeko presunak,

Zenak ezbaitutu urtan akhabatzen eginak.

Hartarakotz errendatzen darotzugu eskerra,

Zergatik egin diozun hain grazia ederra.

Ordean da non nahi den hillik ere dolore,

Ez bakiozu egiten armari fabore.

Hartarakotz baldin baliz purgatzeko penetan,

Errepausua emozu othoi dohatsuetan.

 

        Lur bedinkatu gabean ehorztean

 

Iaun puxanta, nahi duzu Giristiñoak Elizan,

Ehortz daiten, lege gabe ez infidelen gisan.

Baldin ordean faltatzen bagare komarketan,

Zure izen sakratua laudatzen eztenetan.

Lekhuaren eredura hartzen dugu zohia,

Eta ez damu dugula bedinkatu hobia.

Damu haren bada aldera hill denari gloria,

Parabisuan emozu othoi, Iainko handia.

 

        Untzian hillik urera etxatzean

 

Iauna, eremurik ezta hurbill edo urrunik,

Fin gabeko presentziaz bethetzen eztuzunik.

Eta hartaakotz ezta munduaren parterik,

Othoitz onak eztitutzun non entzuten emerik.

Eliza da beraz, Iauna, zu zaudezen lekhua,

Nahiz lurra dela, edo nahiz Itsas hantua.

Halarikan nahi duzu etxe bedinkatuan,

Lauda zaiten beregainki, gero zabal munduan.

Presenteko defuntua halakotz ondarrera,

Damurik etxatzen dugu Itsasorenera.

Zeren lehorra urrun den bazter guztietarik,

Lur sainduan emateko berze sepulturarik.

Eta zeren eztakigun noiz porturako garen,

Ez eta gero fin bera etzaikun gerthaturen.

Arren bada hartu luken damuaren aldera,

Zeren etzuen irautsi behar thonba hobera.

Adiskideen ondotik zerraiola hustua,

Etxetik Elizaraño ohorez ahukua.

Eta gero zeudezela Aphezak eresiaz,

Insensuaz hiruretan insensatu khetiaz.

Eta sepultura eman gero bedinkatura,

Nola Kristauen artean baita usantza hura.

Damu haren ordain barkha diotzotzu hobenak,

Bai manera berean hek merezi tuzten penak.

Esparantza hartan bada zure izen sainduan,

Urera etxatzen dugu ez izanez portuan.

 

        Itsasoan ithoentzat

 

O Iongoiko uraz eta suaz zerbitzatua,

Bekhatoreei emateko punimendu iustua.

Eztezazula permeti urtan ithoarena,

Arima surtan tormenta dadin gaxoarena.

Bañan, Iaun puxanta, othoi falta handienera,

Urean fiñatzea har diozozu aldera.

Gorputza hagitz penatu den legez uhinean,

Arima nekha eztadin bitztu khisu labean.

Hala egizu, Iongoiko guztiz bihotz emea,

Laudatzen darokuzula geure othoitz tristea.

 

        Ur bazterrean aurkhituenzat

 

O Iainko herio, eta biziaren iabea,

Othoi adizazu ene othoitz antzakabea.

Eta pietate duzun arimaren gañean,

Zenen ediren baitugu gorputza bazterrean.

Eta arrokak itsustu baldin badu larruan,

Ordañez bista ezazu othoi espirituan.

Eta uretik diozun legez egin grazia,

Illkhitzeko lur sainduan har dezantzat hobia;

Arren arimari ere egiozu dohaña,

Khar handitik atherarik dakusan Zeru gaña.

 

        Aurkitzen eztirenentzat

 

O Iongoiko zenen baita handi probidenzia,

Berze atributak legez guztiz miragarria.

Zeronek dakizu zerengatik ezten ageri,

Itho denaren gorputza lehorrera igeri.

Konsolatuak giñate handiroki gogoan,

Uhin hartek balekharte bazterrera hagoan.

Bañan, Iauna, konpli bedi bethi borondatea,

Berze gauzetan bezala hemen ere zurea.

Eta arimari othoi egiozu grazia,

Purgatoriotarik den sarriago illkhia.

 

        Elizan ehorzten direnentzat

 

Iauna zuk ifiñi tutzu Elizako legeak,

Guztiz ere ohorezki gizonen ehorzteak.

Presunak eztuen zuri iarraikiaz dolore,

Hanbat diozu hill eta errendatzen ohore.

Hargatik esker diogu zure Aitasunari,

Defuntua bazterrera zeren duzun ekharri.

Elizako lur sainduan har dezantzat hobia,

Nola berze gañerako ohoreen frankia.

Halakotz bada gorputza nola uraren hegira,

Zeure graziaz baituzu erakharri xurira.

Arren arima halaber Zeruaren gañera,

Surtarik alda ezazu dohatsuen artera.

 

        Itsasoko othoitzen zarratzea

 

Othoitz hauk xehero tiat ordenatu hunela,

Haukin erratera orhoit dadintzat mariñela.

Perill izigarriari itzurtzeko bezala,

Esker itzultzeko ere minzatu nauk ahala.

Hartarakotz itsasotik illkhi eta salboa,

Esker milla itzul etzak gizon itsas hauzoa.

Orhoit adi zenbat aldiz Iaunak auen guardatu,

Merezitu dukelarik Itsasoan hondatu.

Gogotik utz eztezala iragan den perilla,

Bergiratu auenari eman gabe esker pilla.

Nekez irabazi tuken halaberki diruak,

Eztetzakela despenda nola aise billduak.

Eta abusa eztezala ontasun ethorriez,

Bañan zerbi adi ungi Iainkoaren graziez.

Berzela duk mereziren Itsasoan sartzean,

Lehen baño gehiago nekha adin bertzean.

Othoitz hauk beraz ikhaskik perillei itzurtzeko,

Bai eta are porturarik eskerren itzultzeko.

Borondate hobeagoz Iongoikoak graziak,

Emen dietzaken, haren thresoretik graziak,

Eta hala eramatzik goiz eta arrats aldeak,

Harik Iaunak dietzaken zarra bethuruzteak.

 

Halabiz

 

aurrekoa hurrengoa