www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Manual debozionezkoa
Joanes Etxeberri, «Etxeberri Ziburukoa»
1627, 1669

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [faksimilea]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Manual devotionezcoa edo ezperen oren oro escuetan errabilltçeco liburutchoa, Joannes Etxeberri (faksimilea). Hordago, 1978
Azken berrikustea: 2006-06

 

 

aurrekoa hurrengoa

BURU VII

 

        Premiazko othoitzak kalman

 

Iaun puxanta, eztakigu norat itzul begiak,

Zure Majestatearen gana baizen larriak.

Leku batea gadutza kalmak hagorandurik,

Bai eta porturañoko bideak zarraturik.

Arren bada, Iaun puxanta, mana zazu haizea,

Abietan aitziñera daragigun bidea.

 

        Kontinuatzen badu

 

O Iainko gure premien estaltzaille handia,

Ikhus azu presenteko arren othoi premia.

Ezen gose gaitzez gare fiñatzeko menean,

Arren bada bitz ezazu airea beharrean.

Eta urrikaldurikan penatuen nigarra,

Arren beletara egor azu haize azkarra.

 

        Haize kontrakoa denean

 

Iongoikoa haize kontrak garabiltza luietan,

Ezin ardiatsiz portu nahia doloretan.

Arren bada, Iaun puxanta, altxa zazu hobea,

Eragin diezaguntzat aitziñera bidea.

Lehen baño lehenago itzultzeko eskerrak,

Zeren darozkiguketzun eman aire lasterrak.

 

        Uria deneko

 

Iauna nahi duzunean duzu isurtzen uria,

Eta nahi duzunean athertzen ia hasia.

Zure nahiz ere ehotzen du urezko errotak,

Eta zure nahiz tuzte ithurriek zorrotak.

Arren bada xuka zazu othoi husu uria,

Mariñela eztabillan Itsasoan bustia.

 

        Goibel deneko

 

Iaun puxanta, arren manatzatzu illhun hedojak,

Bazter urruitikotara parti daiten urgojak.

Zeruaren ikhusteko dugun bozkarioa,

Galdu dugunaz geroztik bista lehorrekoa.

Kontenplaten ditugula argizagi klaroak,

Zuri egiteko othoitz khar handiagokoak.

 

        Tormenta denean

 

O Iongoiko haizeari bide eragillea,

Arren tormentari ather diozozu kolpea.

Eta urrikal bekizu jende tribulatua,

Khentzen diozula sarri beldurtasun sarthua.

Plazerkiago dagitzan tormentatu untziak,

Portu desiraturaño bide zaizkon goitiak.

 

        Irauten badu

 

O Iesus Apostoluak holatik salbatua,

Tormentari geldi zedin egotzirik manua.

Itsasoa dakusagu harta handiz bethea,

Eta bela ezin ekhar daiteken da haizea.

Arren ather diozozu uhiñari joaidura,

Eta haizeari ere bere abiadura.

 

        Promesa Iainkoari

 

Iongoikoa ikhus azu arren gure perilla,

Eta faborera duzun othoi esku hurbilla.

Prometatzen darotzugu bizia hobetzeaz,

Eta premia handian dena faboratzeaz.

Zure ontasunak ere ditugu laudaturen,

Eta Meza darotzugu saindua ofrendaturen.

Hartarakotz bada, Iainko manso eta emea,

Arren ema zazu uhin pietate gabea.

Haizeari ere bake diozozu furia,

Altxarazi eztezantzat hola arrapotia.

Miserableki eztadin fiña bizi gurea.

Uhin hautsiek ondora egotzirik barkhea.

Hanbat dohain egiguzu, Iongoiko, bihotz bera,

Eta beha zazu othoi gure auhen tristera.

 

        Untziaren Patroñari

 

O Untzi penatuaren patroñ bedinkatua

Fabore egiteko da orain muga herstua.

Arren bada ertxa zazu, Iainko podorosoa,

Perilletik libra dezan untzi uhinpekoa.

Zure izenean dugu Meza atheraturen,

Eta darotzugu esker ordaña buhurturen.

 

        Itsasoko berze Patroñei

 

Zuek ere berze patroñ Saindu Itsasokoak,

Birjina, Piarrez, eta berze gañerakoak.

Othoi kontenpla zazue gaxoen ondikoa,

 

Eta othoitz ezazue guretzat Iongoikoa.

Zuek ere zaituztegu ordañez laudaturen,

Eta zuen ohorea dugu defendaturen.

 

        Promesaren konplitzeko

 

Iongoikoa heldu gare promesen konplitzera,

Debozionea onen har ezazu partera.

Meza saindu hunez esker darotzugu itzultzen,

Zergatik faboratzera mugaz khexatu ziñen.

Eskerrak ditutzuela zuek ere Sainduak,

Birjina, Piarres, eta berze patroñ hautuak.

Zeren othoitztu zinduten muga onez Iongoikoa,

Arren urrikal zekion flakoen ondikoa.

Gehiago zu zaitugu, Iaun puxanta, othoizten,

Eta zeure ontasunaz entzutera ertxatzen.

Arren adi dezakezun gure auhen tristea,

Noiz ere baitzaiku handi hurbillduren kaltea.

Eta zuek ere Saindu ja lehen othoitztuak,

Arren aditzaketzue gure triste plañuak.

Lasterra egikezue Thronuaren oñera,

Iaun puxantak perilletik arren gaitzan athera.

Bethi zuen alderakotz geldi gaiten zordunak,

Itzultzera esker eta alabantzen ehunak.

 

        Urez ondoratzeko perillean

 

Iauna ikhus azu gure ezin egin handia,

Nola doakun ondora ura hartuz untzia,

Arren fabora gaitzatzu zolara ezgoazen,

Eta subituki itho urean ezgaitezen.

Ezen Itsasoa zure agortzen da manuan,

Arren ajuta gaitzatzu hel gaitezen portuan.

 

        Khasatzen duenean

 

Iongoikoa, ethorririk lehorraren bistara,

Etzazula untzia utz herrest doan kostara.

Aingura eta kabletan ginduen esparantza,

Bañan seguragoa da zu baithako fidantza.

Arren bada gelditzatzu goaia eta haizea.

Lehorrera eztezaten butha samur barkhea.

 

        Untziak iotzen duenean

        edo enkaillatzen denean

 

Iauna othoi altxa zazu gure untzia flotera,

Enkaillatua eztadin ethor porroskatzera.

Bañan mortuetan ezten legez mendi gorarik,

Berze partera aldara zuk eztezakezunik.

Hala othoi gure untzia alda zazu partera,

Urra dadin baño lehen Itsasoarenera.

 

        Untzilo deusak egotztean

 

Iauna, mojan gehiago irabazi ustean,

Huna non garen bizia galtzeko orenean.

Urera etxatzen tugu aziendak nigarrez,

Bizitzea alde guztiz enpharatu beharrez.

Noiz nahi den itzul ahal dezakezu mojana,

Orain eskatzen gaizkitzu biziaren dohaña.

Hortarakotz bada, Iauna, gehien ontasunaz,

Arren fabora gaitzatzu zeure emetasunaz.

 

        Ezin portua hartuz penatzean

 

Iongoikoa iraganik Zerurañoko holak,

Portua ezin ardiats dezake untzi xoillak.

Hartarakotz, Iauna, zure behartu faboreak,

Ardiatsiren baditu portuaren atheak.

Arren bada nekhatuak gidatzatzu portura,

Ematurik haize eta Itsasoen jaidura.

 

        Etsiturik kostaratzean

 

Zure esparantzan (Iainko puxanta) lehorrera,

Partitzen gare bizitze geureen salbatzera.

Arren bada ikhus azu gure handi beharra,

Eta urrikal bekizu penatuen nigarra.

Zure baithan solamentki da gure esportzua,

Faborera beraz othoi khexa zazu pausua.

Zeure ontasunaz bizi salbaturik Maitea,

Errenda diezazugun milla eskerren nonbrea.

 

        Zur puxkan lehorrera benturatzean

 

Iongoiko puxanta, othoi egidazu grazia,

Salborik iragateko aserre uhindia.

Untziarena galdurik, taulan dut esportzua,

Bazterra ardiasteko egidazu donua.

Hala zinduen San Paule ithotzetik guardatu,

Iauna ni ere halaber othoi guarda nazazu.

Ikhus azu othoi behar ezin konparatua,

Eta ene faborera heka zazu eskua.

 

        Biziaz etsitzerako menean

 

O Eternal Baleatik Ionaz atheratua,

Eta Iesus uhin-petik Piarrez altxatua.

Orain aldiz libra zazu premian den gaxoa,

Salbaturik lauda dezan zure izen altoa.

Egidazu Iongoikoa arren grazia hura,

Lehorrean hillik dudan Elizan sepultura.

 

        Biziaz etsitu eta

 

Iauna, begiez dakusat neure azken ordua,

Arren othoi salba zazu ene espiritua.

Barkha dietzakidatzu othoi gaixtakeriak.

Zure Maiestatearen kontra egin guztiak.

Eta penitenziatzat, Iaun ona, garaztiaz,

Othoi kontenta zaitezke urtan galdu biziaz.

 

        Untzitik nihor erori denean barrenekoek

 

O Iongoiko Krespin eta Krespinian urtarik,

Altxatua harri bana lephotan zutelarik.

Egiguzu guri ere, Iaun puxanta, grazia,

Itsasotik altxatzeko untzitik eroria,

Eta nola baita zure bihotz beratasuna,

Gañerako berthuteen gañean eskuduna.

Arren bada haren kausaz urtara eroria,

Iaun puxanta, egiguzu altxatzeko grazia.

 

        Untzia bera galtzeko perillean dabillanean

        jendeak salborik promesa

 

Iauna urrikal bekizu othoi gure suspira,

Eta untzia ezazu xehatzetik begira.

Geure nekez eta izerdiz irabazi mojanak,

Begira dietzagutzu hor barrena emanak.

Eta hala egiguzu grazia Iongoikoa,

Perill handitik untzia salbo ikhustekoa.

Hartara othoitz egizu zuk ere o Birjina,

Baita zuk ere halaber untziaren Patroña.

Orobat zuk ere egizu Xabier famatua,

Perilletik dakusagun unzia guardatua.

Eta zuk Iainkoa hekin laudatzatzu othoitzak,

Eta alegeratzatzu gure triste bihotzak.

Egiten badorokuzu eske gauden dohaña,

Bozik darotzugu esker itzuliren ordaña.

 

        Promesaren konplitzekoa

 

Milla esker ditutzula podoroso Iainkoa,

Zeren kaltetik guardatu duzu untzi flakoa.

Zuek ere esker hañitz duzuela Sainduak,

Premia handian gure othoitza adituak.

Iduki gaitzaketzue zeuen gomendioan,

Behar dukeguño zuen fabore lur baxoan.

 

aurrekoa hurrengoa