VI. JENOBEBAREN BASAMORTUKO BIZITZA
Jenobebaren bizimodua
nolakua zan basuan
pixka bat beden esan bear det
ontara naizen kasuan.
Elur azpitik belar-zain biltzen,
—aurtxua berriz besuan—
biatz-muturrak odoltzeraño,
gaxuak jango bazuan.
Lur azpitika zañak billu-ta
abuan zizkan mazkatu:
—«Ai ene seme; tori gaxorrek;
al bazeneza txupatu».
Arkaitz tartian leor pixka bat
etzuben errex topatu:
basauntza baten etzan-lekuba,
—ala zitzayon tokatu—.
Sartu orduko Jenobebari
aberetxuak nai ziyon;
errapetikan lertzen zegon-ta
—umia otsuak jan ziyon—
kristabarentzat ain zan mantxuba,
gaitzik egiten etziyon:
orduban aurra esnia eraten
tititik asi zitzayon.
Kalabaz-puska billatu zuben
kueba-zuloko onduan;
Jenobebaren kontsuelua
eztakit zer zan orduan.
Esnia ara kendutzen ziyon
berak nai zuben moduban:
—«Onen gozorik izaten zanik
ez nuben uste munduban».
Basauntza oso kontentu zegon
errapia txukatuta;
bai ama ere bere aurtxua
lo gozo batek artuta.
—«O Jaungoikua!» —esaten zuben
bi besuak zabalduta—.
«Oraindik ere nola gabiltzan!
Gutzaz etzaude aztuta».
Goroldiyozko egur batekin,
gero zitzayon burura,
bi puska egin-ta zumez lotzia
gurutziaren modura:
—«Zu zera gure Salbadoria
igo ziñana zerura.
Pazientziya probatutzeko
egin ninduzun mundura».
Otso ta legoi, artza ta azeri
danak zituben aldian;
ayen orrua izugarriyak
jarritzen zuten aidian.
—Ai Jenobeba! Argirik gabe,
negu luzeko gabian,
oraziyuan egoten ziñan
gurutziaren parian.
Geyen-geyena akordatzen zan
bere guraso onakin:
—«Ni naizelako pekatariya
daramazkiten penakin.
Ai Jaungoikua, balekiteke
zer gertatu dan gurekin...
ama-semiak bizi gerala
basamortuan Zurekin...».
Negua ola pasa zuben ta
sartu zan udaberriyan;
bere ondora asi zitzayon
aurtxua larru-gorriyan.
—«Ai Kondetxua! Mundura ziñan
paraje penagarriyan;
geroztik beti biyak gabiltza
estadu negargarriyan!».
Basauntza larru pintarratuba
azeri baten gañian;
ikusi zuben; kentzera juan zan
txit intentziyo fiñian.
Semetxuari moldatu ziyon
al zezakian aiñian.
Zazpi urtian erantzi gabe
ibilli zuben soñian.
Aurra zetorren eder ta lodi,
indartsua ta fuertia.
Pasiatzeko aren plaza zan
basoko arkaitz tartia.
Izketan trebe zijuan eta
argitasunez betia...
Nork esan zer zan arenganako
amaren borondatia!
Amak aurrari Jaungoikuaren
legia eman nai ziyon;
mundu ontako pasaizuak
ziaro esan zizkiyon:
gaixtuak nola Jesus il zuten...
—au ontzat artu etziyon—;
samurtasunez biotza lertu,
negarrez asi zitzayon.
Ikusirikan aurtxuak itzik
ezin ziyola bueltatu,
txori-kabi bat erakustera
eskutik zuben aldatu:
—«Amatxo: abek ere Jainkuak
mantendu bear al ditu?».
—«Bai, ala-fede! Gu bezelaxe
Berak egiñak bait ditu».
Jenobebari gertatu zayo
soñeko danak austia
alegiñian sayatu arren
zumez konpontzen trixtia.
Pentsatu zuben Jaungoikuaren
eskubetara uztia,
disponitzeko, komeni bazan,
aren gorputza jaztia.
Egun batian goiz atera zan
makil aundi bat egiñik;
otsua topo ardiya itota
sasiyan pasa eziñik.
Eskuban zuben bordoyarekin
golpe portitz bat emanik,
bertan utzita igesi juan zan
etzubelako gauz onik.
Otsuak utzi zubena artuta
erreka ondora jetxi zan;
arri zorrotz bat billatu-eta
larruba kentzen asi zan;
urtan garbitu, legortu txukun
antolatutzen ari zan;
Jaungoikuari eskerrak eman
lenbizi, gero jantzi zan.
Ariya zuben sarats-azala,
jostorratz berriz ziriya:
jakiña dago etzala izango
pitxikuletan josiya...
Oñuts gorriyan, besuak igual,
illia bera utziya:
au izandu zan Jenobebaren
basamortuko jantziya.
Egun artan goiz ateria zan
aurtxua kueban utzirik:
illundutzian abiyatu zan
gaxua luzetetsirik;
arkaitz artetik ikusi zuben
amatxo zuriz jantzirik:
nork eman ziyon esan artian
etzeukan pazientzirik.
—«Amatxo, nondik atxitu dezu
soñeko zuri eder au?».
Erantzun ziyon: —«Seme laztana,
zeruko Aitak eman nau».
Galdetzen zuben: —«Ni ere orla
Jainkuak maite ote nau?».
—«Bai, ala-fede. Asko nai dizu...».
Saltoka asi zan aurtxu au.
Udara aisa pasatzen zuten;
beti neguko beldurrez.
Azkenekua gogorrena zan
aize, jela ta elurrez.
Bide guztiyak itxi zitzaizkan
autsi ta arbola adarrez...
Kueba bustita miñez jarri zan
iya illian negarrez.
—«Askotan, aurra, len esan dizut
Aita dezula zeruan;
jakin biazu beste bat ere
bizi zaizula munduan.
Laister nik illa gelditu biat
tronko zar baten moduan:
iru egunian muitzen ezpanaiz,
juatia dezu orduan».
Erantzun ziyon inozentiak
persona aundiyak bezela:
—«Ez nuben uste munduan iñor
besterik bizitzen zala».
—«Bai: eraztun au ark emana det...»
Gizon gaiztua etzala...
zijuanian, biatzetikan
kenduta eraman zezala.
—«Bañan, Amatxo, nora juango naiz?»—
Au zan aurraren galdera.
—«Aspertu gabe iru egunian
zuaz eguzki aldera;
Sigifredoren izenarekin
sartuko zera kalera...
eraztun on eman zayozu
artutzian magalera».
—«Bañan, Amatxo, zertara nua?»
galdetu ziyon bertatik.
—«Jakin dezaten nola juan naizen
munduko penen artetik.
Gorputza illa eramateko
basoko pizti tartetik...
Kontseju oyek eman zaizkatzu
danari nere partetik».
Itzikan gabe an gelditu zan...
Zer negarrak mutiltxuak!
Bear adiña arnasa artzen
etziyon uzten petxuak.
—«Ai Jaungoikua! Amatxo, ez il!»—
esaten zuben aurtxuak...
Esnia eraten eskeintzen ziyon,
bañan alperrik gaxuak.
Gorputz guziya otzak gogortu:
iñon etzeukan indarrik;
aurrak esnia eskaintzen ziyon,
bañan gaxuak alperrik.
—«Ai Jaungoikua! Ni ere il nazu;
ez utzi emen bakarrik.
Ez det nik amak agindutako
munduko aita biarrik».
Belaunikoka zeguan aurra
bere amaren onduan,
bi eskutxuak gurutzetuta
len egoten zan moduban.
—«Ai Jaungoikua —esaten zuben—
bizi zerana zeruban!
Komeni bada piztu zazu au;
lasaituko naiz orduban».
Konturatu-ta aurrari zizkan
bere besuak ezarri:
—«Basauntzagandik esne pixka bat
al bazeneza ekarri...».
Kalabazara bildu-ta eraman:
—«Torizu, ama gaxorri...».
Berak eraten lagundu ziyon;
ain zegon lastimagari.
Azpiyan zeuzkan goroldiyuak
elurrarekin bustiyak;
ayek kenduta leorrak jarri,
txukundu zizkan guztiyak.
Zer ejenplua utzitzen zuben
gaztetan erakutsiyak!
—«Amatxo, orain Jaungoikuari
eman zaizkagun graziyak».
Ama asi zan erregututzen
esanaz modu onetan:
—«Bedeinkatua izan dedilla
Jainkua gauza danetan».
Bai aurra ere belaunikoka
deboziyoz ta benetan:
—«Eskerrak, Jauna, piztu dezula.
Orain ez nago penetan».
—«Ai, nere seme biyotzekua;
gu beti otzak gabiltza».
—«Guazen, amatxo, eguzkitara:
txori politak dabiltza...».
Eskutik artu, eraman zuben,
marrubi biltzen zabiltzan...
Au izandu zan Jenobebaren
basamortuko bizitza.
Golo bizi zan palaziyuan
berak nai zuben bezela.
Jakindu zuben erida aundi bat
Kondiak artu zubela.
Poz bat bazeukan, ura il ezkero
ondorengorik etzala;
seguni zegon aen gauzakin
nagusi jarriko zala.
Geyago iñork agindutzerik
Golok etzuben espero;
jantziyan ere mudatzen zuben
amaika moda-jenero;
jendiarentzat festa berriya
somatzen zuben gabero:
geroztik beti artan zebillen
Kondia juan ezkero.
|