www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Bertsuak
Manex Etxamendi
1895-1954, 1972

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Antzerkia, Lauaxeta (Jon Kortazarren edizioa). Euskal Editoreen Elkartea, 1990

 

aurrekoa hurrengoa

ALARGUNTZA ERREKARDARIA

 

                Airea: Lili bat ikusi dut baratze batean.

 

Ene herrian bada

alarguntsaño bat:

Nola bizi den, nehork

ez lakike hanbat.

Erne dabila eta

ixil harat-hunat:

Hazteko ere badu

haur dotzen'erdi bat.

 

Adin ederrean zen

andre har ezkondu,

Mutil gazte prestu bat

bere senar hartu:

Bainan munduak plazer

osorik ez baitu,

Ezkondu eta laster,

zitzaion eritu.

 

Nahiz beti xinplea

zagon osasunez,

Bizi izan zen urte

andanatto batez,

Etxea ere jarri

garniturik haurrez:

Andreak hazi behar

bere esku-lanez.

 

Horren espos maitea

zonbait urte badu

Jainko onak diola

bere ganat hartu.

Hargatik, nihoiz ez du

kuraiea galdu.

Gero'ta gehiago

nahi du bermatu.

 

Goizetan goizik doa

norapeit etxetik,

Hala nola erlea

bere kofoinetik;

Bizia ateratzen,

batzutan herritik,

Bortuak iraganez,

berdin Españatik.

 

Astean hiru egun

lanean sartzen'tu,

Bertze hiru egunez

egiten mandatu;

Aitzurra utzi eta

egiten du tratu,

Zaldi ttipiarentzat

Krabextuak baitu.

 

«Goazin bideari!

Arri, pullo, arri!

Urratsa xehe eta

kuraiea larri.

Gau illunak bidean

hartzen banu sarri,

Ni gidatzeaz berme,

beharko hiz jarri».

 

Haren bideko griña

udan da eztitzen;

Zeren kabalez diren

mendiak beztitzen.

Han, joaren errepikak

orotan aditzen:

Heien oihartzunak du

gogoa arintzen.

 

Bainan ondikoz, hor da,

ai, negu dorpea!

Bidaiaren eiteko

labur da epea...

Amak, ere haurrentzat

jatekoz betea,

Gau beltzean behar du

pasatu bidea!

 

Astoari loturik

esku batez tinki

Bidexketan badoa,

eror eta jeiki.

Artetan, bere boza

altxatuz goraki,

arrosarioa du

erraiten kartsuki.

 

Haren haur xume heiek,

ilundu ondoan,

Metan emaiten dire

supazter xokoan:

Aldizkatuz bortara

nahi dirade joan,

Amaren harrabotsik

badenez kanpoan!

 

«Ah! bidea luze dun,

gaua ere ilun!

Amaren harrabotsik

ez entzuten nihun!

Bortuak gora ditun;

han paretak legun:

Elurretik bizirik

jalgiko ahal dun!».

 

Haurrikan gaztenak du

zabaltzen atea,

Bere esku ttipiaz

joz begitartea...

Berehala: «Hor da, hor,

oh, ama maitea!

Nik aditzen dut orai

pulloren joarea!».

 

Laster ama maitea

etxean da sartzen:

Bere haur orok dute

betan besarkatzen.

Jainkoari dituzte

eskerrak bihurtzen:

Zeren lanjerretarik

dituen beiratzen.

 

Amak prestatzen deie

gustuz afaria,

guzieri bihurtuz

umilki grazia.

Solasik garbienez

beterik mihia,

Beti alegeraki

johan du bizia.

 

Uros da, penen gatik,

kontent bizi dena;

Beti nekez bizi da

esker gabe dena.

Maiz sofrikariotan

badago gizona...

Imita dezagula

Salbatzaile ona!

 

1928

 

aurrekoa hurrengoa