Sermo in Dominica
septuagessimae.
De laborando tempestivè
in servitute Dei

Exiit primo mane conducere operarios in vineam suam. Math.20.

        Luzekara da egungo ebanjelioa, baña onen mamia solamente berexiko dugu. Agitzen dela, dio Jesu Kristok, bere Elizan, ala nola etxe-nausi bateki, atra baize goiz-goizean alokatzera peonak edo langinak bere ardantzerako, ta ajustaturik alokairua, biali zitue lanera. Gero irur aldis atrarik garai diferenteetan, aurkiturik zenbait alfer, biali zitue aiek ere, emain ziotela arrazio zena. Egun-apalean ia berriz atrarik, ta aurkiturik berze batzuk alfer, erran ziote: Zer ai zarate ala alfer egun guzian? Zoaste ene ardantzera. Arratsean gero emanarazi zue alokairu osoa guziei, asirik azkenetaik ta lenbizikoetaraño. Ebek murmuratzen zute: ordu bates solamente trabajatu dutenak egintu bardin gureki, erman baitugu egunaren ta beroaren pizua. Nausiak erran zio ebetaik bati: Adiskidea, eztizut perjuiziorik egiten. Arzazu zeure alokairu ajustatua, ta zoaz Jangoikoareki. Nai badiot azkenekoai eman oroat, ez dezaket egin nereas nautena? Zure begia da gaixto, zeren ni naizen ona? Ala azkenak izain dire lenbiz, ta lenbizikoak azken. Ezi anitz dire deituak, baña guti eskojituak. Orra ebanjelioa. Orai goazen atras mamia. Etxe-nausi gau klaro da dela gure Jauna, zeñen majestadearen aldean mundu gau kontu dela etxe bat, ta txipia. Ardantzea Eliza, au da, Jangoikoaren familia. Peon ta langinak bere predikari ta ministroak beti izantuenak lanerako bere alokairuan. (Garai diferenteak, kontu direla munduaren adinak: goiz goiza, edo argi-astea Adanen denboratik Noeneraño, dio San Gregoriok; bigarren adina edo garaia Noen denboratik Abrahaneraño, irugarrena Abrahanen denboratik Moiseseneraño, laurgarrena Moisesen denboratik Jesu Kristoreneraño, borzgarrena Kristoren denboratik munduaren akabanzaraño. Azken sartu diren peon ta langinak dire Kristoren apostolu ta ministroak guti denboras anitz trabajatu dutenak, alokairu osoa tiratu dutenak. Eta ala azkenak izan dire lenbiz. Baitare zeren ia balio baitu ordu bates trabajatzea intenzio ta gana onean Jangoikoaren estimazioaindako, ezi ez asko ordus fadorik gabe, epel epela, ez in bai in).

        Baña nola gizon bakotxa baita mundu txipi bat, Jangoikoaren ardanzea beraren espiritua dezakegu entenda. Peon ta langinak beraren potenziak ta sentidoak. Lan in bear dena, ontzea persona, ortako garai diferenteak personaren adinak, zeñetan dagon Jangoikoa dei ta dei. Alokairua, grazia orai, ta gloria gero. Goazen ia beiratus agitzen dena. Baña eztakigula atzen egitea diosalea gure etxokandre Maria Santisimari. Abe Maria.

        Zer ofizio duzu, adiskidea? Batek dio ezi nekazari, berzeak zurgin, berzeak argin, edo txastre etc. Baña ori diote bigarren ofizio artu dutenas; eta nik galdegiten dut lenbiziko ofizioas, jaiotzes dakargunas, baita nekazalgo espirituala. Guziok, bada, txipi, andi guziok gara nekazari espirituale Jangoikoaren ardanze gontan, zein baita geuren persona edo espiritua. Da Jangoikoarena ta geurena, zeren baita Jangoikoak guri emana lanzeko. Diferenzia bat aurkitzen dut konparazioan, baita, ezi landuaskeros ardanzea, langinak du bere alokairua, baña nausiak arren probetxua ta fruitua. Baña gure arimaren ardantzegotan guk tira alokairua, guk probetxua ta fruitua, ta nausi dibinoak solamente nai du onaren honra ta gloria. Goazen orai lanera. Au erreduzitzen da ontzera espiritua edo arima, ekarzeko birtuteen ta obra onen fruituak zerurako. Bai ta zer lan in bear da? Asko lan ardatzean: ia poda, ia garbitzea, ia laia, ia otazena, atratzea belar ta karduak (sarzea morrioak, lurres berritzea, ongarristatzea, matxarde ta gañarako bear direnes suplitzea). Ezta lan gutiago ardantze espirituale gontan, eta ori kontino, kentzeko bizioen, kostunbre gaixtoen ta bekatu-jenero ain berzeen belar gaixtoak. Plantatzeko, azitzeko ta goardatzeko birtuteak, humildadea, miserikordia, pazienzia, kastidadeko ta gañarakoak, guzien gañetik karidadea. Itz bates, ontzea edo egitea ona personai, ekartzeko Jangoikoaren amorearen ardo ona, mostratus au arimaren memoria, pensamentu ta afektoetan Jangoikoagana, egitean anitz obra on Jangoikoaren gustotan, trabajatzean, padezitzean, ta sufritzean Jangoikoaren amores ilartaño.

        Ortako, zein goizik asten den gure Nausi dibinoa, ta segitzen duen anitz aldis dei ta dei ontzera gizona anitz garaies, au da, adines! Borz berextentu ebanjelioan, ala nola gizonaren borz adin izan daizkenak, ezpadu eriotzeak auxten biziaren aria lenago: Lenbizikoa argi-astea, auda, mutikozutua, zazpi urtetaik amaborz edo amaseitaraño; ezi komunkiro ezta arkitzen ezaumentua lenago. Ezta deskuidatzen Jaun dibinoa lenagotik ere prebenitzeas ta deitzeas arima beregana, emanes konsejariak, erakustunak, gidariak onerako, baitare inspirazioak biotzera erraten diola, goarda zaite bekatuetaik, manteni garbi arima bataioko grazian. Izan zaite ona, baita habilidade ta ditxarik andiena. Ez segi mundukoen gezurrak eta engañuak, ezi erorzen bazara infernuan, etzaitu niork atrako andik. Eta erorzeko an, aski da bekatu mortale bat, goar goartu zaite admititzetik mortale denik, obeuzu il milla aldis. Ala deitzentu bereak Jangoikoak goiz goizean, ezaumentuaren argi-astean.

        Bigarrena zer garai, edo zer ordu da? Gastezutua, amaseitaik ogeitamar amiru urtetaraño, adin peligrosoa, inguraturik anitz tentazios, lagun gaixtos, okasios ta zebos, odola irakiten zañetan, zoritu gabe ongi ezaumentua, alde guzietaik bulkatzen munduak, demonioak ta aragiak engañatus arrapatzeko lakioan. Ditxosoa nor ere libratzen den adin gortan! Baña ezta deskuidatzen Nausi dibinoa deitus beregana: Zer ai zara? dio. Uzkizu munduko banidadeak, Ejiptoko tipulak eta farraskak. Segi segi Jangoikoaren bidea. Emanentizu gusto obeak, manna zerukoa. Arzazu estado obeki dagokizuna seguratzeko salbazioa, ezperen, gero urrikiak eta negarrak etc.

        Irugarrena zer ordu da? Egerdi, adin erdikoa ogeitamabi edo amirur urtetaik berrogeita zenbaitetaraño. Dei ta dei dagokio. Noiz arteo egoin zara deskuidaturik? Ordu da oroitzeko bizitza sekulakoas. Zaiaren bilzale ta irinaren barrazale, nai du erran, ez egon beti sarturik lurreko ondasun, iteko ta joanetorrietan, baitire zai. Kuida ia arimas, eternidadeas, Jangoikoas. Gasteagokoak eta aurrak doaz arrapatus zerua, eta zu beti lurrean sarturik, edo lurrera beira nola animaleak etc.

        Laurgarrena egerditik bera arratsaldearen erditsutan, zer ordu da? Adinaren burusbera berrogei ta zenbait urtetaik iruogeitaraño, noiz asten diren zañak gogortzen, indarrak gutitzen, laburtzen bista, urdintzen biloak etc. Oiuten du Nausi dibinoak. Ots, noiz izan bear da? zarbaildu da ia parete lurreskoa, erorzera inklinatu da. Eriotzea asi da bialtzen bere mandatariak. Utzi utzi mundua nai etzaituena. Nik nai zaitut, atoz enegana, etc.

        Borzgarrena arratsalde apalean, zer ordu da? Biziaren postrea edo ondarra, iruogei urtetaik alzina, eriotzearen bezperak. Oiu iten du Nausi dibinoak quid hic statis totâ die otiosi? Zer ai zarate egun guzian, au da, bizi guzian alfer? Ea, ertxitus doaie plazoa, urbildus eriotzea, gorputzaren etxe lurreskoan ageri da. Utzi naizaiste munduak; utzazie lenik zuek bera, ta emanzaiste Jangoikoai guzis. Lenago lenago bear ze, baña ondarttoak berere anitz negarreki malogratuas prinzipala. Oin bat ia obian. Zertan zauste? Badoaie soñatzera erretreta, ertxizera atarzia.

        Orai azkenean naitut erabaki bi puntu: Lenbizikoa langin gaien kexa, zergatik edo nola den ematea nausiak alokairu bera asi zirenei berant? Da, zeren gure Jaunaren grazias, ta beren dilijenzia proprios suplitu zuten lengo falta; ikusten dugu Santa Maria Magdalena, San Pedro, San Pablo, San Agustin ta berze asko deskuidatu zirenak izanes bekatari len, orai ain sanduak ta honratuak Jangoikoaren etxean, nola in ezpalute bekaturik sekulan. Ontan da ageri gure Jaunaren ona, baitare aien penitenziaren fina. Nolako finezareki trabajatu ta padezitu zute anitz, ta nai zute ia ta ia Jangoikoaren amore puros? Berze alde zer kontriziosko pena erruak presatu ziote biotza? Zer negarresko errekak zerizkiote begietaik oroitzeas solamente ofendi zutela bere Majestadea? Eztiot bizi bat, zenbat bizi galdu naiko zute lograzeagatik al baleike ez ofenditua? Baña egina eztaikelaik izan ez egina, desegin zute negarres. Ordu bateko negar alakoek eztute balio ia ezi gure anitz egun ta urtetako zerbitzu epel puxkek?

        Bigarren puntua da deabruak Jangoikoaren ontasunaren okasios parazen diotena buruan askoei, bada, gaizki egina daike erremedia urrikimentuareki; orai bizi gaitzen suelto nola nai, gero konbertituko gara. Miserikordioso da, edozein ordus konberti daien bat, admititzen du. Emogun orai denborai berea, gero emanen gara Jangoikoai. Zer da au, ene fielak, baizik erratea bekala, ofendi zagun Jangoikoa, zergatik baita miserikordioso? Izan gaitzen gu gaixtoak Jaungoikoareki, zeren Jangoikoa baita ona gureki. Gisa gontako sazerdote bati mintzatu zio bein hostiatik aldarean gure Jaunak amolsu: Zergatik tratatzen nauzu ain gaizki zuk ni, tratatzen zaitutelaik ain ongi nik zu? Goazen desengañatus. Beñik bein zer txarkeria ezta eman naia deabruari, munduari ta aragiari adinaren obena, biziaren floreak ta fruituak, eta gero Jangoikoari ondarrak, kozkorrak eta farraskak? Berze alde nork dezoke seguratu, naiz izanik gero denbora, konbertituko dela bear bekala? Ortako bear da Jangoikaren grazia andia, ezta obligaziorik emateko alakoai, ta ezpadio ematen doaiik, eztaike konberti sekulan. Bear da ere aldatu biotza; aborrezitus amatzen zuena len, ta kontra. Ain aisa itzulzen da beltza txuri, anitz denborako afizionea kentzen istantean? eta egoin da deabrua deskuidaturik ertxitzeko bideak? Bizian gaixto, ta iltzean on, ori da Jangoikaren milagro. Ezta komunki agitzen dena; berze gau bai, nola bizia, ala iltzea, baitio San Agustinek. Berze alde nork dezoke niori seguratu egun bat ere? Biar biar; itz gau da galtzentuena asko. Biar biar latines da, cras cras, otsorraiaren boza, dio San Agustinek. Gelditzen dire kanpotik beren otsorrai boza gorreki, ez izanes usoaren kurruka. Remansit fóris cum voce corvinâ, quia non habuit gemitum columbinum. Ondatuaskeros gizagende ta animalegende guzia dilubio unibersalean, Noe salbatu ze bere familiareki, ta zenbait animale ta egasteeki Jangoikoak inarazi zion arkan. Gero, atertuaskeros dilubioa, biali zitue arkaren leiatillatik ia usoa ia otsorraia, ezaunzeko sekatuote ziren lurrak. Itzuli ze usoa, ibiliaskeros errebolatus arat onat, ta ez aurkitus non frinkatu oñak, eta artu zue Noek bere arkara. Otsorraia, berriz, gelditu ze aragi zar xaten; ertxirik arka, gelditu zen kanpotik. Biz arima, ez otsorraiaren gisa zebadaiena munduko gauza urrinzuetan, bai usoa bekala, eztelarik aurkitzen nion baizik arkan, onara eldu baita laster? Arka zer da? Konzienzia ona Jangoikoaren amorean ta anparoan. Ez deskuida nior duenik maite bere burua, eztakion ertxi ataria, ta gero negar eternidadean. Chrisorius clam<...> mori inducian vel usque mane, frustra. (reg. dial. l.4. c.38).