www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Sermoiak
Joakin Lizarraga
1771-1800, 2004

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Bonaparte Ondareko Eskuizkribuak, (Rosa Miren Pagola eta taldearen edizioa). CD-ROMa, Bilduma osoaren edizio digitala. Deustuko Unibertsitatea / Eusko Jaurlaritza, 2004

 

 

aurrekoa hurrengoa

Sermo in festo Corporis Christi,
vel in Dominica infra Octavam

 

Memoriam fecit mirabilium suorum etc. Psalm. 110.
Homo quidam fecit caenam magnam etc.

 

        Desposorio andi baten festibidade ta konbite andira gara egun konbidatuak. Errege ta erregina andiak dire desposatuak, bere ariora da bazkaria ta festa. Eztugu beras lekurik an guk, diote pobreek. Bai zierto, ezi Errege gonen korteko Jaundiak dire arranzari pobre izanak, San Pedro, San Juan, Santiago, ta alakoak. Eta manaturik dauka expresoki berex sarrarasteko bere konbitazen salan pobreak ta estropeatuak (Luc. 14) Nor da erregegoi ain andia ta ain humanoa? Ori da Jesu Kristo gloriako errege. Nor da erregina gura ain ditxosa? Ori da Eliza, baita kristio fiel guzien kongregazioa edo familia; ta por konsigiente arima kristio fiel bakotxa. Nondik dagokio kristio-gendeai, ta gutiago arima bakotxai izatea erregina? Erregeren grazias, nai baitu desposatu bereki. Eta Erregereki desposatua ezta ia erregina? (Noiz billatu, noiz artu zue Jesu Kristok esposa gau? Jautsirik Zeruetaik egin zelaik gizon, ta fundatu zuelaik Eliza, iganbañolen Zerura. Ditxosa Eliza, ditxosa arima aurkitu duena grazia alako Erregeren begietan! Edo agitz bideze ederra, edo agiz aberatsa; ekarri bide zio dote andia? Etze ederra, bai itsusia txoil deabruaren gisara, bekatuen kasos, ta belztua infernuko tintas. Etze aberatsa baizik miseries, dote ekarri ziona izan zire miseriak, kulpak, penak ta gaitz guziak abasto, de manera ezi kargeria eder goneki soñean gurutzearen gañean zeramala ikusi ze joaten ezin joanes erorka erorka esposo dibinoa Kalbariorako bidean.) Zerk mogitu zue bada arzera alako esposa? Bere ontasun proprioak, bere karidade infinitoak, ez irabazteagatik berak, bai egiteagatik guri ongi, atratzeagatik gu deabruaren eskupetik, pagatzeagatik ofensak faboreeki ta gure desagradezimentuak grazia berrieki, logratzeagatik guretako mereji ginduen penen partes donoak, kondenazioaren truk barkazio ta infernuaren truk grazia ta gloria, ta guzia bere kostus. O esposo graziosoa!

        Ezta beras desposorio gontan doterik, arha ta erastunik? Ezta kontraturik? Bada guzietaik suplitus bere Majestadeak odol prezioso, pasio ta eriotzearen merejimentuak, desposaturik utzituenak Elizan. Erastuna fedea, arhak legea, kontratuak doktrina Kristioa ta Ebanjelioa. Gisaontan gloriako Erregek arzen du Eliza ta arima kristioa bere esposatako, ederrak itsusia, aberatsak pobrea, onak gaixtoa, guzien Jabeak guzien bear dena, ederzeko, aberasteko, onzeko, betezeko grazias ta glorias. Ezta konsumatzen edo kunplitzen osoki desposorio gau, bizi gontan baizik gloriako bizitza sekulakoan, non ikusten ta gozatzen baita bere Majestadea osoki agerian, baña bitarteo emen asirik ematen da gozatzera emen daiken gisan arima onai, ta ematen dio gloriarako prenda, ta zelebratzen du konbita andia arren amores. Onen ikustera goaz orai; baña logra bezagu lenik grazia. Maria. Ave Maria.

        Gloriako errege, ta ene arimaren esposo! O Jesusen amore ta fabore geiegia! Eta ain kontent dago bere Majestadea desposorio gontas ezi zelebratzen du konbita prezioso, amoroso ta gustoso bateki. Goazen ikusis. Memoriam fecit mirabilium suorum etc. Bere amoreen, ta faboreen, ta miragarrien memoria, bilgura, ta suma bat egin du Jaun miserikordioso ta miserikordia-egilleak; zein da? Escam dedit timentibus se. Bazkari bat disponitu du bereendako, zer bazkari da au? Aldareko sakramentua, bere milagroen andiena, bere ongi-egin guzien obena, bere amoreen azken errestoa ta korona. (Deus guti dirudi gorputzaren bistarako; gusto ta sentidoendako; ezpaita erregalogoi astoko gonendako, baizik arimarendako; fedeas ikusten da sinestatus Jangoikoaren erranera ta konzienzia onas gozatzen da amatus alako amazalea. Baña fedea da len, edo sinestea; eta sinesta bagindez biziro, guzia logra gindezake mai gortan. Goazen bada aipatus solamente sinestatu bear direnak orri eta lanean diona San Juan Krisostomok, eztirela gizonaren birtutes edo habilidades obra milagrosko iten direnak nai gortan; baizik Jangoikoaren podorearen birtutes; eta egin zituenak an Jerusalenen azken afari gartan, egitentuela orai ere aldarean. Gu garela beraren ministro ta mutil beraren atzetik, baña bere Majestadea dela nausi bekala obratzentuena milagroak, naiz ez ageri.

        Au suponiturik, sinestatzen duguna da, hostian ta kalizan konsagratuaskeros dagola presente errealki milagrosoki Jesu Kristoren gorputz ta odol preziosoa dibinidade ta humanidade guziareki, ta Jesu Kristo bera guzia ain zierto erreal, nola Zeruan; solamente ezi an baitago egotemodu natural ikusi daiken gisan, emen egotemodu sobrenaturales ikusi eztaiken gisan. An dago jarririk edo txutirik, nola duen plazer; emen dago altxaturik sakramentuan, nola dezaken ta nai duen; oroat txipian, nola andian, eta bateo milla ta milla lekuetan. Eta noranai doaien sakramentua, doaie an Jesus bera, eta faltaturik sakramentua, faltazen da beraren presenzia; baña autxi, parti, busti edo erreagatik sakramentua, ezta orgatik auxten, partitzen, busti edo erretzen Jesus sakramentatua. Ia beras badakusazie eztela oroat Jesus sakramentatua, nola sakramentua. Zer da bada sakramentua? Da señale sagratu sekreto bat ageri dena, mostrazen duena berze gauza bat ageri eztena. Eta ala aldarean agitu den hostia gura, (ta oroat kalizas diot), da sakramentu aldarekoa. Ezta ori Jesus, baña orrek mostrazen du an dagola, dagon bekala ikusten eztena Jesus modu miragarrian. Ikusagun ia nola in zen, ta iten den milagro gau.

        Jesus gure salbazale amante apasionatuak, jaio zen istantetik alzina beti ibili zenak gure on naies ilartaño, ellegaturik arrats gura, noiz asi bear zuen bere pasio doloreskoa akabatzeko biramonean gurutzean, zekielaik, dio San Juanek, zekielaik eldu zela bere ordua pasazeko mundu gontaik bere Aitagana, cum dilexisset suos, in finem dilexit eos. Onetsi zituelaik bereak, azkenerat (sic), onetsi zitue, dio, baña eztio zenbat, edonola, inposible izanes erratea; baña ortan berean mostrazen du onetsiginduzala ezin iagos. Ikusten zue il ondoan igan bear zuela Zerura berak, ta bereak gelditu bear zirela munduan; naiz egin, trabajatu ta padeziturik gure amores ainberze, naiz utzirik Elizan bere merejimentuen tesoro inmensoa, bere exenpluak, doktrina, medio ta erremedio guziak gure salbazeko, etzio sufritzen biotzak, bera joan, ta gu emen geldizea bera gabe. Ta ala injeniatu zue gelditzea betiko naiz ez agerrian, despeidan bekala egin zue amorearen azken fineza lengo fineza guzien memoria bat bizia betikos. Garbiturik bere eskus oñak Apostoluei ta jarrarazirik maian gero arturik ogi bere esku sanduetan, goraturik begiak Zerura, bedeikatu ta erran zue: ar zazie ta jan zazie ontaik guziek, ezi au da ene gorputza. Oroat gero kaliza arturik erran zue: ar zazie ta edan zazie ontaik guziek, ezi au da ene odola. Eta nola gure Jaunaren erratea baita obratzea, kriatu zituen bekala gauza guziak errateareki solamente, ala istante gartan ogi ta ardoaren sustanzia aldatu ze Jesu Kristoren gorputz ta odolaren sustanzian, gelditurik solamente ogi ardoen iduria, gustoa, kolorea ta berze akzidenteak beren sustanzia gabe. Alaber ordenatu zitue Apostoluak sazerdote, emanik potestade ordenazeko ta egiteko au berau, mundua mundu den bitarteo erraten ziotela: Au egiten duzien aldioro, egizie ene memoriatan.) Ala kunplitu zue bere amorearen suaren egarri ansioso gura, ezin itzali zutena bere pasioko tormentu ta penen ugalde andi gaiek, erran zuena afal alzinean: Deseos deseatu dut jatea zueki bazkoa gau pasiora baño len. Ala bere podore, xakintasun ta ontasun guzien kostus montiatus milagroak milagroen gain, gu maiteegi izanes, gureki gelditzeagatik, guri beti ongi egiten egoteagatik, utzi zue fundaturik aldareko sakramentua, konbita sagratu gau, non errezibitzen baita Kristo bera, non berritzen baita bere pasioaren memoria, non arima betetzen baita grazias ta ematen baizaigu geroko gloriaren prenda. Ala gure arimen esposo dibinoak zelebratu zue ebeki desposorio amoreskoa. O Jesus! O amore apasionatua ta zein guti ezaundua munduaganik, ta gaizki korresponditua! O zein gutik ezaunzen ta korresponditzen duten bear bekala! Eztakite, Jauna, eztakite geienek, zer ondasun dugun sakramentu aldarekoan. (Zer litzake munduas, falta baledi iruzkia? Zein ilun geldi leiken guzia! Eta Elizaren iruzki ederra da sakramentu gau. Naiago nuke falta leien ura, ezi ez au. Biziaren ongi pasatzeko, eriozeko pausuan ongi atrazeko, nora joain gara, ezpada berorrengana, Jesus ona ta ene arimaren amorea? Bada noren eskuan daude Zeruko ta Infernuko giltzak, baizik berorren eskuan? Ezta pikorrik ere izanen admititua Zeruan, ezpadarama orren pasaportea, edo baimendea. Eta kaso iten dionak emen, aurkituko du an. Desditxatuak eztiotenak kasorik; galduak dire. Omnes qui elongant se â te peribunt.) Ditxosoak goart iteuntenak orai, ta estimatzen bear bekala.

        Eta bada fede dugunek dakigu emen daukagula Jesus salbazalea gureki, estima zagun, ta balia gaitzen. Irur estado-gisatan beira dezakegu: Lenbizikoa, sakramentuan bekala gau ta egun kontino sagrarioan edo aldarean; bigarrena, mezako sakrifizioan ofratzen dela egunoro mai artan; irugarrena, komunionean ematenzaigula erregalo nai dugun guzietan: (goazen beiratus banaka. Lenik egotegoi kontino ain humil amoroso gure konpañian desterru gontan gure lekukide ta lagun eginik edozein erri txipitan ere, barin bada ezpada nork egin kaso, eta bakarrik geienean. Ori zekielaik agituko zela gelditu ze, aurki gindezaken nai dugun guzietan, kunplitus ala ofrezitu zuena igaterakoan Zerura San Markosen Ebanjelioaren azken itz gaietan. Et ecce ego vobiscum sum omnibus diebus usque ad consummationem saeculi, eta ona ni zueki nago egun guzietan, mundua akabatu arteo. Ditxosoak fortunatu zirenak ikustera Jaunau bizi zelaik, diozu. Eta orduan ikustekos, bear zindue joan zegon lekura; orai aurkitzen duzu ain zierto errealki nonnai pausu guti emanik. Zer falta zaizu baizik ikustea? Baña supli bez sinesteak edo fedeak. Fede bizia ekarzu, ta deus etzaizu falta. Orduko podorea ta amorea du orai ere, naiz altxaturik dagon. Orduko ofizioak itentu orai ere ixil ixila, Maestru, Artzai, Mediku, Ongiegille, Salbazale, ta zer nauzun, ta bearzun. Orduan bezain orai dago klamatzen ixil ixila, Venite ad me omnes etc. Zatoste enegana trabajutan zaraten guziok, eta nik faboratukozaistet. Egia da au, edo gezurra? Ain egiada nola Ebanjelioa. Bada nora goazi geuren tristura, beldur ta bearretan? Invenit passer sibi domum etc. Txoriak aurkitu du kafia, non paratu bere txitak; au da, arimak errefujioa, non seguratu bere aflikzioetan; erranen diot: O Jesus, ori da ene salbazalea, ar benaza bere egalpean etc.

        Bigarrena beira Mezako sakrifizioan, baita bere pasio ta eriotzearen memoria bizia. Zer iten du an? Ezta iltzen, eztu padezitzen errealki; baña presentatzen ta ofratzentu bere pasio, eriotze, llaga ta pena pasatuak gure amores. Zer da ikustea axuritto amable gura ain manso, humil, amoroso sazerdote indigno baten alzinean ta eskuetan? O fede bizia, non zara? Nola eznau amorosten ni, ta ni bekalakoak? amorosten du bere Aita eternoa, baitio konsagratzen den aldioro, Ecce filius meus dilectus etc. Ona ene seme onetsia, zeintan baitut neure konplazenzia. Amorosten du bere Ama Birjina berriro; amorostentu serafinak, aingiruak ta sanduak. Bai ta ezpagindu axuritto gau munduan, zer litzake munduas? Mezan bada ofratzen da Jesus ona, emateko Jangoikoai honra, plazer ta eskerrak gure partes. Ama Birjinai ta Zerukoei gozo berria; lograzeko purgatoriokoei alibio ta libranza. Mundukoei on guzia, justoei graziaren aumentu, bekatariei barkazio, barkatuei satisfazio, ta guziei konbeni zaiotena jenero guzietan. Oh! tonto eztena eztaiela deskuida ofratzerakoan Jangoikoaren axuri dibinoa aldarean; in bedi partizipante etc.)

        Beira irugarren estado-gisan, komunionean: emen eze ezta gobernatu bear gorputzaren sentidoes, bistas, gustoas ta gañarakoes, ezpaitire kapaz sentitzeko ondasun gonen sustanzia, baizik solamente gañeko iduriutsa. Emen ondatzen da entendamentua ere, eztaike ellega. Nori gogoratu, nork pensatu, zeikela izan gure Jesus ain ona, ezi eman zeien janaria gizonai? Eta ezta gezurra, ezta pondera zio, baizik egi eta fedea sinestatu bear dena ain zierto ta ziertoago ezi iruzkia dela argi, zeren erran baizue bere Majestadeak: ar zazie ta jan zazie, au da nere gorputza; eta lenago: ene gorputza da egiaz janari, ta ni naiz ogi bizia Zerutik jautsia. Eta janarasteko gogotik, zio: jaten duena biziko da betikos. Eta ezpaduzie jaten, eztuzie izanen bizitzarik zeuren baitan. Sinestatzen badugu au, ezin baitaike duda, hereje ezpagara, nola ezta admiratuko, amorostuko ta zoratuko biotza kontentus? (Aixtean fortunoso zindio zela persona zukena aitu edo ikusi Jaunau. Eta zer fortuna etze izanen errezibitzea bere Majestadea zeure etxean? Tratatzea, ta adoratzea? Eta orra emen eldu zaizu bere Majestadea, ta sarzen ez solamente etxean, baitaere zeure barnean. Dezakezu trata, adoratu ta besarkatu amorosoki nola nauzun, barin bauzu fede bizia,) zeren ezi zer da komekatzea? Da komunikatzea Kristoreki arima, ta Kristo arimareki modu admirablean. Zer da komekatzea? Da desposatzea arima pobreareki gloriako errege bera. Zer da komekatzea? Da biak elkar ala nola besarkatzea ta unitzea miragarriro, dion bekala Jaun Dibinoak, in me manet, et ego in illo, ene baitan dago bera, eta ni bera baitan. Zer da komekatzea? Da erregalatzea gloriako Jaunak arima lurrekoa, ez ango zenbait erregaloeki, baizik an den obenareki, baita berbera.

        Bai ta nork explika zer probetxu, zer gusto ematen dion arima onari erregalo dibino gonek? Arima gaixtoari, mortalean dagonari, indignoki jaten duenari eztio gustorik, eztio protxurik ematen; berak bere kulpas iresten du kondenazioa bere kontra. Baña grazian doaienari, ala nola janari onak estomago ona duenai iten dion gorputzean, iten du bere ariora janari dibino gonek ariman. Sustentatzea, azitzea, indar ematea, ta gusto bat ezin obea. Gusto gau sentitzeko geiago bear da grazian egoteas landara, au da arimaren estomago onas landara, errekozitu bekala fede bizi ta karidade ardienteareki, ta xegatu konsiderazio ta afekto biotzeskoeki. O zer gustoa orduan! erran bezate Santa Teresak, San Franzisko Xabierek ta alakoek. Zer gusto du bada? Ez por zierto aragiaren edo munduaren gustorik, baizik gusto espirituala, Zeruko gusto sobrenaturala; kastidadearen gusto ona, ezi ogi gau da Aingiruen ogia, Zeruko ogi bizia konzebitua Espiritu Sanduaren birtutes Ama Birjinaren entraña sanduetan, ta beraren esne birjinalas oratua. Zer gusto du? Humildadearen ta pazienziaren gustoa, ezi maneatu ta errea da ogi gau trabajuen ta desprezioen labean beti ganbelatik gurutzeraño. Zer gusto du? Amorearen gusto espeziala, ezi suak su, amoreak amore itxekitzen du; dakusalaik bada arimak bere esposoa ain ederra, ta ain beraren amante, amorosten da bere Majestadea, ezi gloriako errege ta ene arimaren esposo orrek amatzen duelaik ene arima, zer milagro da arimak berori amatzea? Ala atrarastentio kontriziosko negar amorosoak ofendituas. Zer gusto du? On guziaren ta salbazioaren gusto, ezi Jesus deitzen da salbazalea, zeren bere gustoa baita salbatzea. Zer gusto du? Esperanza gozoaren gusto, gloria-gusto, gloria-urrin, ezi ango giltzak bere eskuan ditu, da bere adiskideen adiskide, ta nai badut bera nik, nai nau berak ni, ta nai banau berak, salbo naiz, infernu guziaren bortxa; eta sakramentu gau ematen dida emanen didan gloriaren prenda bekala. Eta oh! Zein salbatu naia den, ezi edozein etxe ta etxolaetara eldu zaigu eriotzeko peligroan biatiko bekala salbatzeko pausu gartan akonpañazeko ta eramateko gu bere besoetan. Biz esker milla milla, ta laudario, ta amore, ta gloria, ta bedeizio alako amazaleari. Ikusi duzie nola gure Jesus onak bere jaiotzean, bizitzan, pasioan ta eriotzean in zituen miragarriak berritzentuen aldareko sakramentuan. Memoriam fecit mirabilium suorum etc.

        Orgatik Elizak bere esposak agradeziturik zelebratzen du bere esposo dibinoa, beti ere, baña prinzipalki festa gontan, daramala karrikas karrika triunfante solemnidade guziareki, honra dezan Jaun soberano gau Zeruak ta lurrak, eta konfundi daitzen beraren presenzian demonioak, herejeak, infielak, ta gaixto guziak. Festa gau paratu zue Aita Sandu Urbano IV. milla berregun ta iruogei ta laurgarren urtean, izanik ortako lendanik zenbait abisu zerutik ta lurrean asko milagro sakramentuaren medios. Gero andik berrogei ta zenbait urte Bienako Konzilio jeneralean manatu ze prozesio solemnea, ta eramatea sakramentu admirablea triunfoan bekala, daiken ponpa ta debozio guziareki. (Guk aldiritar pobrettoek suplitu bear dugu falta dena biotzesko afektoen fintasunareki, festejatus Jaunai, nola errain dut? Ala nola txakurtto nobleak bere nausia. Eztigu faltatuko zerbait otapur bere maietik. Oroi gaitzen Kananeas imitatzeko. Ze au erris kanpoko emasteki pobre bat joan zena gure Jaunaren billa bearres. Eta aurkiturik karrikan zoeiela bere Majestadea anitz jenderen ertean, eta ura etzeikelaik ellega, asi zekio klamatzen oius: O Jauna, izan bez miserikordia nitas. Etzio errespondatzen itzik Jesus onak berarias. Ark segi klamatzen: Miserikordia, Jauna. Jesus alaere ixil. Ark oius porfiak. Apostoluek erran ziote: Jauna; despei bez, zeren oius eldu da atzetik. Bitarteo nolapait ellegatu ze pobrettoa, ta belauriko humil eskatu zio grazia. Jaunak errespondatu zio sebero-iduri: Ezta arrazio humeen ogia ematea tzakurrei! Andre humilak erran zio: Bai Jauna, bai, ezi txakurttoek ere jaten dute Nausiaren maietik erorzen diren otapurretaik. Zer agitu ze? Jaun dibinoak egin zio grazia eskatzen zuena. Ikusagun eskatzen ta porfiatzen humil, ezi berbera dago sakramentuan, naiz altxaturik; egin naiak dago grazia, naiz disimula dezan.) Urtiki gaitzen bere maipera nola bere txakurttoak. O Jesus, miserikordia nitas. Nobis quoque peccatoribus etc. Niri ere bekatari pobre goni apur bat bere maietik, otoi otoi. In bezada limosna admititzeas ni ere bere sandueki emen berorren grazian. Eta an berorren glorian. Amen.

 

aurrekoa hurrengoa