www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Sermoiak
Joakin Lizarraga
1771-1800, 2004

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Bonaparte Ondareko Eskuizkribuak, (Rosa Miren Pagola eta taldearen edizioa). CD-ROMa, Bilduma osoaren edizio digitala. Deustuko Unibertsitatea / Eusko Jaurlaritza, 2004

 

 

aurrekoa hurrengoa

Sermo XXXVII:
De maximo miraculo
divini amoris communione

 

Accipite et comedite, hoc est corpus meum. Math. 26.

 

        Beras, pensatu bear da errealki dagoela Jangoikoa tenplo gontan, zio Salomonek fabrikatu ondoan tenplo famatu gura Jangoikoai, bete zelarik beraren Majestades; eta añaditu zue: Bada, zeruak ta zeruen zeruek ezpadezakete kabitu orren Majestadea, zenbat gutiago nik fabrikatu dioten etxe gonek? Aplikatuginduza itz gebek kristioen tenplo materialeetara, zeñetan propioki baitago Jesu Kristo; ez solamente Jangoikotasunes, baitaere gizontasunes bere gorputz, odol, arima ta guziareki. Orai aplikazkigun komekatzen denaren aragisko tenploari, non sartzen baita Jaun soberano bera guzia. Beras, sinestatu bear da Majestade andi gura kabiestaikena zeruetan, sarzen dela nere ta zure etxola aragisko txar gebetan! Zuk eta nik, ta berzeak, eta berzeak jaten dugula Kristo guzia sakramentuan? Eta nola dateke ori? Gure Jaunaren milagroen utses. Alakoak dire beraren lan miragarriak, ezi direlarik egiak, ta ain egiak nola Jangoikoa dela Jangoiko, beartugularik sinestatu, ezpaitezazkegu konprehenditu guzis, baizik arriturik estimatu, agradezitu ta amatu. Nere Jaun andia nere aragisko etxola txar gontan! O Jangoikoaren prodijioa, milagroa ta portentoa! Nork adiarazi? Nork xarretxi? ikus lezakenak errege poderoso bat enpleaturik guzia ar baten fabore, fabrikatzen obra andiak, okupatzen bere tropak, exponitzen bere persona erreala, ta egiten erran ezin daizkenak argatik, pensa lezake edo sinplaturik zegola errege gura, edo afizione extremo bates arturik animaletto garrengana. Beira Jangoikoa zeñen aldean gizona ezpaita ainberze nola txinurri bat, nola ar bat, nola barz bat erregeren aldean; beira diot erregeen errege enpleaturik gizonaren fabore fabrikatzen zerua ta lurra, ta gauza guziak gizonarendako, okupatzen bere aingiruak gizonaren goardatzeko, jausten bere Majestadea bere personan, bestitzen gizonaren naturalezas, exponitzen ta ematen bere bizia gizonagatik. Ia da in duena errealki Jangoikoak gizonagatik, ezi finjitu duguna iten zuela errege garrek arregatik. Bada, estaike erran sinplatu dela edo estakiela zer ai den gure Jangoikoa; erran bear da, beras, dagola prendaturik afizione ta amorio extremo bates gizonagana. Badu zer ia egin guregatik Jangoikoak? Baita egin ere badu ia; azken extremo amorioarena, ogiaren ta ardoaren idurian ematea gizonai bera den guzia. Emen ia goazen ez erabakis, baizik admiratus portento gau. Ama dulzisima, len lenbiziko izan zuena bere entraña sanduetan Jangoiko guzia, andik eman zuena argira jaintsirik humanidadeas, ellegatzeko gu ere noizbait errezibitzera estalirik ogiaren akzidenteen beloareki, bigu ongi estimatzeko ondasun gau orren gisara anitz grazia. Abe Maria.

        Enkarnatuas Jangoikoa erran zue San Pablok: Semetipsum exinanivit formam servi accipiens, ustu zela bere Majestadeas Jangoiko andia arturik sierboaren forma. Ta ala da, ezi Jangoikoaren Majestadeareki zer ikusteko dute aurraren ezindeak, nigarrek, maiolatzeak, faxatzeak, ganbelan erreklinatzeak? Zer ikusteko dute Jangoikoaren soberaniareki sierboaren ta gaistoaren desprezioek, prisioneek, ostikoek, bofetadek, azoteek ta gurutzeko eriotzeak? Eta guziau pasatu zue Jaun andiak guregatik. Baña aien gañetik orai zer errain du San Pablok, eta zer guk ikusten dugularik ez ia Belenen jaiorik aur ta erreklinaturik ganbelan, ez ia Jerusalenen preso gaizkigille-gisa, azotaturik ta ilik gurutze batean, ez ia solamente elizan sakramentaturik ogi-ardoen akzidenteen pean, baizik ere sarturik edozein pobreen barrendegian, eta likits batenean ere bai agian? kantatzen du arriturik Elizak: Tu ad liberandum suscepturus hominem non horruisti virginis uterum, Orrek, Jauna, arturik bere kontura libratzea gizona etzue izan horrore ta lotsa egoteas Birjinaren sabelean. Kanta bez arri zio iagokoareki: Ô res mirabilis! Manducat Dominum pauper servus, et humilis. O gauza miragarria! jaten du bere Jauna sierboak, pobreak eta humil-apalenak. Ezi egotetik egotera doaie anitz diferenzia, egotetik Birjina eder garbi garren sagrario eskojituan, egotera gizonki edo emasteki edozeñen barrendegian, eta zer, balitz deabruen kubila ta bekatuen ofizina? Pasatzerakoan Belengo portaletik erranbaligu aingiruak artzaiei bekala: Au da jaio dena, munduaren salbazalea; zer admiratzea! Orai, komekatzean notifikatzen digu Jangoikoaren aingiruak, sazerdoteak, au dela ura berbera, corpus Domini nostri Jesu Christi etc. Nola ezkara admiratzen ia ta ia?

        Kaifasen ta Pilatosen etxeetan, ta Kalbarioko oianean ikusi ze gizon bat gizonen oprobrio eginik, azotees, tormentus ta tratamentu gaixtos itxura gaizturik arras; alaere zeike ezaun gizon zela. Bai, ta beira zindeudelaik erranbazizu aingiru batek bearrira: Tori, ala ikusteunzun gizongoi gure ta zuen errege soberanoa da; zer arrizioa! Goazen andik elizara; beira komekatzean paratzen hostia sanda onen eta gaixtoen agoetan, beira iretsirik judas baten barnean, biotz traidore garren aldakan, ia ez gizonen oprobrio solamente, ezi gizonain itxuraik ere estu ageridenes, amen bat sollik da ageri dena, bai baña aizazu zer dion Kristo berak: Ego sum panis vivus, ni naiz ogi bizia zerutik jautsinitzana. Enkarnazioan, bada, ustu barin baze bere Majestadea arturik sierboaren forma, eukaristian ustu da bere Majestadetik, ta sierboaren forma artu zuenetik ere, ta deus gutitara, ogi pixka baten formara erreduzitu da. O prodijio guzien prodijioa, Jangoikoak sollik in zukena, ta aingirueki gizonek admiratu bear duguna ixil ixila. Zeruan ta lurrean kabituestaiken Jangoikoa jasten du gizon baten miak, enzerratzen du gizon baten estomagoak! Estu kasi deus iduri; egia da, baña ortan dago prodijioa, apalzea Jaun garren Majestadea ontaraño, kasi deus iduriestuen gisan.

        Estire konparatzeko Jangoikoaren obrak gizonen obraeki, ta ala Jangoikoa gizon egitea, aur mostratzea, preso, azotatu ta ila izatea, esta konparatzeko erregerik andienaren apaltze ta urkatzeareki. Infinito da diferenzia, zerengatik Jangoikoa beti da Jaun-goiko bere parerik estuena, ta erregerik andienak, berriz, gizon lurreskoak dire. Guziareki, aitu balitz ere erregeren bat utzi dela azotatu ta urkatzera pobretto batengatik, ezpaita aditu sekulan; baña noiz edo non aitu dukeze oraño, niork eman diola jatera ta edatera noribaiti bere gorputza ta odola bizirik? Au Jangoiko sollaren lana da, ezin ikusi ta ezin aitu daikena berze niores. Zein arzaiek, dio San Krisostomok, azitu bere ardiak bere aragi ta odolareki? Ama onak bai azitzen du bere humea bere bularreko esneareki; abantalla anitz darama oni azitzeak gorputz ta odolareki. Amak berze alde estu bear beretako ematen duen esne gura, eta berak humeai emateas bekala mertxede iten dio humeak berai tiratzeas. Eta zer mertxede du Jesu Kristok, bera guk errezibitzeas? Plazer du alaere azitzeas gu bere gorputz proprioareki ta bere zañetako odolareki. O Jesus, o Aita eta Ama, eta guzia guretako ezin obea. Leitu dugu ama batek mantenitu duela bere bularreko esneareki bere aita zarra karzelean zegoena sentenziaturik akabatzera goseak. Biziaren penan etzioke niork eraman amenik ere; ikustera zoezinak errejistrazenzuste goardiek; estama deus? Pasa alzina. Bisitatzen zue bere alaba onak, lizenzia zue ortako, baña jatera emateko. Errejistratzen zute ia bazeman deus jatekorik; estama deus, pasa alzina. Bitarteo zeude arriturik nola zirauen gizonak bizirik jan gabe. Zer da au? Ziote. Nola bizi da? Ezpadio ematen jatera bere alabak? Errejistraturik berriro etziote deus aurkitu. Etzema deus, baña bazema, zemazkie bularrak beterik karidades ta esnes. Noizerebait erreparatu zute alabaren injenio karitatiboa, nola zegon esne ematen bere aitai, eginik aita alabaren aur titikoa, ta aitaren unide alaba. Kuadratu zaize karidade gau, iagokoa da iten diguna Kristok eukaristian. Leitu dugu libratu duela emasteak senarra karzeletik, aldaturik tresenak ta sortean, gelditurik emastea senarrain lekuan jaintsirik gizon gisa, ta atrarik senarra libre emastearen treseneki. Leitu dugu nola inguraturik ziudade bat kordonean gerrako-etsaiek, ta pregonaturik edekitzeko biziak barneko guziei, solamente emanik lizenzia emastekiei atratzeko libre kanpora arturik nai zutena beren soñean, ikusi zirela atratzen bakotxak soñean bere konsortea, orgatik barkatu baiziote guziei etsaiak. Leitu dugu porfian ibili direla bi adiskide, bietaik bat il bear zelaik, berzea libre joan, autara zutelaik, ibili direla, diot, porfian biak il naiak bata berzeagatik; batak: Zoazi zu libre, ni ilen naiz; berzeak: Ez baizik nik nai dut il, zu geldi zaite libre. Leitu dugu il dela gustoso inozentea libratzeagatik kulpantea. Guziau adiña ta ia egin du guregatik Jesu Kristok, gure Aita, gure esposo, gure adiskide ta redenptore bakarrak. Guzien gañetik, ordea, leituestena berze niores azitzea bere gorputz ta odolareki bere onetsiak, au leizen ta ikusten dugu iten duela gureki eukaristian. Ar zazie, dio, ta jan zazie, au da nere gorputza. Ar zazie ta edan zazie, au da nere odola. Accipite et comedite etc.

        Agitubañolen aitu bagindue erraten gauza gau, bear gindue sinestatu ala izanen zela, aski da berak erratea; baña arriturik gindeudezke pensatzen, nola edo zer gisas. Judioek ikusi zute egiten asko milagro, sorrak aditzen, itsuak ikusten, eriak sendaturik, ilak bizturik; ta alaere aitu zutelaik erraten: Nik emanendizieten ogia da neure gorputza; asi zire murmuratzen elkarreki: Nola dezakegu onek eman bere gorputza jateko? konfirmatu zue berriro bein errana: Ezpaduzie jaten Birjinaren Semearen gorputza, estuzie izanen bizitza zeuren baitan (Jo. 6). Orai ia ikusia dago nola, sakramentu niork pensatuko etzuen gonen medios. Baña esta orgatik guti admiratzeko, ezi Elizak au espezialki deitzen du fedearen misterioa. Mysterium fidei. Ofrezitubaligu bere zerbait errelikia edo memoria. Ia; ofrezitubaligu bialtzea noizean noiz serafin bat zerutik ango zenbait erregaloeki guretako. Ia; ofrezitubaligu jaustea bera urteoro bizpiru aldis, jarzea gureki maiean, ematea bere eskus erregaloren bat. Ia diot; ofrezitubaligu noiznai ginduen etorzea gure konpañiara ta ematea konbersazio; aisa gindezake sinesta progatutugunek mertxede andiagokoak, nola baitire iltzea ta padezitzea guregatik. Baña ofrezitzea bere gorputz ta odola jateko ta edateko da gauza bat progatzen duena ongi bateo bere podorio infinitoa ta bere amorio inmensoa. Erran bez arrazioreki Konzilio Tridentinoak, ixuri bekala zituela emen bere gizonenganako amorioaren ondasunak.

        Nori gogoratuko zekio pobreenak zukela errezibitu ta iduki bere barnean Jesus bera, Ama Birjinak iduki zuena bedratzi ilabetes bere sabel birjinalean? Eta ala da egia. Erregek erman dezakezuke abantalla lurreko ondasunetan, baña ontan ez. Zer noaie erratera? Sanduei intioten erregaloak zerutik gure Jaunak, ia aparezitzea gisa batera ta berzera, ia mintzatzea amolsuki, ia txastarastea an gorako delizietaik zenbait tanta, finezak dire zoragarriak. Baña au gabe aiek ez lirazke ainberze, ta guziak baño ia estimatzen zute au, ta guziak baño ia da sustanzian. Zer falta da baizik ikustea begis, ta sentitzea sentidoes? Zakeok nai zue ikusi gure Jauna, baña etzuke txipiegi izanes. Igan ze arbola batera, deitzen baita sikomoro, ta euskaras biku-fatuoa; an ikusi zue gure Jaunak, ta deitu zue: Zakeo, ots fite jautsi ordik, ezi egun zure etxean bear dut. Jautsi ze, errezibitu zue alegre, ta egun berean obratu ze salbazioa etxe gartan. Orra ark etzue nai baizik ikusi, ta gure Jaunak egin zio ia, ostatatzea beraren etxean. Propiki eldu da exenplu gau komunioneko. Nork estu nai ikusi gure Jaunaren edertasuna? Baña nornai da txipiegi emen dagon bitartean, ez dezake ikusi. Zer in bear du? Igan biku fatuora, auda, oinpetatu munduko gauzen banidadea, izan fede itsua, ta ala errezibitu gure Jauna; obratukodu salbazioa arren ariman. Gisaontan dezozke apa oñak, nola Magdalenak; dezozke uki llagen kuntzeak, nola Santo Tomasek; daike erreklina beraren bularretan, nola San Juan; ta dezake errezibitu Jaunonen besarka, nola aur gaiek, zeñetas baizio: Uzkizie aurrok datozin enegana, ezi alakoena da zeruetako erreinua; eta besarkatu ta bedeikatzen zitue. Zerk debekatzen du kristio fiela, nai badu komekatu ondoan urtiki Jesusen oñetan fede biziareki, eutxi tieso, ta erran ziona Jakobek: Non dimittam te, nisi benedixeris mihi, estut utziko non ta ez nauen bedeikatzen, non ta estidan agintzen sekulako salbazioa. Ortako zer eskaida obea, ura baño? Bazindu pleituren bat biziaren gain, ta izan eskaida mintzatzeko erregei, baizezake dispensa justizia ta sentenzia, ta egin grazia, estima zindezake. Orai duzu pleitu sekulako biziaren gain, Jesu Kristok eman bear du sentenzia, dezake egin grazia, ta ez solamente duzu eskaida mintzatzeko berai, baizik bera alzinatzen da sartzera zure etxe barnean, nola ordea? Zure arimaren esposo bekala. Zer ia nauzu? Zer ia daike mundu gontan?

        Deseagarri ta admiragarri dire sanduei gure Jaunak itentioten erregaloak mundu gontan ere; sobra geiegi honratutu bere adiskideak, o Jangoikoa, dio Dabidek, nimis honorificati sunt amici tui, Deus; eta berriz dio: Miragarria da Jangoikoa bere sanduetan. Baña ia admiratzen naiz iten digun erregalo gontas aun sandu ezkarenei, ezi ongi egiteas ongi korresponditzen diotenei ez naiz arritzen, baña ain ona izatea on ezkareneki, ainberze ongi egitea ainberze ofenditzen dugunei, au baita arritzeko. Zer litzake onak bagina? Ekarzie aldarera sanduen fedea, aien debozioa, aien amorioa, aien birtutea, ta esta zer inbidiarik izan aien erregaloes, ezi guzien korona da komunionea, non unitzen baita arima Jesu Kristoreki modu miragarrian, ta propioki errateko iten da beraren esposa. Ala balitz ezaumentu ta afekto bear bekalakoa! San Hilariok zue alaba bat espirituala Jangoikoai guzia emana; sanduak erraten zio zeukala arrendako esposo bat guzis perfektoa ta nai bekalakoa. Ezaundu naiak zego ura; ta egun bates manaturik presta zeiela komekatzeko, prestatu ze, ta ellegaturik gradara komekatzeko, sanduak agerturik hostia sanda erran zio: Auxe da zure esposo dibinoa bere parerik estuena, Jangoikoaren ta Birjinaren Semea; oneki bear da unitu zure arima, ia deustara afizioneik geldiestakizun gisan. Au erran ta komekatu zue, ta ainberzeko amorioak artu zio biotza, ezi an berean akabatu ze bere esposo dibinoaren besarkan, ta egatu ze arima zerura gozatzera perfektoki sekulakos. O ditxosa! Biz nere arima ere alakoa, ojala! Bentzait beldurraren ta esperanzaren ertean sartuko naiz beraren bularreko llagan itsu itsua, ta errain diot: O nere Jauna, ta nere Jangoikoa! Auda bere amorioaren milagroa, onengatik estaiela kondena arima errezibitu duena. Nere jueza da ene esposo, nere esposoa da ene juez, izanik ain amoroso, eznau galduko, ez, ez. Amen Jesus salbazalea, Amen.

 

aurrekoa hurrengoa