www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Hau mundu arrano hau
Juan Bautista Bilbao, «Batxi»
1914-1916, 1997

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Hau mundu arrano hau, J.B. Bilbao Batxi (Koldo Izagirreren eta Iņigo Aranbarriren edizioa). Susa, 1997

 

aurrekoa hurrengoa

MIDDLESBROUGH-ETIK

1914ko irailaren 11 eta 13an

 

        Hilaren zazpian heldu ginen Ushant deritzon Frantziako uhartera, frantziar gudontzi handi batek gelditu ginduenean gure agiriak eta abar ikusteko. Berak adierazi euskun egun bat lehenago ingeles gudontzi handi bat joan zela alemaniarrek ipiniriko mina bat jota: hirurehun baino gehiago ito ziren. Goian begoz errukarriok.

        Lehengo egun batean ingelesek gelditu eben alemaniar arrantzuko ontzi bat frantziar ikurrina adarkian jarrita ipar itsasoan ebilena minak ipinten: 300 baino gehiago dira eurak jaurti dabezen minak eta salerosle-ontziak guztizko arrisku handietan dabiltza. Ontzi guztiak itsaskatuten dabe txanelak gertuta badaezpada. Negargarria da itsasoan ibiltzea.

        Itsasertzetako argi guztiak dagoz amatatuta eta bakarrik egunez itsaskatzen dogu. Ingalaterrako arrantzuko ontzirik gehienak dabiltza atzetik sare handiak dandarrez dabezela minak atrapetan, eta sarritan eurak atrapatu ohi dabez tramankulu itzel horreek.

        Hasi Dover-en eta harik eta Middlesbrougheraino, erreskadan dagoz berrogei gudontzi baino gehiago, denak bata besteen hur samartxu, eta gertu su egiteko, behar balitzake igarotzen diren ontzi guztiei agiriak eskatzen deutsieezela.

        Azukrea, koipea eta beste gauza asko, Ingalaterrara inondik ekarri behar dabezenak, guztiz dagoz garesti: inork ezin leikie oratu. Baina, barriz, patata eta beste gauzak, berton dagozenak inoiz baino merkeago.

        Kale guztiak dagoz ikurrinez beterik eta ez dago ingelesik txartesaren alozan orratzik ez dabilenik lehen esan dodazan koloreekin. Denda guztiak dagoz ateak ikurrinez beterik, eta kalerik kale dabiltza mutil txikiak errege, gudontzi eta guda-agintarien irudiak saltzen. Lehen esan dodan dendetan zer edo zer erosiz gero, idazki-azalak emoten dabez Ingalaterraren oroigarritzat erosleak euki daizan.

        Lantegiek behar egiten dabe, ontziak badabiltza, salerostea bere bidean dabil, baina begiratzen badeutsozu edozein ingelesi aurpegira, berehala igarriko deutsozu bere bihotzaren barru-barruan daukan samintasuna.

        Ingalaterrak badauka itxaropena, baina Ingalaterra itun dago. Eta egoteko be bada, hainbat seme ederren odola ibaiak legez jausten ikusita.

 

ABERTZALETASUNA

        Antzoki guztietan gauero egiten diren antzezkietan eta zine, music-hall, eta beste enparauetan, ez da besterik ikusten Ingalaterran dagoen abertzaletasun zintzoa baino. Antzezki guztiak dira aberkoiak, eta eurok amaitukeran erregearen irudia agertuta God save the King abestukeran igarten da Ingalaterrako gizasemeen zintzotasuna.

 

GOMUTAGARRIA

        Ingelesak God save the King abestukeran zutunik eta txapelak kenduta, gogoko begiak bihurtuta zerurantz eta euren bihotzak aberrirantz, gomutatu naiz neure urruneko anaiekin, zeuekin euskal abertzale laztanokin, Euzko Abendaren Ereserkija abestu ohi dozuenean bardin egoten zarielako.

 

ZER DINOEN

        Itaundurik hemengo edonori albiste onak ala txarrak daukiezen, beti dinoe albisteak onak direla.

        Egunkari guztiek ez dabe egiten besterik Ingalaterra goratu baino.

        Itxaropen handia dabe garaipena eurena izango dela.

        Denek dinoe oraingoan alemaniar bat be ez dela geldituko bizirik.

 

GURUTZE GORRIKOAK

        Honeek atzo egin eben bilketa bat, txakur bategatik saltzen eben ikurrin txikitxu bat, alde batetik God save the King eta bestetik estatu-koloreak eukezana.

        Hainbat batu eben, eta txanponok ziren gudako zaurituak osatzeko.

 

GAUZAK ALDATUTA

        Lehenago itsastarrak noiz edo noiz Espainiako ogerleko bat nahi gendunean trukatu, bertoko diruagatik ez euskuen emon nahi txilin bi eta hamaika penny baino. Baina orain pozik emoten dabez lau txilin eta penny bi be. Orain horko txanponagaz gabiltzanean esan daikegu dirua daukagula sakelean be.

        Harro gagoz.

 

aurrekoa hurrengoa