BARNE KANTA (D)

                Emazteak

        Nora jun zara, Maite,

ni emen lagarik min-garrasika?

        Orein antzera zoaz

        iges ni zauriturik;

emen nozu deiez, ta Zu gordeka.

        Artzaiñak, larre-bidez

ortik bait-zoaze muiñoan zear,

        nik maiteen dodan

        A baldin badakuzue,

aul nagola esan, miñez ta iltzear.

        Maitasunaren billa

mendi-aran orreik zear noake;

        ez dot loraik artuko,

        ez ni piztien bildur,

zakarrez ta mugaz andik nabilke.

        Oi, baso ta leku itsu,

Maiteak jarriak eskuz emaro!

        Oi, lorez jositako

        barazki-zelai musker,

esan zuetatik danez igaro!

                Izakiak

        Milla eder-jarioz

arin igaro zan ibar otatik,

        ta begiratu soillez,

        bere itxuraz bakarrik,

guztia itxi euskun eder jantzirik.

                Emazteak

        Ai, nok osa nagike!

Onezkero neure zaitez, egitik.

        Ez egidazu igorri

        gaurgero geznairirik

nik naia esaten ez dakidanik.

        Bai, or-an dabiltzanak

milla zoragarri Zutaz diñostez:

        danak zauritzenago

        ta il-urren naukie

itz erdizko esan-ezin motelez.

        Baiña zelan dirauzu,

bizi, zagozanez ezin bizirk,

        ta il-bearrez bazaukaz

        Maiteaz gogartuak,

barrena dozula gezik beterik?

        Zauritu bait-daustazu,

biotz au zelan ez dozu osatzen?

        Ta ostu badaustazu,

        zergaitik olan itxi,

zergaitik ez dozu lapurtua artzen?

        Ito nere sumiña,

au itzaltzeko beste ezpaita nainor;

        zakusela begiok,

        euron argi bait-zara,

ta Zutzat soilki nai ditut izan zor.

        Erakuts betartea,

ta il nagizu zeure zizta ederrez;

        maite-miña ziurki

        ez dau ezerk osatzen

itxurak ezik ta begiz ikustez.

        Oi, iturri leiar bizi,

zeure zidarrezko nini orreitan

        nik muiñean josirik

        daukadazan begiak

ñirñir bazeuskidaz dardar gozotan.

        Ken egistazuz, Maite,

egazka noa-ta.

                Senarrak

                      Biur, usoa;

        or orein zauritua

        zure egaizez da ageri

muiño-gain, eder daula otz-aroa.

                Emazteak

        Oi, ene Maite! baso,

ibar-arte, zelai bakar oiantsu,

        oi ez lakoxe ugarte,

        erreka soiñulari,

aize bigunaren maitezko txistu.

        Gauaro ixil baketsu,

        argi-nabarretik ur danekoa,

musika-ots ixilla,

        bakar-leku ozena,

apari eder maite-min eztizkoa.

        Azeriak eizatu,

        loretan bai dago gure maastia;

larrosaz bitartean

        egingo dogu txorta;

ez begigu iñortxok izu mendia.

        Ago geldi, Ipar illa;

        ator i, Ego leun, maite oroikor;

jo ene baratzean,

        Aren usain-jario,

lilietan doke Maiteak azkor.

        Oi, judear neskatxa,

lore ta larrosak lurrun-ixurka

        dirauen bitartean,

        zagoze basaurian,

gure etxondoan ez ekin oin-oska!

        Gorde zaitez, Maitetxo,

jo begi-zartaka mendi-erpiñak,

        t'ez gero iñori esan;

        baiña jo, ugarte arrotz,

deslai doanaren neskatx-lagunak.

                Senarrak

        Egazti ego-arin,

leoi, basauntz, orein, orkatz jauzkari,

        mendi, zelai, uralde,

        euri, aize, sargori,

gau ernai igaroen izu dardari:

        Arren, lira atseginkor

ta itxas-zora-kantuz dagitzuet zin,

        bare zuen sumiñak,

        t'ez ikutu ormarik,

Kutunak baketan atseden dagin.

        Sartua da Emazte

opa eban baratz zoragarrian,

        ta gogo beroz datza

        samea makurturik

Maite duanaren besarte eztian.

        Sagar-ondo azpian,

antxe ziñean bai nigaz alkartu,

        an neutzun emon esku,

        zure ama galdu zan

tokian bertan zu ziñan osatu.

                Emazteak

        Gure oe loreti

ingurutik leoi-lezaz esia,

        gorritan edatua,

        bakerik eragia,

eun urre-ikurdiz eder jantzia.

        Zure lorratz atzetik

bidean dabiltza neska gazteak,

        txinpartak ikututa,

        ardao onduaz txerbel,

Jainko-lurrunetan bizkor barneak.

        Ardangela ixillean

Maiteaz ni ase, ta gero ibarrez

        abia nintzanean,

        enekian ezertxo,

lengo elia be ez neban jarraiez.

        An nindun ugatzatu,

an irakats eustan eztizko jakintza;

        nik, ostera, nazana

        oso neutsan eskiñi,

betikoz emonik emaztezko itza.

        Kemen ta dodan oro

Aren morroitako dot eukerazi;

        ez naz gero eli-zain,

        ez nik beste arlorik,

maite izan dot soilki jardun berezi.

        Gaurtik ni usa zear

ez baldin banabe ikus-idoro,

        galdu nazala esan,

        maite-jolaska ibilki,

galdua egiñik nabela atxilo.

        Lora ta pitxi guriz,

—goizalde otzean biok batuta—

        egingo dogu txorta,

        Zure maite-suz gara,

ene ule batekin alkar eiota.

        Ule bakarño ari,

nik lepoan egaz nenkarrenari

        ene saman so zeuntson,

        eta, Zu bertan barro,

neure begi baten jaus ziñan zauri.

        Zuk ni begiz jotean

begiok ninduen doaiz edertu:

        alan ninduzun maite,

        ta alan eben merezi

Zigan ekusena, nireak gurtu.

        Enagizu ezetsi,

beiñola azal baltz baninduzun aurki;

        orain so eikedazu,

        Zuk begitu ondoren

eder-dirdira bai eustazun itxi.

                Senarrak

        Uso zuria barriz

abarraz kutxara yaku biurtu,

        baita usapalak bere

        ur-ertz orlegietan

maite eban laguna jarrugi dausku.

        Bakarrean bizi zan,

ta bakarrean dau abia egin,

        bakarrean daroa

        bere maiteak soilki,

bakarrean au be maite-zauriz min.

                Emazteak

        Goza gaitezen, Maite,

ta goazen zure doaiz asetzen

        ur gardena darion

        mendi-muiño aldera;

barnego itzalean sartu gaitezen.

        Eta andik aurrerantza

artzulo goitara goakez gero,

        txit ostenik bait-dagoz;

        an bi-biok sarturik,

granada-mistela dogu txastauko.

        An Zuk erakutsiko

nik apeta bizi gogo nebana,

        baita emongo bere

        an Zuk, ene bizia,

beste egunean emon zeustana:

        Aizearen ats mea,

txindor eztiaren maite-leloa,

        ibar ta ango giroa,

        izar dan gau narean

min gabe erretzen daun sugar-lanboa.

        Etzan iñor begira,

etzan Txerrena be agiri iñondik,

        esia bake egoan,

        zalditeria barriz

ur-begi aurrean joian jatsirik.

                                A. ONAINDIAK