www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Testu zaharrak - XVII. mendea

 

aurrekoa hurrengoa

Urruña eta Hondarribia arteko korrespondentzia lapurreten gainean

(1680)

 

 

Urruñak Hondarribiari, lehena

 

        Biriatun asquen aldian çuben eta goure artean pasatudiren bessala gaussac esquare oroitu ere çuben aldetic deubs errencourasequo suietic ahal duquegoula, bisquitartean oray auertissen guaituste nola egoun gois alban çuben habitantec eraman tousten Lohitic goure jourisdissionetic goure habitanten by chalupa bere armasoinequin seinac adisquideey inportunaturic bere guainean edo isen propiioan baysitusten condisione çuerte baçuequin arransara juatequo hala chalupa hetan, eta portu hartan outsy dutenean, hendaiarac çuben considerasiones, etsela sartuquo chalupa hetan, eta consideratsen dugounean çubey asquen escribatu darotçubegoun lettra, pena dougou sinhestea çuben habitantec eguin dutela acsionne hory çuben consentimenduarequin goury damou eguitequo, esparansa isaren dugou beras goutas bethiere opinione ona isaren dusubela eta by chalupa hec çuben habitantec eraman tousten estatuban goure Lohiquo porturat erremetituquo tustela, bide hartas goure erregueec ematen darocouten inteligensia ona eta libertatea entreteni dessagoun amoreaguatic, eta nihorc goure artean artefissio guaistos eman estessan disputaric, hau da goure borondatea eta bethiere issatea,

 

        Jaunac

                jaun preuosta egoun

                Biriatun da informatsen

                hendaiarren biolensies.

Çuben servisari

Ourruinaquo

baldernapes

juratubac.

        A Urrugne, le 7 janvier 1680

De Harambouru, abbe.

Duhulquo Lisarritz, Secretaire

        badaquissube goure habitantec estutela quassic chaluparic adisquideey importunaturic baissic.

 

 

Hondarribiak Urruñari

 

        E recibido su carta de Vm. su fecha de 7 del corriente en que me dice que algunos vecinos mios an sacado dos chalupas de Loia que eran pertenecientes á sus naturales de Vm. que las tienen en aquel puerto para salir con ellas á pescar y lo que se me ofrece decír á Vm. en orden á lo que me representa es que tengo entendido con algún fundamento que la una de las chalupas es de Osquef y la otra de Martin Andia vecinos de Endaya y que esta inteligencia en que estoy confirma el que las dichas chalupas se hallaban con solos dardos y sin arpones y como los primeros sin los segundos no son de provecho para la pesca de las ballenas daban indicio que la prevención de ellas era mas aparejada para hacer hostilidad que para el ejercicio de la pesca ; juntándose á esto que el otro dia á una chalupa de mis naturales que venia de la mar en fuera le salieron dos de Loia que se conocíó facilmente era con intento de hacerlo alguna molestia y fué de calidad que hubo que poner seña mi talayero para que salieran de éste puerto otras chalupas á socorrerla como lo hicieron y éste fué el motivo que se ha tenido para sacar de Loia las dos chalupas por haber dado lugar las inquietudes que causan á las de mis naturales saliendo de aquel puerto ; no obstante para que más plenamente se averigue esta duda, sirviéndose Vm. de señalar puesto y dia írá mi Alcalde á hablar sobre la materia con el señor Haldernapes con cuya conferencia se tomará la deliberación que convenga sin que de mi parte se procure faltar á la buena correspondencia que profesamos. Guarde Dios etc.

 

 

Urruñak Hondarribiari, bigarrena

 

Aurrunan, le 14 Janvier 1680

        Jaunac,

        dugularican çuec duçuen difficultate bera çuen lettren iracurçen, escriuatçen doroçuegu esquaras, pena dobleas, gure canpoan içateac luçaraçy daroçu erepousta hau. Esta gure imaginaçionerat etorry ere çuen habitantec eguin duten açtionne injustua gure iurisdiçtionnean, eta hartu duten entreprisa eta libertatea çuec reprenitu behar bidean authorisa ahal deçaçuequella. Esta munduan aroçoinniq hory permetiçen dueniq, eta badirury berarias eguinna della gure authoritatey bidaguabe eguiteco eta libertatearen gualaraçiçecqo non biçia lehen galduco baitugu hequien sustengatçen, iruditçen çaigu asquen lettraren aiçinecoas, çina erremetitu baiquinaroçuen naçetan baçindutella berhar çen segurança eta satisfationne guçia ez Lohitic chalupa han çiren hirur hotaric calteriq içateco, çuen habitantec erraten tusten aiçaquiac haguis gaistoac dire, blasmaguarriac, eta guehiago erran deçagun fondament chumecoac, esdenas guerostic eguia hendaiarric chalupa hetan atera dela guc debecuac eman guerostiq, eta ez nihorcq gaisquy eguiteco itchuraric eguin diotella, eta ez orainno Martin Haundiaren chalupariq badella, halla içatu balis here, iduritçen çaiçu nihorq deus beldurtasuniq baçuen, aduertitu behar guintuestela, eta ez bere esqus eguin iustiçia, gure chocaçeco eta offensaçeco; eta ondoan eguiten espalinbaguinduen gure eguin bidea, sujet içanen çen berec eguiteco. Eguia da baguinaquien gure habitant batec enpruntatu çioella bere hirriscutan chalupa bat Hosquety, eta consentitu guindioen çerbitcacedilla, condiçionerequin ez Hosquet eta berçe hendarriq etçuella utçico sarçera, calte guçien eta presondeguiren penan, non arrestatu baiquinduen, deffendatuco çirella, borcha eguiten baçioen nihorq hary eta berçery, periliq esden beçalla eta non herry guçia auertitua baita prest eguoteco, halla icusten duçue nihorq etuella maleçiariq eta faltaricq, eta çuen habitantec opinione gaistoa içatu dutella, esparança içanen dugu chalupac errendatuco tuçuella, eta iraganac iragan intelligençia onean biçico guarella, batac berçeary gueronecq nahy esquinduquen gauçaricq eguiten estioegulla, eta nihory atseguin hartçeco sujetiq ematen estiogulla, harguatic ondoan dues communicatçeqoriq duçuennean ateraco gaisquitçue apropos cautsituco duçuen lecura, hau da gure borondatea eta betiere içatea.

        Chalupac errendatu ondoan, desiratcen baduçue, çerbait expedient on, hartuco dugu çuen habitanten ispirituac ere Pausuan emateco, bisquitartean çenbait ordena urun gouvernadoreaganiq etorryco çaicu çinary escribattu baitiogu,

        Jaunac,

Çure serbitcary obedientacq

Les abbe et juratz durrugne,

De Harambouru, abbe,

Duhulquo Lissarritz, Secretaire.

 

 

Urruñak Hondarribiari, hirugarrena

 

A Urrugne, le 22 janvier 1680

        Jaunac,

        Errecibitu dugu placer haundirequin cuen hil hunen hogoieco lettra, cina berantesiriq, orducotz eman baiquindioen lettra bat chaluparen iabeari cinaren erepousta icatu baitugu hitces, cuen eta gure iscunca escaras haguitz differenta baita pena dugu chit ecin explicatus cuen lettra, halla desiratcen guinduque cuec guri espaignoles escribatcea, eta guc cuei franseses edo escaras, chalupes denas becenbatean cuen habitantec ecar ahaldecaquete bere paradac harturic barran passaceco abertitcen gaitucuella egunas cinei esbaitaregu desiratcen guri bainno calte eta malheur guehiago eta nahi badute gure iurisdictionnetic erretiratu seguratcen tugu hequien biciac eta ontasunac gure propiac becalla edo esperen lehorrerat hurbilduguabe asqui icanen da queinnu bat edo sinnale bat eguitea Lohico chalupa ateraco caie eta chalupac bere aparailluequin libratu eta nahi badute erretiratuco dire ures icaren dute hautca, berce gainneracoan cuec errencura handiac ditucue gure contra, hendaiarrec estute gutiago, ecin eguin decaquegu eguin ahalla bainno guehiago, harraraci dugu cenbait hequien habitant gure eremutan cinac presso baitautede Baionnan eta egonen baitire erreguec edo gouuernadoreac ordennatu artean cinaren bi lettra errecibitu baititugu Mouste Urtubiac eta guc hendaiarren contra es uiollenciaric eguiteas erregueren borondatea icussi artean, nacan cirenac decretatuac dire, non preuostaren eta gure beldurres goardia eguiten baitute gabas eta egunas, eta esbaitire ausartatcen herris campora peril haundiren aspian, icusten ducu uiollencias berce gainneraco guciac eguiten tugulla, segura caiteste esgaudecela lo: Mouste Senpec escribatu du pressoneren libratceas bainan esta cassuriq eguiten, Mouste Urtubiac escribatuco dare gouuernadorearen partes es troparic eta uiolenciariq eguiteas, icussico dugu nola conportatuco diren, berce ordenaric dugun arterainno, deus hutzic edo damuric eguin badarotcuegu borondatetan guare erreparatceco, eta cuec placer ducuen orduan conferencia bat iduquitceco, della Pausuan edo berce conueni den lecutan salbo biharco eguna, Irungo ospitalle aicineco cabarras orai ere errencuratcen gara, gendeac Franciaco aldetic harturic passatceas eguin decaquegu guc ere gauca bera edo gaistora berce gaucaric, Hendaiaco cabarra cainnarequin inteligencian da, adieu guaren betiere hauco on eta intelligencia onnean eta berce alde gare beti,

        Jaunac,

Çuen Serbitcary,

Les abbes et juratz durrugne,

Haramboru, abbe.

Duhulquo Lissarritz, Secretaire.

 

        Esta possible cuen soldaduec Irunen eta bercetan eguiten tusten friponqueriac guehiago soufritcea, Haristeguy hemengoa Donostiatic heldu cella iragan den astean, atacatu cuten caspic non bicia gostacer baicaio, otoy emacue cenbait ordena on.

 

 

Non: Hondarribiko udal artxiboa: «Sección B, Negociado 1, Serie I, Libro 5, Expediente 4». MUJIKA, Serapio: «El vascuence en los archivos municipales de Guipuzcoa», Revista Internacional de Estudios Vascos, 1908, 725-731 or.; SAINT PIERRE, J.: «Le basque dans les actes publiques», Gure Herria, 1951 Buruil-Urrieta, 292-293 or.; SARASOLA, Ibon: «Contribución al estudio y edición de textos antiguos vascos», Anuario del Seminario de Filología Vasca Julio de Urquijo, XVII, 1983, 132-137 or.; YRIZAR, Pedro: «Laburd-Laburdi» hitza, «Lengua: el labortano en la lengua oficial» atalean, Enciclopedia General Ilustrada del País Vasco. Cuerpo A, Diccionario Enciclopédico Vasco, Donostia, Auñamendi, XXII liburukia: Kobau-Landap, 1986, 184 or.; EUSKARA JURIDIKOAREN MINTEGIA (ATXABAL, Alberto eta beste batzuk): Euskara, zuzenbidearen hizkera, Bilbo, Deustuko Unibertsitatea, 1995, 402-403 or.; eta ALBERDI LONBIDE, Xabier eta RILOVA JERICÓ, Carlos: «Iraganaren ahotsak: euskararen erabilera Aro Modernoan Hondarribiko Udal Artxibategiko zenbait dokumentuen bidez = Las Voces del pasado: la utilización del euskera en la Edad Moderna, a través de documentos del Archivo Municipal de Hondarribia», Boletín de Estudios del Bidasoa = Bidasoako ikaskuntzen aldizkaria = Revue des Etudes de la Bidasoa, 17. zenbakia, 1998, 113-119 or.

Bertsio honen iturria: Imanol Trebiño, Administrazio zibileko testu historikoak, HAEE-IVAP, 2001

 

aurrekoa hurrengoa