www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Bertolda eta Bertoldin
Bernardo Maria Garro, «Otxolua»
1932

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Bertolda'ren maltzurkeri zurrak eta Bertoldin'en txaldankeri barregarrijak, Giulio Cesare della Croce / Bernardo Garro Otxolua. Verdes Atxirika, 1932

 

 

aurrekoa  

MARKOLBEREN JUAKEREA

 

        Tira, ba, geure Markolbe ona, -esan eutsan bakaldunak; poztu egin gura zattuguz oraingotan. Ots, ene otseñak; dettu apur baten Erminiri. Ona emen berau. Ermini; zuaz nire gelara, ta uleguri baltzezko estalgijaz dagon arako kutxatillea ekarri egidazu ona. Milla bi dukat urregorrittan daukodaz an gordeta, ta emon egijozuz dirubok kutxatilleagaz eta guztijagaz onako Markolbe oneri. Zuaz gero nire oialdunenera, ta emon dagixuzala nire gain, lau soñeko agitteko lain oial, gai obienetarikua, ta ixara ta atorretarako miesetan, barriz, berreun besakada. Bittartian, mando-andea gertu eragijezu otseñai ama-semiok euren baserrira eruateko, ta bide batez bialdu egijoezala urunetan amar zorrorartekuak, eta ardautan amar zaragi txiki; eta era berian, biderako ta zati baten ondo bixi ixateko lain biar ixan legijen beste edozer gauza. Aur, ba, ene Markolbe; zure gurarija beteta dago, eta zeuk obeto deritxakezunian bigurtu zattekez zeure baserrira, zeuk orren matte dozuzan mendi-basuetara.

        Ekixu, orrattiño, bakandereak eta nik tamal andi-andija dogula zu galdu biar ixatiaz; baña, alan be, eta zeure onari buruz, zeuk nai dozuna baño eztogu gura: atsedenez eta pozik urte luzietan alazo zeu bixi ixatia.

        Ene jaun altsubok, esan eutsen orduban Markolbek negar-agiñian, eztaukat berbarik ez-ta bijotz naikorik, neu gai enazalarik zubekandik artu dodazan mesede ta onegin guztijen alderako biar dan lez esker egitteko; baña neure utsok Gustija-al-dauanak Berak beteko al-dittuz, eta eguno eten barik ekingo dautsat areri otoitz egitten nire ordez oparo saristau zagijezantzat. Jaungoikuari gura dakijola, ba, zuben bakalduntza au baketan eta zorijonez luzaruan irautia, arerijuen aurka zuben besuai indarra ta adorea emonez eta maltzurkeri ta saldukeri guztijetatik jaregiñez; eta emon dagixubezala, batta, bijori, zeuberi opa dakixubezan ondasun eta zorijontasun guztijak zeuben gurarijen neurrittan. Ona emen ni orain zuben aurrian belauniko ta parkeskeka. Iñoiz, esatez edo egittez, okerren bat egin ixan ba'dautsubet, edo, edozelan dala, biar ixan dautsubedan itzalik edo lotsonik ixan ezpa'dautsubet, azketsi egidazube, ondo usterik eta obeto eziñian egiñiko utsak ixan dira-ta. Barriro parkeskatzen dautsubet, eta zuben baimenaz ba-nua orain neure tresnatxubak gertuten bidian asteko. Milla gorantzi zuben otseñik apalen onen aldez.

        Itzok entzueran, bakaldunak eta bakandereak ezin ixan eutsen negarrari eutsin, eta Markolberi agur egiñez, euren gelatan baztertu ziran eta egun askotan egon ziran naigabez okitturik.

        Markolbe eta Bertoldin, beraz, diruz eta emokariz bete-beterik urten eben jauregittik, eta bakaldunak eginddu ebanez, mando-andetan eruan zittubezen euren basoko legorperagiño.

        Baserrira eldueran, auzoko guztijak urten yakezan pozarren-pozez eta egun askotan ixan zittubezen iñon diran jai ta jolasak mendi bazter areitan. Poza ta alattasuna erakusteko, barriz, inguruko baso bi edo iruri su ezarri eutsen eta ixan eben bai zegaz asebete euren bixitza baretsu ta gentzatsu garattirako. Bertoldin, andiki-buru egiñez, ba-ebillen batera ta bestera bazterrak arrittu gurarik, eta ixan ziran an istak eta irristak eta jazokuna barregarririk asko; baña idazten ekijan iñor ezpait-eguan an, ezin doguz guk emen atzaldu. Orrattiño, urtiak igarota, baserrittar bat etorri zan ango mendijetatik, eta ak iñuanez, Bertoldin, ogetamar urtera eldu zaneko, zentzutu egin ei zan, eta atta ixan eban baxen zur ta jakittun bigurtu. Ba-litteke, baña nik nekez siñistu olakorik, ludi onetan ba-diralako gexo bi osatu eziñak: zorrak eta ergelkerija.

        Eta onenbestegaz, agur.

 

AMAIA

 

aurrekoa