MARTXA

Satisfazionetan gira,

zeren, heben ikhustez,

ühüre errezebitzen dügü

jente hanitxen jitez.

Orai gure trajeriaz

nahi nintzate mintzatü,

atentzione ükheitiaz

nahi züntükeiet othoitü.

Jente hunak, badakizie

Pariseko errebolta;

hartarik da güre egünko

süjetaren kausa.

Jente hunak, ikhusten düzie

kasi herri orotan,

errejuisantza bat egiten

haren uhuretan.

Gük badügü orano

segür arrazu haboro,

zeren hasi izan beita gerla heben

Parisen beno gaitzago.

Nuzpait izan da lehen ere

gerla zibila deithia,

bena ordian etxekitzen zian emaztiak

senharraren phartia.

Bena orai, maleruski,

emaztia senharrari.

Jente hunak, ezteia

hori harrigarri?

Aren, orok behar dügü

Jinkuoa erremestiatü

zeren güre errebolüzionia

izan beita zesatü.

Bai eta othoitz egin,

hebetik aitzina

gisa hortako gerlarik

eztadin alarma.

Orai behar dügü aiphatü

gerla hasi diana;

haren izena da, aren

Madama Belxitina.

Harekin, aldiz, Kaniko

gerlari bühürzalia,

zuiñ baratü izan beita

tristeki blesatia.

Trajeria hunen uhuretan

erakharri tügün feitak,

barber, jüsitizier, bolant

eta testimoniuak.

Beste hanitx ekipaje drole

bere bersetekin;

jiant terrible bat ere

izenen da haiekin.

Phezaren hatsarrian,

aren, düzie ikhusiren

bi espiün sataneriak

nola tian trüfatüren.

Harzara jinen da berriz

jiant Ferragus handia;

defendatüren deo Buljiferek

triatian sartzia.

Bena bere maillü handiaz

eginen dü bidia,

eta laster hüstürik

ikhüsirik triatia.

Ikhüsiren düzie orano

Ferragus kolera handian,

Belxitinak Kaniko

zerentako jo dian.

Beste ekipaje batzü

dirade libertitüren;

nik heben erran beno hobeki

düzie kunprenitüren.

Gero ikhüsiren düzie postillüna

zarrato eder bateki;

haren barnian tüzke jaun-andere

hauk algarreki.

Triatiala igaranen dütü

trionfa handitan,

lürreti zunbait berset

emaitiarekilan.

Geroxeago jinen dira

bi jaun gazte bohorretan,

zuiñ hasiren beitira

Kanikorekin tratian.

Bat deitzen dügü Sobant

eta bestia Salhatan,

ikhüsiren dütüzie

bohor haiez trükadan.

Tratiaren egitian zunbait

botilla ardu die edanen,

eta Kanikok emaztiari

beste bat dü galdeginen.

Bena botilla arduoaren

ükheiteko plazan,

paso batez ezarriren deio

pipa axisetan.

Ikhüsiren dütüzie

oro algarreki lothürik,

droleki erretiratzen

eskuiñeko aldetik.

Harzara gero berhala

Ferragus handia,

hek han atzaman nahiz

üdüri errabiatia.

Botilla bat ardurekin

gero jinen da Kaniko;

harekin konplasentzian

aizo batetan sarthüko.

Behin gibelerat eginen dü

emaztia ikhüsirik;

bizkitartian emaztiak

eztero eginen kasürik.

Ikhüsiren düzie Belxitina,

erhatz bat bizkarrian,

latsagiaren xahatzera juoaiten

errabia handian.

Zeren ezpeitakike solamente

senharra nün dian;

kolpatü dianez othe sobera

erranen dü ordian.

Hainbeste phena badüke, ithürria

behar dialakoz xahatü;

düda gabe senharrak egiten,

beitzen kostümatü.

Ützültzian ütziren dü

erhatza bortha batian,

eta xerment biltzen

sarthüren miñabesian.

Erhatza hartüren dü

senharrak, han sartzian;

miserable Kaniko,

bere zorigaitzian!

Erhatza Kanikoreki

hatzaman zianian,

ikhüsiren düzie ederki

zerbütxatzen bizkarrian.

Lehentxago entzünen dütüzie

Sabant eta Salhatan,

berset zunbaiten khantatzen

errepüblikaren gaiñian.

Gero ikhüsiren düzie

Kaniko barberian,

sangre eta operazione

eginen düte ordian.

Enfin, ikhüsiren dütüzie,

bai bata, bai bestia,

zunbatenakuoa zen

haien desesperazionia.

Külpadüra ber bekhatiak

üsü beitü erratzen,

ikhüsiren düzie Kaniko

Xatonen zedülatzen.

Zeren beldür baitate

egon eztadin ixilik,

hobe diala jüstiziaz

kraintan etxekirik.

Jentiak melatüren dira

hark merexi beno hobeki,

bena atentzionerak

eztü eginen ihuri.

Berak ere jüjiak

kundenatüren dütü,

zeren untsa har ditzan

ezpeilizate meritü.

Ikhüsiren tüzie berak ere

jüjiaren aitzinian,

hitz bat ezin erranez,

konfüsione handian.

Ezpaneza illabürt

nunbait finitzeko,

jente hünak, banüke

arrats arte hüntako.

Ikhüsiren düzie bai

ekipaje propirik,

bai eta ürhentzian

jianta ere hilik.

Nik erran beno hobeki

düzie kunprenitüren,

zeren ezpeita posible

ororen erraitia heben.

Zien atentzione hünaz, othoi,

nahi nitzaitzie gomendatü,

eta ene libertate oroz

pharkamentü galthatü.

Nüla gazte berriz orano,

eta ez ikhasirik mintzatzen

hartü libertatia

pharka dezadazien.