www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Artikulu bilduma
Enrike Zubiri, «Manezaundi»
1928-1936, 1990

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Artikulu bilduma, Enrike Zubiri «Manezaundi» (Rosa Miren Pagolaren edizioa). Euskal Editoreen Elkartea, 1990

 

 

aurrekoa hurrengoa

ESKUAL IDAZTEAK

 

        Ohartu niz VOZ DE NAVARRA-k leku bat berexi diela bere orrietan eskual idaztiendako, EUZKADI-k eta EL DIA-k egiten duten bezala. Arras untsa da hori, zeren eta gure mintzaira irakurtu nahi duenak egun guziz, badaki nun hatzeman edo aurkitu bere gutiziaren ardiestea.

        Eta neri iduritzen zait ez dela sobera hedadura haundia eman behar anitz idazti egunian ezarririk. Aski da oraiko heinean emaiten dituenak, bertzenaz orri bat oso-osoa ikhusirik irakurleak utz lezake geroxeagoko, eta azkenian, ahantzirik, bathere irakurtu gabe geldi litake. Ez giten athera oraiko neurritik, hastapenean bederen. Etzauzea berdin iduri, idazle lagunak?

        Mahain baten gainean yakiak sobera nasaiki ikhustean gosea aphaltzen omen da, hek denak iretsi behar ditugula asmatzean. Beraz, irakurleari bazka edo hazkurria eman behar zako poxika, ahamenka, ez dadin haste-hastetik ase. Emeki, emeki yan dezala gohaindirik gabe.

        Nafarroako ipharraldean baditezke seurki anitz eskualdun garbi ederki idazten ahal dutenak, bainan herabeak ea uzkurtasunak lotsaizun ditu zonbaitek izitzen dira beren izena, alegiazkoa izanikan ere, moldetako letran ikhustea.

        Ba eta anitzek uste dute beren idaztien agerrarazteko behar dituztela aphainduraz eta edergailuz bethetu, ustez eta hola ederragokoak izain diren. Eta ez da bathere hola, yaunak.

        Idazti behar da giren herriko bakhotxaren mintzaia gisa berean, laoki, aphaindura bortxatuetarik ihes eginik. Hori da eskuara ederrena, ba eta lakhetagoa, goxoagoa eta hobeki ulertzen dena.

        Berehala ezagutzen dira lehenbiziko lerroetarik landa, idazti herrebesak, nahas-mahas handik eta hemendik harrapatu hitzak, metatuak alderdi guzitakoak, eta hain beste buru-hauste emaiten dauzkigunak ezin garbiki ulertuz zer debru xuxenki erran nahi othe duen.

        Alde bat utzi behar dira nahasmendu horiek, zeren eta idaztiak edertu nahiz itsuten dituzte; eta gerthatzen zaiote nexkato lakrikuneer bezala: beren ezpainak gorriturik eta begi ondoak ilhundurik, ustez eta pollitagoak direnez, beren egiazko edertasuna kukutzen, higatzen eta andeatzen dute.

        Mintza giten beraz garbi eta lañoki gure ait-ametataik ikhasi ginuen mintzai ber-berean.

 

(La Voz de Navarra, 1933/11/8)

 

aurrekoa hurrengoa