www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Brabanteko Jenobeba
Juan Kruz Zapirain
1899, 1929

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Genoveva de Brabante, Juan Cruz Zapirain (Manuel Lekuonaren edizioa). Eusko Ikaskuntza, 1929

 

 

aurrekoa hurrengoa

IX. JENOBEBAK BERE GURASO
ZARRAK OSTERA IKUSTEN DITU

 

Bolfiok —«Jauna —galdetu ziyon—:

Idea dabil nerekin:

gurasuari juan ta esatia

zer gertatu dan onekin».

—«Bire luzia, negu-biyotza,

oinbeste urte zerekin...

Gaztiago bat bialduko det;

geratu zaite gurekin».

 

—«Larogei urte kunplitu zaizkit

dadukadala biziya;

bedorrek daki bitoriya asko

naizela irabaziya.

Aundiyena au da. Eman bear dit

ara juateko graziya:

bestela bertan ilko nitzake;

sinistu beza guziya».

 

Kondiak ontzat artu zituben

emiten zizkan ordenak.

Agindu ziyon eskojitzeko

amairu zaldi onenak;

gañerako ere ala berian

beretzat nai zitubenak...

Jaungoikuaren laguntzarekin

asko dezake gizonak.

 

Amairu gizon zaldi gañian

juateko ziran prestatu,

goiz-arratsari lagun egiñaz...

Ala ere etziran aspertu.

Egun askoko biria zala

eztago zertan dudatu...

Palaziyoko albo-erriyan

gau batez ziran geratu.

 

Zeuden tokira gizon batzuek

juntatu ziran berela;

zer gertatzen zan galdetu ziyen:

Kondesa bizi zutela.

Ura esposatutako Obispua

erriyan bertan zegola;

gurasuari nola itz egin

erakutsiko ziyola.

 

Arrazoi-bire aundiya zala

Bolfiok ziyon igarri

goizian juan-ta esplikatzia

zer nola zuten ekarri:

—«Modu txarrian nik itz egin-ta

gaizki ez ditezen jarri,

Obispo Jauna kontsejatzera

argatikan naiz etorri.

 

—«Gurasu ayek illa dulako

trixtiak daude entero:

geroztik eliz-puntziyo on bat

egiten dute urtero.

Gaurko egunez tokatutzen da;

argatik naute espero.

Danok batian juan biar degu

ontara geran ezkero».

 

Duke-Dukesen bizi-lekuba

aldetik ikusi zuten:

palaziyoko armarri denak

lutuz jantziyak zeuzkaten.

Obispo Jaunak funtziyorako

noiz deituko ote ziyoten;

beren alaba bizi zutenik

asko pentsatu etzuten.

 

Obispo jauna sartu zitzayen

guraso prestu ayeri

arpegi laño alayarekin

itz egitera biyeri.

Esan ziyoten alegratzeko,

ez tristetzeko geyegi.

—«O Jauna! Ezta gure tartian

kontsuelorik ageri».

 

Obispo Jaunak esan zizkaten

ejenplo asko ta onak:

Jakob, semia, Jose, galduta

izandu zituben penak;

—«Arkitutako kontsuelua

nola itz egin gizonak?

Beokin ere au balezake

ayekin egin zubenak».

 

Ez dago dudik, guraso onak

trixte zutela esango:

—«Bai ayek ditxa izandu zuten,

baño guretzat ez dago».

—«Orduan zuten Jaungoikua da...

esan diyotet lenago...

Beron alaba Jenobeba re

oraindik bizirik dago».

 

Gorputz guziyak egin ziyoten

bildurgarrizko mugira;

itzikan gabe gelditu ziran

biyok alkarri begira.

Pozaren aundiz negar-malkuak

zetozkiyela begira.

—«O Jaungoikua! Guretzat ere

kontsueluak badira».

 

Pixka batian ala egon-ta

izketan ziraden asi:

—«Obispo Jauna: egiya ote da

alaba zaigula bizi?».

—«Amairu zaldun or daude bian;

ayengandik det ikasi:

nik baño obeto esango diye

berak dutena ikusi».

 

Bolfiok juan-ta esan ziyoten

gertatu zana egoki:

—«Semetxo gazte guri batekin

etxian dago ederki».

—«Gure arraza galdu zalako

ditugun penak eduki!

O! Jaungoikuak zenbat dezaken

munduban iñork ez daki».

 

Obispo Jaunak esan ziyoten

kariñoz erdi-parrian:

«Te Deum kantatu biar degu gaur

alaitasun ederrian

beron alaba esposatu zan

aldariaren aurrian».

Belaunikoka Duke-Dukesak

egondu ziran lurrian.

 

Elizan Jauna adoratuta

atera ziran etxera,

birian biar ziraden gauzak

prebenituta jartzera.

Obispua ta Duke-Dukesak,

len juan ziranak atzera

zaldi gañian etorri ziran

alaba ikusitzera.

 

Baldin bada iñor ayen ondora

etorri nai lukienik.

pentsamentubaz danak jutia,

ala desio nuke nik.

Ezta izandu, ezta izango,

ezta munduban dagonik

mingañez ango pasaizua

esplikatuko dubenik.

 

Guraso onak beren alaba

ikusi zuten orduban,

begiyetatik ura zeriyen

iturriyaren moduban.

Biyak batian laztandu zuten

zortzi urteren buruban

—«Amaika negar guk egin degu

il ziñalako munduban».

 

Duke-Dukesak begira zeuden:

—«Au da aurraren azala!».

—«Beok illoba orixe dute...»

Kartzelan jayua zala...

—«Ondo alere ait-antzekua

onen arpegi zabala...».

Musu bana eman-ta esan ziyoten:

—«Jaunak bedeinka zaitzala».

 

Obispo Jaunak ala esan ziyon:

—«O Jenobeba zuzena!

Bete da nere espiritubak

adierazten zubena.

—Aita eternuak bendiziyuak

bialtzen ditu zuena,

zerala koroi eder baten zai

mundu onetan zaudena».

 

Bai: Jenobeba laster jarri zan

lengo osasun fuertian,

esku-erakutsi onak egiñaz

biarrekuen artian.

Gerran zebiltzan pamili asko

jarri zituben pakian.

Geroztik ala bizitu ziran

uniyo eder batian.

 

Jenobebaren esanetara

jende guziya jarri zan;

gau eta egun izketarako

txandarik artu ezin zan.

Ejenplo onak erakutsiyaz

urte askuan bizi zan.

Zer edadetan klaro esateko

guk ez dakigu noiz il zan.

 

aurrekoa hurrengoa