BEI BATEN GERTAERA

Tristurak nago, asi biar det

libersiyua berritzen,

gu oraindikan aprendiz gaude,

eztegu asko korritzen;

Galardi-azpiko Eujeniyo orri

nua bertsuak jarritzen,

or gertatu dan kaso batekin

guziyok gaude arritzen.

Larre-beien bat Aranburutik

aspaldi zuan erosi,

gezurrik ez nun publikatuko,

nik ala ditut ikasi;

zenbaitek eztu ganadubakin

suerte onik merezi,

aurten ez ditu umiak ein da

ixtillu txarrak ikusi.

Artzaien batek eman omen du

larre-bei orren berriya,

imposiblia egongo dala

umia eiteko larriya;

buelo aundiya daukala eta

errape izugarriya,

obe lukela balerukake

etxe aldera ekarriya.

Mendira juanda, beia billatu,

lazua erasten dira asi,

kolpia tira bañan utsegin,

beia saltoka igesi;

amerikano askok bezela

oraindik eztu ikasi,

begira zanak oiekin eztu

pesta gaiztua ikusi.

Aita-semiak izan biaute

beia etxian sartuba,

pesalunbriak ikusitzeko

mundu ontara sortuba;

oriyen kejak kontatutzeko

etzan egongo gortuba,

izan biar du derrigorrian

Gilisagastin sartuba.

Andik etxera ekarri dute

orgullo aundi batian,

gobernatzeko jarri omen du

amarraturik katian.

«Esnia pranko emango digu

onek umia egitian,

denboraz bota lezake eta

ernai ibilli gaitian».

Txal gaztetxo bat nola dabillen

abisua da etorri,

zer esan ere etzekiten

begiratubaz alkarri;

gizon abillak izanagatik

beiari ezin igarri...

zer egin dute? Agiñagatik

albaiterua ekarri.

Albaiteruak esan omen du

ikutu baño lenago:

«Orren barrenen umerik danik

nere artian enago;

eginda ondo sendatu ere

egiña dala ni nago,

rekonozitu egin biarko

deskuidatuba banago».

Errejistatzen asi omen da

tokatzen zaion graziyan,

albaiterua ondo zijuan

zebillen irabaziyan;

Eujeniyo're ondo izana

bere denbora guziyan,

oriyek baño estubago zan

txekorra Irisasiyan.

Albaiteruak esan omen du:

«Dago umia egiña,

esnia dauka turbiyatuba

tiratzeko alegiña;

errapia're gogortutxua,

ori da gauza jakiña».

Eujeniyoren zilimoniyak:

«Len akordatu bagiña!».

Arrautzak artu pardelian ta

Irisasira jun zian,

enteratubak egongo ziran

txekor-orrubak nun zian;

umill askua billatu dute

agoniyako trantzian,

alimenturik izan ezpalitz

lan diabrubak an zian.

Arrautza oiek eman dizkate

batitu edo nastuta,

eskusa gabe gaxuak artu,

gosiak txantxik eztuta;

txit azkeneko asnasetan zan

illoki odol ustuta,

sasi-zuloko kolaziyuak

eztitu izango aztuta.

Lepo-otarrian sartuta dute

txala etxera ekarri,

berialaxe bota dizkate

ama-umiak alkarri;

bei koitadubak ikusi orduko

arena dala igarri,

etzan plakiyak aplakatzeko

leku txarrera etorri.

Mapill-errekan beste beien bat

omen zeguen saltzeko,

Eujeniyo orri gogua egin

ura dirutan artzeko;

Joxe Agustiñ e konporme zala

milla errialian saltzeko,

esku onetan allegatu da

zer duben ezagutzeko.

Gizon oriyek pensatu dute

deposituban jartzia,

edo bestela lengo jabiak

atzera eramatia;

ezpaita ondo beiari fama

kulparik gabe galtzia,

obe litzake pentzu onakin

etxian gobernatzia.