www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Azalpenak
Estepan Urkiaga, «Lauaxeta»
1931-1935, 1982

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Azalpenak, Estepan Urkiaga Lauaxeta (Jon Kortazarren edizioa). Labayru, 1982

 

 

aurrekoa hurrengoa

Eredua

 

        —Zeure euskerarik ezin ulertu dot, iru begiakaz irakurri ostean be. Mesedez klaruago eskribidu egizu.

        —Argiago esan gurako dozu, ezta?

        —Bai, klaruago. Euskera barregarria darabiltzue eskribiente guztiak. Fazillago ulertuteko eskribiduko bazendue, zenbat periodiko leiduko leukeen.

        —Zoritxarrez, guztien poza eta atsegiña ezin egin dogu, ba. Batzuk euskera garbian idatzi daigula eskatuten deuskue, besteak barriz, motroilloan. Guztiai atsegin emoteko aaleginduko gara.

        —Ez, batzuei bakarrik atsegin edo plazer emon egizue bakarrik. Periodiku onetan leiduten dabena konprendidu dagiela.

        —Ulertuko dabe erraz, lan apur bat egin ezkero.

        —Neuk be liburu bat daukot eskribiduta, euskeraz atan be. Berreun orri daukoz. Pagina orreitan materirik sakonenak darabildaz.

        —Zer diñozu materirik sakonenak? Materi geure errian zauriak darion loia da.

        —Ez, erderaz materias esaten dana. Liburu orretan ba, diñodan legez, materirik sakonenak erabilli arren, euskera fazilla darabilt. Danak ulertuko deuste, zeuk esaten dozun legez.

        —Pozik entzungo neuke liburu orren ataltxo bat.

        —Ona emen pagina bat: Politikako problemetan gobernuari lagundu bear jako. Soziedadeko negosioak ez dira arreglauko piztolakaz, tiroka ibillita. Gobernuak intentziño ona dauko guztiai lagunduteko. Probintziak barriz erreboluziñoa egin nairik dagoz.

        —Naiko da, ez geiagorik irakurri. Guztiak ulertuko deutsue idatzi ori. Baiña nongo izkuntzan idatzita dagoan esango deustazu?

        —Euskeraz. Nongoan uste dozu ba?

        —Euskeraz eta orrenbeste itz barregarri? Ez ete dakizuz itz orreik euskeraz idazten. Itzak erderaz eta joskera erderatan darabilzu. Ganera ez euskaldunak ez erdaldunak ez dabe ulertuko zeure idaztirik.

        —Enbidia daukozu zuk, ez besterik. Oraindikarren batek ez dau ondo idazten emen.

        —Zergaitik ipiñi artzaia, guztiak esaten badabe pastorea?

        —Guztiak ez, Bizkaian eta beste errietan artzai erabilten dabelako. Ganera, batzuk txarto erabilten dabela eta, danai txarto erakutsiko deutsegu ala?

        —Bueno, itz ori euskeraz ipintea ez dago txarto be, baiña eta usoa palomearen ordez, leioa bentanearen ordez? Zelako barrabaskeriak dira orreik?

        —Barrabaskeriak ez dira gauza oneik. Euskeraz idazten dogunak gauza bi begien aurrean erabilli bear dogu. Bata, irakurleak ulertu dagiela idazten dana; bestea, apurka-apurka euskerea landu ta jaso daigula.

        —Altzau ezta, altzau? Ba gaur egiten dozuena ez da ori. Tripak atarako deutsozuez laster euskereari.

        —Ez dakigu ba, lan ona edo txarra egiten dogun. Baiña Euzkadi goratuteko idazten dogu. Euskerea maite badogu ez da euskereagaitik, aberriagaitik baiño. Izkuntzak ez dira ezer abenda ta aberri barik. Geure aberri oneri orrela lagunduko deutsagula uste dogu bai? eta aurrera goaz txarto edo ondo. Akatsak ataraten dabiltzanak, euskerea ilda balego, pozik legokez. Baskongados dira orreik, ez euzkotarrak.

1931-VIII-13

 

aurrekoa hurrengoa