Nihoiz ez da ahantzi eskal herrietan

Orduko sarraskia franses soldadutan;

Mendez mende kantatu hango bitoria,

Huna nolatsu duten moldatu guzia:

    «Oihu bat aditu da deia lazgarritan,

Eskalduna gelditu ernerik athetan,

Erraten duelarik: nor da hor, zer nahi?

Holako bozik hemen ez aditzen ohi.

    »Zakhurrra ere ilkhi lo zagon tokitik;

Ezin geldiraz nihork sainga egitetik;

Altobizkar guzia harrabotsez bethe;

Segitzen Ibañetak luze duen arte.

    »Behin ilhun iduri, harrokaz harroka

Ezker-eskuin punpatuz, erreketan joka,

Harmada seinalatzen hurbil behar dena:

Ez du lo atzemanen herriko gizona.

    »Eskaldunek menditik ihardetsi gora,

Tutu adirazteko hazkar du bulharra,

Xorroztuz halzairua oihuka da hasi

Hoinbertze gizon nihork hemen ez ikusi.

    »Hara, hara non diren; zer lantza sasia!

Erdi oro banderaz nola estalia!

Harmetarik ximiztak jarian iduri;

Errak, haurra, zenbat den, kontu lerroeri.

    »Bat, bia, hiru, lau, bortz, sei, zazpi, hameka,

Hamalau, hamazazpi, hoita bat, milaka;

Bethi lerro segitzen, ez ditezke konda;

Zeruan izar baino gehiago bada!

    »Ilkhi kanpo, muthilak, beso hoiek mira;

Menditako harrokak errotik athera;

Leher, leher buruak, ez utzi bihirik;

Etzuten bertze galde hunat ethorririk.

    »Zertako nahi zuten herria nahasi?

Hek baino lehen gare gu hemen ikhusi;

Jainkoak mendi eman guretzat atheka,

Hekin artean nihor ez ager lerroka.

    »Gain behera ordutik harri abiatzen;

Gizonek ez balio, odola ixurtzen.

Zenbat hezur lehertu! Iholdez odola!

Tutua du Rolandok jotzen berehala.

    »Egiten du harrabots, emanez indarra;

Mendiak gora, bainan gorago adarra;

Haren orroa gaten joka harriz harri;

Karlomani ematen urrunean berri.

    »Gerlan dire lagunak!, Erregek erraten.

Ganelonek kontrarat hari ihardesten

Erregez kanpo batek erran balu hori,

Beiraturen guziek nola gezurrari.

    »Ondi ozko Rolandok orro berritz ere;

Hats handiz bortxarekin egortzen dolore;

Aho guzia odol, kanpo buru fuinak,

Tutuaz adirazten bere biliotz minak.

    »Karlek oraino berritz aitzen lagunekin;

Rolando dela dio behar etsaiekin.

Ganelonek erraten: Kondea bidetan

Morgak dabilka handiz nausi itxuretan.

    »Aitzinat jo zaldiak, ez da egoterik

Lur handia oraino urrun da gutarik.

Rolandori odola zurrutan dohako

Buru arrailatutik ageri barneko.

    »Jotzen berritz adarra eta Karlek aitzen;

Dakharken hats luzeak ez guti izitzen.

Segurki, dio Nesmek, hasi da gudua;

Dugun laster sokhorri gerlan den mundua.

    »Karlomanek tutua joarazten gora;

Jausten ere gibelat burdinaz bulharra;

Harmak zorrotz eskutan, gauak argi guti;

Ur hainitz erreketan jausteko behiti.

    »Bi harmada burutan jotzen du tutuak;

Karlomanen zaldiak zango unhatuak;

Bere bizar zuria, bulharrak behera,

Berantegi agertu oren bat sobera.

    »Indar eta zaldirik balin baduzue,

Ahalik lasterrena, ihes egizue;

Karle, egik lasterka hire jakarekin;

Jaka gorri etzohak plumaia beltzekin.

    »Harmadetako lili, Rolando gaizoa,

Ikusiren hara han gure besoz joa;

Hurbil hunat guziak; jauts gaiten behiti,

Ihesi dohazinak ehortziak bethi.

    »Geiago nihor ez, non lantzen sasia?

Non hanbat koloreko banderen gaindia?

Goibeldu dire harmak, non dute dirdira?

Zenbat diren oraino, eian konda, haurra.

    »Hogoi, hamabortz, hamar, bia, bat, batere;

Bihi bat ez ageri, bilhaturik ere.

Deskansu etxetarat zohazte, nausiak;

Xakhurrak etxoletan sarraraz guziak.

    »Zuen emazte onak, bere haur xumekin,

Besarka bozkarioz ikustearekin;

Xuka zuen puñalak, ez ahantz tutuak,

Eman buru azpian batean lothuak.

    »Arranoak menditik sarri agerturen,

Zein lehen xukatzeko lehertu hezurren;

Mende luzen ondoan hemen hezur zuri

Agertuko metaka jende izigarri.

    »Rolando nor zen orai hemen errateko,

Arreba zuen Karlen andrea Khoroko.

Oriarriagan zen bertzekin hondatu;

Abbadiatik hurbil kapera altxatu.

    »Han dute gero erran ehortzi zirela

Atzeman gerlariak, husturik odola;

Hala bada edo ez, segur da egia,

Han etzela jostatu franses gazteria».