www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Azpeitiko premiyoaren bertsoak (1893-1895). Auspoa, 1963

 

aurrekoa hurrengoa

BERTSO BERRIAK ORDAÑETAN JARRIAK

 

                Pello Errota

 

Bertsuak ipintzera

nua ni besteri,

lenago bestek ori

egin dit neri,

ortan saiatu dana

Juan Jose Udarregi,

orain ari dana da

Pello Errotari, itz egin alkarri,

arrazoiak garbi,

ez gezurrik jarri

mundu parragarri,

zer zeran ikusiko

zaitugu sarri.

 

Milla zortzireun da

laroi ta amairuan,

Agorran amar egun

zituen orduan,

Azpeitian bertsuetan

jokatu genduan,

ia premiyua nork

ateratzen zuan,

plazan tableruan,

egun argi klaruan,

jende asko zeguan

an erreparuan,

orduko apustuba

galdu zenduan.

 

Premiyua jarriya

zuen an batentzat,

ori jakiña dago

onenarentzat,

Udarregik desiatzen

zuena beretzat,

baña portunatuba

dago Pellorentzat,

an zeuden juezak

ez oso aldrebesak,

neurtutzeko gauzak

jo naube obetzat,

pena ori daukazula

iduritzen zat.

 

Apustuba jokatuta

urrengo goizian

notiziak aguro

zabaldu zian,

Gazetan ere baita

igual La Vozian,

nola premio oiek

Pellorentzat zian,

Juan Jose atzian

gelditu da utsian,

estadu motzian,

nere paltak etzian,

zuk ere izango dezu

irabaztian.

 

Agorraren amarrian

Azpeitiko plazan,

gutxienian bost milla

persona bazan,

gu ikustiagatik

kantuzko alegrantzan,

gero kontatutzeko

ederrena nor zan,

Udarregi an zan,

zerbaiten esperantzan,

utsik atera zan,

nere kulpa etzan,

buruba makurtuta

etxera juan zan.

 

Premiyu orretan zu

ezpaziña izan,

Bernardo ta neretzat

bentajago zan,

pesta ederragua

askoz egingo zan,

gurekin diferentzirik

aterako etzan,

gizon au sortu zan

ta plazan sartu zan,

gitxi portatu zan

orduko izkuntzan,

zer langille zeguan

ezagutu zan.

 

Azpeitiyan sartu ziñan

Nikolasenian,

jarri nitzaizun zere

aldamenian,

keja batzuk kontatzen

asi ziñanian,

ustez itzegin nizun

gizatasunian,

al zana onian,

nere alegiñian,

lagundu nayian,

al nuen gayian,

aztu gabia daukat

zer esan zirian.

 

«Alkar ez degu galduko»

bertan niyon esan,

errespuesta ederra

nigana etzan,

«iya naita ere ura

galtzen errez al zan»,

berak pentsatzen zuen

obia ote zan,

alako grandezan

nigandik juan zan,

Pello asarre zan,

orra itzegin zer zan,

lan orregatik ori

utsik irten zan.

 

Diruba ekarri zuen

frantzes famatubak,

juzkalariyak berak

zeuzkan autubak,

ondo neurtu zitzatela

gure talentubak,

zeñek lan egin zuen

daude akordatubak,

urre sillatubak

neri entregatubak,

nik ditut artubak

ta poltsan sartubak,

bentaja egin dit neri

an portatubak.

 

Pelloren konzientziak

ez daduka arrik,

Juan Joseri eginda

aziyo txarrik,

jokatzerako zerbait

ark itzegin balit,

pozik emango niyon

piska bat bederik,

gaizki neregatik

itzegin atzetik,

ez dauka arturik

ark nere urrerik,

zergatik ez diyodan

nik orri zorrik.

 

Zure arrazoi batzuek

etzaizkit gustatu,

nere kontra zerade

manifestatu,

gezur asko esan dezu,

gutxi sinistatu,

nerekin etziñaden

iñun ajustatu,

kotxe ta ostatu

dezula gastatu,

dirurik ez artu,

etzaude kontentu,

abisatu zizunari

orain eskatu.

 

Abisatu zizun ori

ez dago pobria,

guk aña izango du

zillar da urria,

bestela ez dakit baña

mingañez noblia,

besterenetik konpritu

nai luke ordia,

premiyo neria

ez dala zuria,

sinistia obia,

nik det poderia,

gordetzia libre du

zeñek beria.

 

Judasen ofiziorik

sekula ez det izan

munduban oraindaño

nere bizitzan,

pentsatzen det zerorri

ala ote zabiltzan,

gizonak endredatzen

utsaren peskisan,

ez bazendun esan,

zuretzat obe zan,

or zaude bajezan

ango interesan,

nik zuzen segitzen det

dedan pobrezan.

 

Gezurrarekin artu

dituzu neurriyak,

kanpora zabalduaz

etxeko berriyak,

nik esango dizkitzut

egiyak garbiyak,

nun nai ondo ematen du

gauza ondo jarriyak,

Bernardok erdiyak

ango urre gorriyak

ditu ekarriyak,

berdiñ giñan biyak,

ez du zure

lotsarik errotariyak.

 

Sekulan ez det egiñ

biar ez dan lanik,

zuk bestek ez dit esan

lotsik ez dedanik,

kulparik izan banu

nik ez neukan penik,

nik ez nuen lagunari

partitzeko ordenik,

olako gizonik

mundu ontan zanik!

ez dago euskaldunik

orla jardun danik,

zuk aurrian aña lotsa

atzian det nik.

 

Partitzeko ordena dala

Udarregik esan du,

gezur kontari dabil

au munduz mundu,

nik premiyua atera

sufritu ezin du,

pentsatutzen jartzian

ernegatutzen du,

pena aundia artzen du,

berak ezagun du,

neri ezin kendu,

biyotzetik min du,

zuretzat ere bazan

egiñ bazendu.

 

Usurbillen izan nitzan

iri-apustuban,

Udarregi jaun au're

portunatu an,

egun guztiyan alkar

ikusi ezkenduban,

nigana allegatu zan

gaubaz beranduban,

ni nitzan lekuban

sartu ostatuban,

asi giñan kantuban

biyok lau puntuban,

ordukuaz al zaure

sentimentuban?

 

Bajatu zeradela

diyozu zardadez,

neroni're aurrera

nua edadez,

berroi ta amairu urte

nik egoarri-gaubez,

bautismoa emango'izut

ala dan edo ez,

nere kalidadez

nabill giza-legez,

gaitzikan esan ez

nik uste dedanez,

ez nabill arrotuta

gaztetasunez.

 

Ara bertso berriyak

Don Jose Alkañi,

Pello Errotakuak

dizka ipiñi,

aurretik ori bera

egin neroni,

buelta ematia

zitzaidan komeni,

bizirik banaiz ni,

osasunaz ongi,

oinbeste armoni

ez geigo ibilli,

orra errespuestak

ikasi ongi.

 

aurrekoa hurrengoa