Atsotitzak: Zalgize

(XVII)

        1 Artia azcarrarri garhait (Hobe liçate venturaz indarrari, substantiuoac inhardets deçan berceari).

        2. Batari harriaz / Berciari oguiaz.

        3. Açac eta çopac subandi nahi ditu.

        4. Acen peti çopac jan ditu.

        5. Açac bano lehen çopac jan ditu.

        6. Hortcic eztuanac jztarri.

        7. Hortcic eztuanari, baba erre.

        8. Duianac acer, / Bipher.

        9. Oilo ebildaria, achiariac jaten du [acheriaren ianharia].

        10. Ançara maiküa arrunt.

        11. Otsoa artzain.

        11bis. Otsoac eztu bera iduri meçuric.

        12. Onhets neçan troncoa, / Iduri cequidan Jaincoa.

        13. Ardia ahunrari ile esque.

        14. Arraica aunçari, / Baihagozque gapharrari.

        15. Ura ithurrira sub. ekarten du.

        16. Beguira adi vr bareti / Nihaur niaitec lasterreti.

        17. Ahamen gaitzac beguiac gorri.

        18. Ezta sori, / Horac ogui.

        19. Ezta eman hoin orori, / Osqui gorri.

        20. Çura berágo, / Harra barnágo.

        21. Gortia jaiquiz gueroz vilaüaren / razoinac.

        22. Lehia gaitza berantgarri.

        23. Eztuan oro emaile hon.

        24. Ezta bano hobeda, ezta hon.

        25. Horac ez çahia jan, ez oiloer vtci.

        26. Noren hon, noren gaitz nafar arnoa.

        27. Bere eztena jaureguico.

        28. Jaureguico presenta, cerbait esque.

        29. Es jan, / Ez lan.

        30. Tipula jan, / Tipula lan.

        31. Ahatiari iguerican.

        32. [Horac] Non mina, Han mihia.

        33. Berceren emaztia gauherditrano.

        34. Ago nescachia ago, / Ukhanen dun haritz edo phago.

        35. Vidaidec, gogaide; vidaide erran nahi da, vidian kide: elgarreki vidian joaile.Gogaide halaber gogokide bethi hurran gerthatzen da, vidian dohaçanec, elgarri bere gogocoac erraiten baitituzte.

        36. Leinua chuchenago, ligna bano edo / thindaria bano.

        37. Ema erdi oro, / Çoro.

        38. Urteco erdia, / Urteco eria (emaztez errana).

        39. Bortchaz barurçale.

        40. Guiçon barura, erdi deiebru.

        41. Chazco ohoina, aurthengoen vrkhazale.

        42. Hila obira, / vicia çarera.

        43. Ehun çaldic ehun cela behar du.

        44. Hon bada venturaz, / Hon ezpada azturaz.

        45. Jan phorru, / guero dolu.

        46. Baleztari gaiztoa, gueçurti.

        47. Gueroac bego: guerora nehorc / utciten duiana, seculacotz vtciten d[u].

        48. Inçaurduianac jateco, / Baduque harri hausteco.

        49. Itsuen artian, okerra Regue.

        50. Haur nigar eguin nahiac, aitar[i] biçarra thira.

        51. Ourde gossec ezcur amets.

        52. Hona bere gaitzarequi.

        53. Urhia bere ondora.

        54. Ahora gabe iztarrira.

        55. Otsoa non aipha, / Han guerta (han hel?).

        56. Çuhain oroc adar eyhar.

        57. Eztacussan beguic, ez nigarric.

        58. Haurric eztuanac, ez haur abeguiric.

        59. Eztacussan beguic, / Ez ahalguerric.

        60. Vizcondia, beldurrac diakarquec / Ahalguia.

        61. Athorra hurran bana larrüa / hurranago.

        62. Ahal eguic, / Euri eguic.

        63. Arh'aro ezpada, alh'aro.

        64. Urçoac iraganez gueroz / sariac heda.

        65. Çamariac joan direnian, establia cerra.

        66. Hitzez berceric beharda / Haurrac haciren badira.

        67. Erquida berho, / Choriendaco.

        68. Cethachua berrideno holceco, / Guero ere sagüaren hortceco.

        69. Çaldi madaricatuc biloa le[un].

        70. Hic belçuri, / Nic itçuri.

        71. Nihaur heben, gogoa han, / Cençu guti buruian

        72. Berceren larruiaz correiac luce.

        73. Dugunian bonbon, / Eztugunian egon.

        74. Çor gaitçaganic olo, / Hura ere ez oro.

        75. Hunac hunari gorainci.

        76. Kidia kidiarequi, / habil euriarequi.

        77. Arstoa mainduretan.

        78. Sorhaioa higun, arropa maite.

        79. Emac sorhaioari phorru, esqua daquidic gatz.

        90. Salsa nahas-ago, / vrrina caratsago.

        91. Utzac hona hobiagati.

        92. Urac ezteramana, / vharriac.

        93. Eyheran berant deçanac vidian / laster.

        94. Eihera batian ecin eho deçanac berce[rat] laster [baldin harri].

        95. Ohe batetan bi eri.

        96. Orhico choria, orhin laquet.

        97. Ditcha duianac Albera, / Eztuianac beguira / edo / Ditcha duianac abere / Eztuianac ez batere.

        98. Cherri gorri haurren, / Haraguia jaunen.

        99. Aharra citen artzainac, / Aguer citen gaznac.

        100. Erle joan nahiae ez ezti, ez / bresca

        101. Mandoac nor du aita? / Bortuco behorr eder-ena ama.

        102. Goizche, / Gure behiac aretche.

        103. Gaizqui doha erbiaz, alhatcen / denian ohatciari.

        104. Haurrac haci, / Nequeac hassi.

        105. Akituz gueroz lanic hobena.

        106. Diru bano hobe dihulata.

        107. Cinçarri mihi gabe holcean / higa.

        108. Ceinua ençun nahi eztuianac ez corda /tira.

        109. Dançatu nahi eztena, eztohala / dancala.

        110. Ordiaz ordaria.

        111. Picac gara gara, / Humiac hala hala.

        112. Saphar vndoc, behar undo.

        113. Gossia bera jaqui.

        114. Beldurra bera çaldi.

        115. Orgac char ago, / Carranca handiago.

        116. Cer dio suthundocoac? / Cer baitio suth'aitcinecoac. Suiaren aitcinian daude etsian gehienac eta suaren aldian chipienac hoc erraiten ohi dute, hoiei ençuten dutena.

        117. Haurrac daquiana bat, / hura bera çare.

        118. Apheçac azquen hitza bere.

        119. Azquenac borthac cerra.

        120. Azquen hilac, çorrac baka.

        121. Çur bereti ciria.

        122. Hori da arhana bano belchago.

        123. Otsoac nola irestia, / Hala sinhestia.

        124. Ventura çadinac hartza, / Etzadinac, ez eta phartza.

        125. Orçaicen ediren euian çorriac.

        126. Errena / kerhena edo guerrena.

        127. Amaiçuna hilic-ere gaitz.

        128. Artho espada lasto.

        129. Norc nori, / Hunçac biligarroari.

        130. Garcia, / Gaixto batac diaçaguc bercia.

        131. Hiri cionat allaua, / Enigun negan allauaiquna.

        132. Celaric nahi eztuianari / eman bequio basto.

        133. Artzainaren emaztia arratsian / eder.

        134. Lurra churi, gogoa belz. (hil ehortcia mihissiaz estaliric churi eta dolu deraucanaren gogoa belz ilhun eta triste).

        135. Dabilanac sabela handi, / Dagoenac hoina handi.

        136. Ahoa dabilano sabela boz.

        137. Arauz, alharcia treues.

        138. Orgac idien aitcinian.

        139. Beharrac çaharra merkatura.

        140. Eder, / Auher.

        141. Gainian eder, / Barnian lander. Çuberoan: Gagnian gaillo / Barnian harro.

        142. Campoan lilirita, / Etchian marguerita.

        143. Bata mingarri, / Bercia sorgarri.

        144. Pica nolaco, / Humia halaco.

        145. Ez vr, ez gatz.

        146. Ez hu, ez mu.

        147. Hi handi, ni handi, / Norc erranen du, gure astoari harri?

        148. Ni ere lagunequi, / Orratza burdinequi.

        149. Orratzac bano hariac luciago / behardu.

        150. Nesca senhar ederçale, / Soinaz egur ek'arle.

        151. Itzalçun egurra hurran; / baina ez bera giten etchera.

        152. Leku gaitcian egur daguianac / soinaz ekarri behar.

        153. Subageric, / ezta keric.

        154. Oguia labaracioan; adardun edo / motz eguitenda.

        155. Bi escale bortha bati.

        156. Haguinac heçurrez ditu.

        157. Caiola eguin denian, choria hil.

        158. Domingo eguic emazte, atzi lo, / Berac iratzar hiro.

        159. Lehenac bi escu.

        160. Haurrac bihi larri dira.

        161. Haur bat jan nesan, / Haur jale deitha nençan.

        162. Lan baratza, / Lan aratza.

        163. Ilhumbeco lana, egu-arguiz / agueri.

        164. Elheto, elheto / baña guc haurto.

        165. Soinugui-liaren etchian oro / dançari.

        166. Nescatochia irrioi, / Peticora ciri koi.

        167. Vzquia iztupaz duiana, suiaren beldur.

        168. Vr beroaz erre dena, hotzaren bel(dur).

        169. Otsoac eta horac ahunçaren buruian baque.

        170. Nic gathua mana, / Gatuac bere buztana.

        171. Magistruaren etchia char-enia.

        172. Aho bano hoboro begui duc.

        173. Erranac eder, / Eguinac lander.

        174. Gathua hoinic busti gabe, arrainçale.

        175. Chotcha ere beztituric eder.

        176. Suia ezta hain barna eguiten, / Non kea ezten jalguiten.

        177. Eroria borrocara.

        178. Çacua bethatchuaren alde.

        179. Çacua sobera bethez lehertcen da.

        180. Edale ona capela-pian.

        181. Arrauitari çaharra.

        182. Arrotzac ez lan daidic. / ez deraidic.

        183. Arrotz gaitza bere horequi.

        184. Atc'erri, / ots'erri.

        185. Arrotz maitena arscan.

        186. Vici gaitzac hil deno.

        187. Nequez, / eta phequez.

        188. Urruneco nescac anderauren hots.

        189. Herric bere legue, etchec bere aztura.

        190. Guiçon erhoa ceinuçain.

        191. Gaixto gaixto ninçan, / Berdin vici ninçan.

        192. Ez bere ez berceren.

        193. Haur maite, / Haz aite, /Ezten ara higa aite.

        194. Athaguiarrac hassic eder, / Euri daguianian etchera laster.

        195. Gure behiaren chahala gure.

        196. Eliça eguin çuiana, aldaria.

        197. Lehen joca haurren, / Nigarric eztaguiten.

        198. Haurrac jan ezteçana, / Haur zainac.

        199. Behar, behar, / Duphina eta pegar.

        200. Albiriste, / Eztaquianac hobe vste.

        201. Çamari hilari guibeleti olo.

        202. Etcheco suia etcheco hautsaz estal.

        203. Çucen gaixtoac phorua handi.

        204. Porru eta gatz, / Barazcari latz.

        205. Arto eta porru, / Barascari gori.

Bertsio honen iturria: Ibon Sarasola, Contribución al estudio y edición de textos antiguos vascos, 1983, 173-178 or.