L. Ayeregaray-ren bertsopaperak (Hernani)

(1847)

                I

                Corputza triste daucat

                Penetan jarriya,

                Animan sentitzen det

                Guztizco Egarriya;

                Badaquit datorrela

                Egun bat larriya,

                Eman biar deguna

                Contuba garbiya,

                Ahi ura ordubaren

                Ycaragarriya!

                Descuidatuba iltcia

                Ezdu ascoc uste

                Zarrac vici dirala

                Juaten da bost gazte;

                Guchic irauten baitu

                Eun eta oguei urte

                Ycusten dira cembait

                Eriotza triste,

                Beldur naiz guertatcia

                Guri beste aimbeste!

                Zartu eta vista juan

                Baita ere erdi gortu,

                Gaztetasun artara

                Naieta ecin biurtu;

                dembora nola juan dan

                Ez guera uartu,

                Penitentciyaraco

                Corputza biartu,

                Pecatari tristiac

                Cer eguin biar du!

                Pensa dezagun ondo

                Mundura jayoac

                Cembat maite gaituben

                Gure Jaungoicoac;

                Pecatu baten gatic

                Ceruco Ainguerubac,

                Errecibiturican

                Daozca infertubac

                Ascocho ditugunac

                Atera contubac.

                Calabazac demboraz

                Dacarren loriac,

                Enamora dezaque

                Aren coloriac

                Egunaz quentcen diyo

                Eztlya Erliac,

                Armiamac gabetan

                Veneno fuertia,

                Modu onetan dira

                Gure virtutiac.

                Au bera da gurequin

                Pasatutcen dana,

                Batzubec pecatu eguin

                Bestiac obra ona;

                Nere adizaliac

                Ez da bada pena,

                Guc ez escogitcia

                Guerentzat on dana,

                Obra onaquin juateco

                Jaungicoagana!

                Ceruraco bi vide

                Dira nere ustian,

                Bata inocentciya

                Persona gaztian,

                Vide au ichi bada

                Sayatu bestian,

                Penitenciya da eta

                Au erraz uztian

                Pensa nola daducan

                Anima tristia !

                Bi guiltzaren azpiyan

                Daucagu mingaña,

                Barren daude ortzac

                Campotic ezpañac;

                Jauna alabatzeco

                Emana da baña,

                Aleguiña guciyan

                Progimoa daña,

                Aurretic ongui esan

                Atzetic engaña.

                Cristabac bear degu

                Gueren señalia

                Gurutce Santuba eta

                Yduqui fedia,

                Bai eta onetan artu

                Esperantza firmia

                Baña fede utsa badu

                Eta ez caridadea,

                Yzango da arbola

                Fruturic gabea.

                Ez da Ceruban sartcen

                Munduco Yzairic,

                Progimoaren odola

                Chupatcen dubenic;

                Contubac atera ondo

                Bacoitzac lendanic,

                Anima garbitceco

                Cer zayon conveni,

                Eternidade arrec

                Ycaratcen nau ni

                Altu eta estuba da

                Ceruraco escala,

                Pecatuz cargatuba

                Ygoco ezta ará;

                Juiciyo tremendotic

                Ez guindezque escapa,

                Larru gorriyan dago

                Jaunaren ezpata,

                Confesiyo on bateq.uin

                Mudatcen es bada.

                Ea bada gendiac

                Ecarri gogorra,

                Norgatic Ysuri zan

                Jesusen odola;

                Mudatu nai badegu

                Orain da dembora,

                Aurrera espero dana

                Agudo Juango da,

                Ez dezagun iduqui

                Viotza ain gogorra.

                Jaincoac deitcen gaitu

                Guc aditu nay ez

                Cein esquer gabia dan

                Criatura berez;

                Guregatican Jauna

                Josirican iltces

                Gurutce artain iltzan

                Usturic odolez,

                Nola viotza etzagu

                Partitcen dolorez.

                Cein itsu vici gueran

                Baña cer beguiyac,

                Paratuco dizquigun

                Azque Agoniyac!

                Memoriyara etorri

                Pecatu guciyac!

                Ecin illic despedidan

                Corputza icerdiyac

                Jaungocoari escatcen

                Misericordiya!

                Au da lantce estuba

                Eta terriblia

                Danac pasa biagun

                Nai gabe tristia!

                Ez guera asco oroitcen

                dembora batian

                Zartu eta bederen

                Mudatu gaitian,

                Ez diteque Salvatu

                Ympenitentia.

                Munduco despedida

                Etorrico zayo,

                Orra asé intereses

                Semiac adiyo;

                Adisquidiac ere

                Ez dute valiyo,

                Santo Cristo escuban eta

                Erregutcen diyo

                Baña au icusten du

                Ysil eta seriyo.

                Agoniyan dagüenac

                Dudarican ez du,

                Anima larri eta

                Corputza dauca estu

                Gaizqui eraman badu

                Etzayo ere aztu,

                Herederuac escaca

                Buruba ere nastu

                Diabrubac onela

                Anima nai du ostu.

                Guizon jaquinsuna eta

                Dirubac izanic,

                Ez diyola valiyo

                Esan dezaquet nic;

                Zaspi oiñ luze eta

                Beste bi zabalic,

                Enterratu eman gabe

                Munduco caudalic,

                Au da pobre tristia

                Ez badu obra onic.

                Esplicatu det bada

                Daquidan doctriña,

                Gauza biarra da eta

                Guztiz Atseguiña;

                Ycasi Jaungoicoa

                Servitceco diña,

                Nola vicitu gueran

                Eguin examiña,

                Penitenciyarequin

                Salvatcen vaguiña.

                II

                Cerubac eta lurra

                Criatu baño len,

                Gure Jaincoa bera

                Beregan cegüen;

                Ycena zuben gaucic

                Etzan an eta ez emen

                Amoriyoac nonbait

                Ventcituric arren

                Danac eguin cituben

                Sei bat egun barren.

                Etzan lurric, ez uric

                Ez eta Ceruric,

                Gure Jaincoa bera

                Beregan besteric;

                Baña onec nola etzuben

                Artutcen lecuric

                Espiritu purubac

                Etzuben bearric,

                Beregan cegüela

                Ez dago dudaric.

                Yzanic poderia

                Eta facultade,

                Reservatuba egon zan

                Eracutsi gabe;

                Nai batequin eguin zan

                Guciyen autore,

                Cerubac eta lurra

                Criaturen jabe,

                Norc examinatcen du

                Ainbeste favore?

                Yru persona dira

                Chit diferentiac,

                Jaungoico bacarrian

                Asiera gabiac;

                Graciya ematen badit

                Jaungoico maitiac,

                Esplicatuco ditut

                Ayen izatiac,

                Comprenditciagatic

                Gende inocentiac.

                Aita Eternoaren

                Entendimentutic,

                Seme Divinoa da

                Orain eta beti,

                Espiritu Santuba

                Amorez beteric,

                Aita eta Semiaren

                Vorondate osotic,

                Yrurac izate bat

                Naturalezatic.

                Adimentuba baño

                Lenago ez da Aita,

                Vorondatia igual

                Au eguiya baita;

                Yzatian berdiñac

                Onec ecin falta

                Ala icasi guenduben

                Jaungoicoac naita,

                Yru persona baña

                jaungoicoa bata.

                Principiyo gabiac

                Ez dezaque izan

                Bere Autorerican

                Aguiri dan guisan;

                Guciyen eguillea

                Jaincoa bera zan,

                Beguira cein zucen eta

                Ordenan dabilzan,

                Yguzqui, Yllargui Yzarrac

                Poderiaren fuerzan.

                Jaincoac eguin zuben

                Lenengo arguiya,

                Andicanche asi zan

                Beraren graciya;

                Bigarrena Ceruba

                Aingeruz jantciya,

                Jaquinduriz betiac

                Jauna iduriyac,

                Au degu bada obra

                Admiragarriya .

                Bi egun pasa eta

                Yrugarrenean

                Lurra eguin eta aldatu

                lecu apartian;

                Cergatic para zuben

                mundu au airian,

                Ceruba urruti eta

                Ynfernuba aldian?

                Cer peligroan gauden

                Oroitu gaitzan!

                Ceruetatic Lurra

                Pararic aparte

                urac onen gañian

                Seguituban daude;

                Ybai aundi chiquiyac

                Artcen dute parte

                ytsaso Yzugarriya

                formatutcen dute,

                Mundu guciya ez daquit

                Nola ez duben bete.

                Yguzquiya, Yzarrac

                Eta Yllarguiya,

                Laugarren eguneco

                Jaunaren graciya;

                Oyetan bacoitza da

                Misteriyo aundiya,

                Gure conservatceco

                Eguiña guciya,

                bestela acabo zan

                persona viciya.

                Zaspi colorequin

                Jaunac para zuban

                Yguzqui eder ori

                Ain lecu altuban;

                Cerequin formatzen zan

                Ycasi nai nuban

                Baña ez da cabitcen

                Guciyen buruban,

                Cierto jaquiteco

                Galdetu Ceruban.

                Jaunac para cituben

                Bostgarren egunian,

                Egaztiyac airian

                Arrayac urian;

                Seigarren egun edo

                Biyaramonian,

                Animali guciyac

                Guizona Azquenian,

                Soberaniyarequin

                Lurraren gañian.

                Azqueneco despedidan

                Nua esatera,

                Guciyen autoria

                Dala Jauna bera;

                Argumento gueyago

                Ez det nay atera,

                Baldin ecin Sinistuz

                Ybilcen baguera,

                Demboraz dudatican

                Ateraco guera.

                Lazaro Ayeregaray

Bertsio honen iturria: J.M. Satrustegi, Euskal testu zaharrak, I, Iruñea, 1987, 235-239 or