D. Egiaren kanta

(1638)

CANCION VIZCAY-

NA EN ME[T]RO VIZCAYNO,

HECHA EN ALABANZA DE LOS HECHOS

heroycos de D. Domingo de Heguia, natural de Deustua junto à la

noble Villa de Vilbao, Cauallero de la Orde de Santiago: Y su Co-

mendador, Maesse de Campo General por su Magestad: Castellano

del Castillo de Fuenterabia, y su Gouernador perpetuo, y futuro

sucessor del de Pamplona, dirigida à Domingo Lopez de Heguia,

señor de la casa de su apellido, y D. Francisco de Butron, Diputados

Generales deste muy noble y leal Señorio de Vizcaya, por el Licen-

ciado Iuan Baptista de Alçola y Muncharaz, Cura de la Iglesia de

Castillo, Merindad de Arratia, natural de la noble Villa de Tabira de

Durango, Predicador en todo el Obispado de Calahorra y la Calça-

da, por su Señoria Illustrissima del señor D. Gonzalo Chacon, Obis-

po benemerito, su hijo y menor Capellan, adonde se narra to-

do el sucesso feliz que tuuo España en el sitio de la plaça de

Fuenterabia à 7 de Septiembre de 1638 años.

                Phelipe Hespañaco, done andia

                escubetu doçu, mundu gustia,

                Alegradu vidi, Christiau erria

                libradu dalaco, ondar ybaya:

                Ogueimila guiçon, Francia errico

                egoçan aldibaten, su, emaiteco,

                Araco Vizcaitar, Domingo Heguico

                yçanda bacarric, yrabazteco,

                Iaun doneperi Deustuco batiçadua

                onrradu yçandoçu, ceure lecua,

                Ecsse infançonaduco, seme jayoa

                Vizcaico onetaric, animossoa,

                Mundu gustia dago, asseguin onean

                eguin doçulaco, guiça leguean,

                Iaunari alabançac, processinoac

                Vizcayac eguin dituz, gordepazcoac,

                Beste Moysenbat, cumareanic

                guiçonau egonda, señaladuric,

                Iaunen escurean, gobernaduric

                aenbeste eguindau, Hespañagaitic,

                Cegaiti euguidaben, humildadea

                merecidu ez eiteco, ango placea,

                Obedenciagaz aceptaduric

                lealdadeagaz ondo jagonic,

                Traça andiagaz aguin[du gu]stiac

                executadu dituz nola eg[...]iac

                Loric eguin baga, lecu gu[sti]a;

                [..]ianda gueyago eugui eguia,

                Seionça vizcochu, jaqui vagaric,

                edateco vra, cerureanic,

                Cegaiti citueçan, yturrigustiac

                ondatu achurracaz, Frances ordiac,

                Paciencia andiagaz, [au]çoen burruac

                vrian ondo daucaz, egapetuac

                Iauna orain gloria, onec beroa

                besteay berodaquien, euren gogoa,

                Yracassi Deuste, secula betico

                Castillau yçaiten, Gasteluetaco,

                Onec eguin Deusteçan, burlen andiac

                amurraturic daucaz Frances gustiac.

                France[es...]

                Vigarr[en...]

                Julio C[esar...]

                errepu[blica...]

                Capit[u...]

                Liburu [...]

                France[s...]

                atera b[...]

                Cheldor bagaric, minac, farfulleteco

                ez Domingo eguicori, ichadeiteco,

                Domingo pazcoen icen andia

                Coronica garri, ceure, eguia

                chacurren oguia, emongo deussu

                Domingo Heguicoc, baçaguiz artu,

                Martiçen susperroa; eldu equiçun

                Pheliperi eguiteco, gustioc, oñean, mun,

                chacurren amessagaz, paluac asco

                eroango doçuz, Franciaraco,

                Gastelaco Almiranten, misericorida

                bear içan doçu, neure eguia,

                Cegaiti dalaco, Christiau, andia,

                erregue andissuen, ispillu argui,.

                Bederaci garren, Capituluan

                S. Matheoc diño, Iaunen foruan

                Eztot nic, bilatuco, sacrificioac

                escabadaquidaz, misericordiac

                Santuonen, essanaz, acordaduric

                Christiau, cireanac, arnassa esturic,

                Belaunez lurrean, Francia gustia

                Almirante jauna, misericordia

                A leguez yçanbaniz, Iaicoen Fedea

                eracussica neusten, gañibitea,

                Cegaiti ez taquien, Verba ossoric

                jagoten ynoxbere, Yçorra bagaric,

                On liçate baquea, legueric baliz

                aussi ez paleguie, Verbea barriz,

                Ostera eta laster, alcar arturic

                jupoac beardituez, aforraduric,

                Deraguiegun artean, chil, erasso

                armaen indarragaz Christiau osso,

                Il celeguieçan, Hespañacoac

                negarrez egoçan, nola esquecoac,

                Victor Hespañata, Cola Francia,

                gueadar minacaz, gente andia,

                Confiança larragaz, viciarren gu

                larretan diñoe, si, non, bule, bu,

                Si bule, bu, e non, bule bu

                Francesay bear jate, ausi buru

                Arçobispo Burdeosco, Perladu guejoa

                estuan daroaçu, ceure colcoa

                [...]

                erraz ciratean, beste amarmilla

                berrogueta amarguino, dira heriduac

                dulabre euqueçalaco, euren escuac

                ogueta amalau tiro, bronce onezcoac

                an echicituen, Franciacoac,

                berrogueta sei bandera, peleacoac

                arcabuzda, pistola, municiñocoac

                Arçobispoen oea, Principen bagera,

                gureac ecardeçan, lepoaz essera

                capusay granazcoac, erropa asco

                mutil picarorc, janci eiteco

                mosquete eta lança, contubagaric

                laureun da gueyago, çaldiac ilic

                eunda larogueimila, ducat vrrezco

                Francesay paguea, eguin eiteco

                sartu citeanean, ondar ybayan,

                Franciaric ecardeçan, eurac aldean,

                Viciçac, osassunac, esperança andiac

                an galdu cituen, Frances gustiac,

                Gastelaco Almirante Generosoa

                sar cidin orduan, animosoa,

                Ecussi eguianean, Domingo Heguico

                cassi lurrean, echugui, jaco

                essaten eusala, modu onean.

                Verba onec, aen, artean, yçancitean,

                D. Domingo Heguico, valerosoa

                beusso erregueagaiti, laztan ossoa,

                Vigarrena Hespaña, gustiagaiti

                yrugarrena, barriz, neuc, ceugaiti,

                Erreguen Magestaden, vioz ossoagaz

                Maesse de Campo, çara, bastoe onegaz,

                Castillau, gobernadore, ondar ybaico

                eguiten çaituz çeu, secula betico,

                Pamplonaco gastelu, achinacoa

                çeure escuetan, echuten doa:

                Comendadore çara, jaun done acubeco

                Curuce gorriagaz, bularetaraco,

                çuleguez Curuceau, mereciduric

                Hespañan ez tago, çaldun biciric:

                Asco eta gueyago, merecidu oçu

                dabelaco Hespañac, asseguin artu:

                Ecin guchiago, eguin cenduquean

                parcatu Vizcayari, lealtadean:

                Faltadu ecin ley, verba errealac

                ez çugan bere yñox, amessac onac.

                Escribietan deusun carta gustian

                yfinten çaituz, çeu, çoor andian:

                Ecussico doçu, laster batean

                nola çorretaric, vrten doquean:

                Erreguen Magestaden, carten andia,

                çugan iminten dau, vioz gustia:

                Conde Duquearen, yçar arguia

                çu yçango çara, Domingo Heguia:

                çuti dagoan artean, ene burua

                Almirantea leguez, eussi escua:

                Yçango noçula, adisquide, andi

                naxan artean, munduan, vici:

                Laguna, anagea, adisquidea

                yçango nachaçu, enefedea,

                Ecin guichiago, essan neuquean,

                parcatu Vizcayari, lealtadean:

                Betoz, alcandorac, ene cofrerean

                çachut bertati, Domingo oean:

                Cegaiti ecussen, Almiranteac

                ycerdiz balcituric, Veaturic, oeac:

                Onrra emaiterren, Almirantea

                eguiten aguinetan dau, çureçat oea:

                Bera çure mayan, çu aen aldean

                ce ondo, cirudian, ao essatean,

                Animadu Vitez, Vizcaycoac

                yrudi eiteco, achinacoac:

                Vizcayco legueac, andi foruac

                erreguen Magestadeac confirmaduac:

                Achinari dituz, mereciduac

                cegaiti ditueçan, garbi, escuac:

                Principe de Condec, trompeteagaz

                cematu cenguiçanean, erioceagaz:

                Emon cenguioçala, Gasteluen, Gilçac

                parcatu leiçula, gustioi, Viciçac:

                Ceu ez da besteoc, lecu gustian

                yfini eguiçan, bildur, andian:

                Baya çuc, Vizcaytarren legue onean

                buruau, yfinicodot, çuday ganean:

                Eguntaño Vizcaicoc, orrelangoric

                ez tago eguin dabela, escribiduric:

                Vizcaytarrac, guilçac, Francesay emon

                ez eta balira, gustioc, Sanson:

                Onrreagaz jayo, onrregaz, il

                guiçona guiçaleguen, ez beti, mutil:

                Lurrean Victoria, ceruan gloria

                yrabaci doçu, Domingo Heguia:

                Baçaquioz, Virtuteari, beti jarraitu

                Santuçat, Iaungoicoa, ecussi daiçu:

                Virginearen bespera, egun gustia

                secula gorde eiqueçu ondar ybaya:

                Domingo Vizcaycoari, çorra deussaçu

                ez pa, ya, cinean, gustioc Gabachu:

                Mila eta seireun da, ogueta amaçorci

                garrenean, yçan da, viciac, vici:

                Vrrien çazpigarren, egun gustia

                Hespañençat, aurten, yçancidia:

                Ain egun alegrea, acordetaco

                papera gueyago, balcietaco:

                Daguigun gustioc, asseguin artu

                assoac, albiste, neuri yndaçu;

                Cegaiti deusudan, negu gustico

                cer essan yfini, sugateraco:

                Gasteac eguiçu, dança eta saltu

                Paris beardogu, vrtera, artu:

                Eztauqueçanac, pocic, gogoac

                içan daguieçala, pascoa guestoac:

                Alan dauqueçala, Olandacoac

                cegaiti direan, chacur ossoac.

                FIN

Non: Originalaren faksimila (in A. Arejita: «Domingo Heguiari kantua. Textoa eta lexikoa», Litterae Vasconicae. Euskeraren iker atalak 4, 1988, 7-51)

Bertsio informatiko honen egilea: J. Urtzelai