www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Bertsoak
Xenpelar
(-1869)

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Xenpelar bertsolaria, Xenpelar (Antonio Zavalaren edizioa). Auspoa, 1969

 

aurrekoa hurrengoa

BERTSO BERRIAK
MUNDUKO ARROKERIYAK
ZER SENTENTZI EKARRIKO DUEN
ERAKUSTEKO

 

Bertso berriyak jartzera nua

iñork nai badu ikasi,

orretarako nere burua

sartu biet lendabizi;

mundu ontako pasadizua

nai nuke adierazi,

asko gabiltza arrokeriyan

elizagandik igesi,

geren animaz oroi gaitezen,

ez du galtzerik merezi.

 

Eskolarikan eztaukat bañon

esango ditut egiyak,

zer sententzia ekarriko duen

munduko arrokeriyak:

elizarikan ikusi nai ez,

beti festara begiyak,

beren buruak apaindu eta

«nun dira erromeriyak?»...

gaztiak nola ibiltzen diran

badaki bertsolariyak.

 

Festara juan da gau ta gaberdi

beren buruak ondatzen,

zarrak igual ikusten dira

kriantza txarrak banatzen;

mundu ontako bizi-moduaz

jartzen naiz konsideratzen:

anima galdu kulparik gabe,

gorputzak abandonatzen,

despeida txarra guretzat dator

ezpagerade mudatzen.

 

Funtziyo eta erromeriyak

mundutarrentzat egiñak,

bañan ez dute konsideratzen

nola den buru-ariñak;

errespetua guardatzera

enpeñatu alegiñak,

edo bestela guretzat dira

eternidadeko miñak,

bere eskutik arren iruki

gaitzala Ama Birjiñak!

 

Elizarako deboziyorik

ez degu artzen erdiyak,

orregatikan eldu zaizkigu

kastigu izugarriyak;

asko onela egoten dira

meza entzuten jarriyak:

ausentziyan da argureriyan,

mingañaren pikardiyak;

aditu nai eztuenik bada

itxi bitza belarriyak.

 

Elizatikan ateratzian

junta alkarren ondora,

bi debozioz baldin badaude

iru murmuraziora:

«Meza luzian egondu gera

eziñ pasarik denbora»;

beren animak desanparatu,

etsaiarentzat mejora,

oiek orrela gertatzen dira,

guazen konfesiyora.

 

Asko onela ekusten dira

esanez: «Konfesatzera?

Naiago nuke pausoa egiñ

aurrera bañan atzera!».

Urtian beingo jornara dute

mundua engañatzera;

modu orretan, pekatariya,

konbertituko etzera,

bere anima entregatzen du

fariseoen etxera.

 

Urtian beingo konfesiyua

geienak gogo txarrian,

«Egunez askok ikusten gaitu,

guazen illunabarrian!».

Damurik gabe prestatzen dira

sazerdotien aurrian,

txikiak esan, aundiak utzi,

irutatik bi gordian,

beste munduan ageriko da

orrelakuak nor dian.

 

Konfesatu ta au esateko

kanpora atera artia:

«Munduarekin kunplitu degu,

urte beteko pakia!».

Bañan orrela ezta serbitzen

Jaunaren bodondatia,

ordu batetik bestera dator

emengo errematia,

pekatuentzat itxiya dago

zeruetako atia.

 

Barrabas dabill gu toriatzen

galtza gorriyak jantziya,

desanparatu dezagun ori

artu dezala etsiya;

infernurako izan ez dediñ

anomaren setentziya,

konfesio on bana egiyaz egiñ,

kunplitu penitentziya,

obra onakin logra dedilla

zerurako lizentziya.

 

Pekatariya sartutzen bada

etsai gaiztoen artera,

ura andikan libratutzeko

bitartekorik ote da?

Ordu bi daude mundu onetan

konparaziyo batera,

oriyek nola pasako diran

kontuak ongi atera,

biziyo txarrak engañatzia

animarentzat kalte da.

 

Bataiotikan artu genduen

Jaungoikoaren graziya,

kontu eztediñ galdu zerua

lenago irabaziya;

guregatikan lagatu zuan

Jesusek bere biziya,

eskuten degu nola daguan

gurutziari josiya,

bera serbitzen pasa dezagun

eternidade guziya.

 

Zar eta gazte, pobre ta aberats,

maizter eta nagusiyak,

ez gaitzala arren desanparatu

Jaungoikoaren graziyak;

animarentzat kaltian datoz

gorputzaren maleziyak,

zertako dira tratuak eta

munduko irabaziyak?

emen utzita juanak dira

oraindañoko guziyak.

 

Bertsolariyak bere burua

zertako egiñ justua?

bestela pobre bizi naiz bañan

pekatuz aberastua;

alde batera utzi dezagun

mundo ontako gustua,

edo bestela guretzat dator

sententziaren bat estua,

Jesusengana biur gaitezen,

eztago gutzaz aztua.

 

Animak garbi jarri ditzagun

al bada kristau guziyak,

eta irabazi gogor egiñaz

etsaiakiko auziyak;

pekatutikan zer datorkigun

ondo gaude ikasiyak,

gero damurik ez du izango

munduan ondo biziyak,

orretarako lagun deigula

Jaungoikuaren graziyak.

 

aurrekoa hurrengoa