www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Koplak
Joakin Lizarraga
1793-1821, 1983

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Koplak, Joakin Lizarraga (Juan Apecechea Perurenaren edizioa). Euskaltzaindia, 1983

 

 

aurrekoa hurrengoa

Amar mandamentuak

 

Legean amar mandamentu,

nola eskuetako amar eriak;

guzien zimendu ta kunplimentu

dire manatuak amore biak:

Ama Jangoikoa bera denagatik;

ama proximoa Jangoikoagatik.

 

Ala bi gebeki

kunplitzen guzia,

logratzen grazia eta gloria

aisa, alegre, gustoreki.

 

Ona zerurako

amar gradatako eskalerak;

bi saietsetako pilareak,

bi amoreak.

 

Ebeki guarda guziak;

auxten barin bada bat,

ezin pasa zerurat,

edo inen penitenziak.

 

Au da Kristoren bustarria

ta karga arin ta suabea;

arintzeko bada grazia,

suabetzeko da amorea.

 

Au da, zion, bide ertxia,

delarik bide erreala;

biziosoendako ertxia,

prestuendako erreala

 

Sinetsi, onetsi ta adoratu

Jangoikoa, eta esperatu:

Fedea, esperanza, karidadea,

errelijionea dire lenean.

 

Juramenturik banoan

ez agoan ta ez gogoan.

Blasfemia ta maldizioa

kondenatuen ofizioa:

Non den madizio ta juramentu,

ezta faltatuko eskarmentu.

 

Maldizio nai du?

Bere gain izain du,

Jangoikoak erran du.

Maldizio-gille itsuak,

nola granada sutuak:

Berzeak ez beti heritzen,

berak bai beti zatitzen.

 

Jai ta igandeetan ez trabajatu,

enzun meza ta Jauna festejatu.

Eman jaiak ta igandeak

Jaunari nola bereak:

 

Denak txur Jaunareki,

txur izain du bereki.

Eman Jaunai bere eguna,

eman dezazun fortuna:

Ez guardatus bere jaiak,

zuk galdu, irabazi etsaiak.

 

Aitetamak ongi honratu,

onetsi, obedi, anparatu.

 

Hume onari bedeizioa,

gaixtoari maldizioa

darraio Jaunaganik,

ori berak erranik.

 

Eztuena ajolarik

berees ere, ori dela

gaixtoago ezi infiela,

san Pablok dauka erranik.

 

Niori gaizki in ez,

ez obras, itzes ta ez biotzez.

 

Gaiz nai badio proximoai,

gaiz iago iten bere buruai:

Amatzea adiskidea,

ori ezta habilidadea;

ori da gauza apalena

infielek ere iteuntena.

 

Kontrarioei barkatzea,

Jaunagatik amatzea;

gaitzak ones pagatzea,

au da Jauna imitatzea,

aren nobleza ta gala,

zerko marka erreala.

 

Garbi nai ditu personak

gorputz ta ariman Jaun onak:

Luxuriasko bekatu,

ez in, ez pensa, ez aipatu.

 

Jauna ofenditzen badu

deshoneskeriagatik,

Jaun ona trukatzen du

ongarri loiagatik.

 

Ez ebatsi ta ez desea,

bai eman nori berea:

Eman barin bada kalte,

restituzio faltagabe.

 

Abrastu nai dena iago

lakioan erortzen da:

Noiz ta nola atratzen da?

Geroago ta latzago.

 

Berzeren gauza beiratu

nola zebo paratua

zepoan; zuk arrapatu,

zeuroi zara arrapatua.

 

Gaizki ines irabaztea

da pobretzeko bidea,

da zorrak aumentatzea,

ta kredita ere galtzea.

 

Dio Kristok, non dugun

irabazteko bidea,

baita limosna egitea,

batendako baitu eun.

 

In tratu anaia bieki:

Bata deitzen eman zaze,

berzea da emanen zaize:

Beti biak elkarreki.

 

Testimonio falsorik

guk ez niori goratu,

sekretoak ez salatu,

ez in juizio gaixtorik.

 

Beti bai ongi pensatu,

ta al badaike diskulpatu,

ezperen disimulatu,

ta ongi naies emendatu.

 

San Pablok murmuratzea

deitzen du elkar ozkatzea:

Atzetik gaizki erratea

da astalak ozka jatea.

 

Ainberze murmurazale,

zeren den sobra adizale:

Aiek deabrua mian

damate, ebek bearrian.

 

Deabruaren alaba

da gezurra; gezurtiak

gezurra du bereala,

altxatzeko gaitz guziak.

 

Beñere ezta gezurtia

izan kristio probatua,

eztare gizon prestua,

bai gizatxar itsusia.

 

Bedratzi ta amargarrenak

au manatzen: Ez desea

berzeren bizikidea,

eta ez gauza berzeenak.

 

Eman ditu Jangoikoak

ebek biok, mostratzeko

dakizkiela juzgatzeko

gure biotz barnekoak.

 

Konfesatzeko lanean,

brebeagos nai badire,

bi gaienak sarzen dire

sei ta zazpigarrenean.

 

aurrekoa hurrengoa