www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Euskera aundiki-soņekoz
Xabier Lizardi
1922-1933, 1995

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Euskera aundiki-soñekoz, Jose Maria Agirre Lizardi (Lourdes Otaegiren edizioa). Euskal Editoreen Elkartea, 1995

 

 

aurrekoa hurrengoa

BIDE TA BIDE-ONDO

 

        «Barrensoro» adiskidea. Lauso mamiak sortu omen dizkizut adimenean. Oietxek argitzeko, bada, egite'aal nizuke alegin, betarik eta are aldarterik banu. Oraingoz, orde, itz gutxiz etsi bearko. Agian, esan nezake aurrerago, «berrizale» izatea zeri deritxodan, ta berrizale izateak zer besterik dakarren ondotik.

        Gaurkoz egizu, «Barrensoro», illunpean zarabilten naspil oiek nik sortuak ez dirala. «Euskaldun Bat»-ek elkartu zitun «bide berri» zaleak eta ulerkaizkeria. Berak adierazi, berrizaleak aurreraegi-zale dirala. Ondoz, berberak aterea dezu idazle-mallekiko auzia. Ez, nere aburuz, balio-mallak: agian soilki, olde ta ausardi-koskak. Edermena ez degu guziok margo bereko ariez eioa: batzuk zuri, besteek urdin, berrizaleok... gorri?... Antola or. Orrek ez du ukitzen artillearen bikaintasuna.

        «Euskaldun Bat»-i erantzun bearrak nindakarrela, gogotik etzendun baztertu bear; ezta ere, ark erakarri oñetik arloa ez ateratzearren, eltzen niela aren erizkerari ta ari-muturrei. Zio gutxitxoz egotzi didazu ogen larria. Iñoren lanari eskarrak ematen ez dakidala; nerea bakarrik aintzakotzat artzen dedala, atera liteke zure esanetik. Zuk agertu bezain arroputz banintza, inpernu betikora bizitan epaitua aal nengoke. Beldurgarri zait ori. Ez. Berrizale joak ez diran zenbaitxoen lanak ederresten ditut; eta ez diot iñori arririk jaurti, nere burua gerizatu bearrez, «Euskaldun Bat»-eri berea itzuli baño.

        Bigarren naspil ori, bada, zeuk eta «E-B»-ek auzolanean sortua dezute.

        Ta irugarrena, azkenik, zerorrek bakarrik, iñoren laguntza gabe. Mordollozaleekikoa, alegia. Nere itz azkatuak urrengoan astiroxeago irakurtzea nai nuke. Neurtuentzat ainbat asti ez aal dezu bearko.

        Ondoz, etzendun «Larreko» agurgarria ta ni elkarren aurkez aurke zertan jarria. Orretxek geienbat erantzupen au egiñarazten dit.

        «Larreko»-ren iritziak, maiz, txorrotxegi iruditzen zaizkidan arren, gizonez maite det; idazlez, ederresten; abertzalez, goratzarre dagiot. Bikaintasun oiek nere eskuek ez ukitzeko diñan goitua ez balego ere, ille urdiñarenganako itzal samurra bear nuke aski. Aren aurrean bai, atera dezakegu txapela biok, eta beste zenbaitek ere.

        Itz oietxek zor nizkizun, aiton buru-xuri begikoa; ta artaratu nauen abagunea atsegiña ez izanda ere, ongi etorria bedi, biotza lasatuaren ordañez.

        Besterik ez, «Barrensoro» zolia. Gañontzean, nere lanak nornairen etsipean daudeke, besteenak bezela. Zuzenez ari ezkero, orrek ez du langillea xuxperrarazten baizik. Okerragoa da ixilpea. Alde ortatik, eskarrik asko, beraz.

        Ta jarrai ezazu euskel salla orrein txukunki lantzen. Beldur naiz, azkenerako jendeak, zure zaar-zale goriari axola gutxi emanik, ez ote zaituan gure kofradian sartuko. Baña, ez estutu. Zaude beti, zere edermen landuaren aginduetara.

        Elerti-gaietan, ori da nik guzientzat eskatzen dedan azkatasuna.

 

Argia, 1932-02-25

 

aurrekoa hurrengoa