Astoa arrantzaka

        —Izparringi baten ikusi izan dot, Grimm edo Andersenen ipuiñak irakurri ostean, Ama Neskutza ikusi dabela Ezkiogako ume batzuk...

        —Ori idatzi dauana ez da gizon makala, jakintsua baiño...

        —Jakintsua izateko, bilbaotarra dala uste dot... Eta ba dakizu jakintza ta emetua izatea alkarren aurka dagozala.

        —Izenik ete dakizu?

        —Bai, izena argi ipiñi dau bere idazlantxoaren azpian, baiña nik ez dot emen agertuko. Iñork ez dau ezagututen ezta?, nire bitartez ez dagiela ezagutu. Orreik euretzaz itz egitea gura dabelako, uzkurtzaren aurka egiten deutsue, baiña ez gagoz lotan. Euren astakeriak azalduko doguz, euren izenik ez osteaa.

        —Asmo txarrak darabilzuz.

        —Ez arranotan! Karidadea dozu ori, gero damututen badira, lotsa gitxiago jasan bearko dabelako.

        —Ez da arrazoi murriña.

        —Baiña poesiz beterik dagoan ezkero idazlan ori, apurka emongo deutsut. Emeko olen keak asetu dabe idazlea ta zelai zear doa. Italiako olerkari izunak bere olantxe joaten ziran, artzain olerkiak egiteko asmoz.

        —Tira, itxi egiozue Italiako olerkariai ta arira zatorz.

        —Alorretara doa geure gizona ba, ta bururatuten jako Agirre eta Pildain eta beste aldun «rurales» itzi barri dagozala mendi ertza.

        —Konke «rurales» geure aldunak, ezta? Ba geureak bakarrik dozuz karreradun gizonak. Besteak Merodion irakastola nagusian ikasiak izanen dozuz...

        —Ezkiogaraiño doa idazle trebea bere zizki-mizkietan. Bilbaotik oiñez joateko urruntxo dago, baiña tira, idazleak gauza andiak egiten deutsuez. Ganera olerkaria da idazle ori, ta olerkariak orain lurrean eta gero iretargian dagoz.

        —Barritsuegi zagoz gauza onerako. Jarraitu egizu aurrera.

        —Ez prisarik. Ona zelako deskriziño ederra egiten dauan Ezkiogara eltzean. «Ezkioga es una rinconada vasca, un lomazo (ez pelmazo) prendido de helechos y retamas (orratzak barik), en cuya eminencia (Gotzaña bere orixe da) un pequeño roble abre el paraguas de su poma rizada)». Onek ez daki zer diñoan be. Poma zer dan baleki, ez leuke esango «el paraguas de su poma rizada», poma ori sagar igali bat dalako eta sagarrak «paraguas»ik ez dauko buruan.

        —Txarra zara, gero. «Paraguas» esan gurako dau, sagar landaragaitik.

        —Dan zoruak busti ez daitezan, oraindik aurrera aterki batzuk ipiñiko doguz zugatzen ganetan. Jarraituten dau geure idazleak eta ona zelako akatsa ipinten dauan: «Es el atardecido». Itzaren barregarria. «Las nubes cárdenas tienen un filete de oro». Gose izango zan idazle au. Bestela filete ori jango baleu.

        —Danari ulea artu gura deutsozu.

        —Ez, «filete» bat jateko azkurea sortu jat. Baiña fileterik ez dau euki olerkari orrek ta irakastola baten jazoten dana edestuten dau. Arratsaldean alatz eta Neskutzaren agerkundeak azalduten deutsez irakasle emeak. Gero oso erasago konponduko dau umeai bakarrik alatza agertu jakela.

        —Orduan umeai bakarrik agertu jakee, ezta?

        —Idazle orren ustez, bai. Berari ezin agertuko jakon. Lurrean barik iretargian egoalako orduan, edo «tasca»ren baten «filete»ak jaten. Postrerako «poma rizada» bat eskatu eban eta ardao pitin bat edan ostean asi jatzu «La Voz»erako idazten.

        —«La Voz»ean idatzi dau orduan?

        —Bai, izparringi orretan, ez lerro bakarra, bitan bi baiño.

        —Leengo egunean be, txerrena agertu dala Naparroan iñoan izparringi orrek.

        —Ez dau jakingo ba! Txerrenak «La Voz» bakarrik irakurten dau. Ganora bako gauzak atsegin jakoz txerrenari, gero ordain ona emoten deutson arren.

        —Zer egiten eta dau ba?

        —Gauza andirik ez. Irakurri ostean, atzetik buelta bat emoten deutso ta bere firmea itziten dau «La Voz»en irarrita.

        —Au bai, orregaitik usain txarra dakar izparringi orrek. Toki onera doa orduan bilbotar idazle ori, bere txotxolakadakaz. Tamalez, jateko gauza asko egin bear izaten dira, gura izan ez arren.

1931-VII-23