www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Edo geuk edo iņok ez
Ebaristo Bustintza, «Kirikiņo»
1913-1928, 1984

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Edo geuk edo iñok ez (Euskerearen alde), Ebaristo Bustinza «Kirikiño» (Adolfo Arejitaren eta Xabier Perearen edizioa). Labayru, 1984.

 

 

aurrekoa hurrengoa

Euskerazko asterokoa

 

        Zenbat bidar esan eta entzun ete da, emen Bizkaian be euskeraz bakarrik egindako izparringi asteroko bat bear geunkela, Gipuzkoan «Argia» dauken lez!

        Zeuk be, irakurle, ori esan izango dozu, ta entzun be bai beste askori, ezta?

        Orra ba, emen olako izparringia atarateko eragozpen asko ta andiak azpiratu bear dira. Ia-ia ezintzat euki lei izparringi-atarate ori, ain andiak eta ugariak dira eragozpenok.

        Baiña «Argia» Donostiakoak diñosku bizkaitarrai: «Gure izparringi onen zati bat (bost orrialde) emongo dautsuegu bizkaieraz idazteko; beraz, ortxe daukozue zeuek nai dozuen asterokoa».

        Orra or morapilla askatuta. Guk gura dogun asterokoa bizkaieraz «Argia» berbera izango da, «Argia»ren zati bat (bost orrialde).

        Donostian egiña dala, ta zer dausku guri? Naiz Donostian, naiz Bilbaon, naiz Ataunen, naiz Morgan, naiz edonun egiña izan arren, zer dauko ba? Zapatu arratsaldetan geure eskuetara etorri ezkero euskerazko izparringia, bardin dausku guri emen naiz an egiña izatea.

        Gipuzkeraz zati bat eta bizkaieraz beste zati bat ekarri arren be, guretzat ez da ori eragozpena, bai zera; ementxe geure «Euzkel-Atal» onetan beti ibilli dira alkarregaz gipuzkerea ta bizkaierea, baita noz-edo-bein naparrerea ta iñoz laburdierea be eurakaz argitaldu da, etxekoak dira guztiok eta.

        Beraz, gipuzkerazko asterokoa ta bizkaierazkoa, biak baten, «Argia»n, agertuko litzakez.

        Au egin al izateko, baiña, «Argia»k bizkaitarren laguntasuna bear dau. Guk lagundu ezik, asmo ain on ori ezin dau eroan aurrera.

        Laguntasun ori bitarikoa da: idaztea bata, «Argia» saldutea bestea.

        Nok idatzi erraz izango litzakela billatutea uste dogu. Ementxe bertan askok agindu dabe idaztea, naiz errietako izparrak naiz ostantzeko idazlanak; eta ondiño ezer esan ez dabenen artean be, ziur gagoz geienak laguntasun au emongo leukiela.

        Beste laguntasuna da ardura andiagokoa. «Argia»k bear dau jakin puskat gorabera zenbat izparringi salduko leuken Bizkaian, gastuetan sartu baiño len. Onetarako, erri bakotxean bizi diran euskaltzaleak batu bear dabe ta idoro saltzaille on bat lenengo, ta gero erabagi zenbat lez saldu leikezan; ori eginda, idatzi «Argia»ri: «Guk emen onenbeste izparringi salduko dirala uste dogu, ta urlia saltzailleari bialdu egiozuez. Geure kontura bialdu. Geiago edo gitxiago bear badira, jakitun ipiñiko zaituegu».

        «Argia»ren zuzenbidea auxe da: «Semanario Argia. Garibay 28. San Sebastián».

        Jakin dogu Ondarroan euskaltzale pillo batek erabagita daukola 70 «Argia» eskatutea uri artarako. Areen antzera egin bear dabe beste errietan be.

        Bizkaiko baserri txiki baten, aspaldion «Argia» pillo bat saltzen da, bertako abadeak ardurea artuten daualako. Asi zan apur batzuek eskatzen, eta danak saltzen etziranean emon egiten zituan zabalkunderako; ta duban artzen ebenak be gero erosi egiten dabe.

        Izparringi asteroko euskalduna gura dogu? Alegindu gaitezan, eta eukiko dogu. Geure eskuan dago eukitea edo ez eukitea. Eukiten ez badogu, errua geure-geurea baiño ez da izango.

1928-V-1

 

aurrekoa hurrengoa