Ozpiñik ez, eztia

        Ainbat bidar auxe ikusi dogu; euskaldunak geure elez izketan deragoioela euretariko batek ba diño:

        —Gure erriko ayuntamentuan alkatea ta kontzejalak bat ez dira, ta guerra gogorra darabille.

        Edo onetariko esate bat.

        Eta itza ebagiten dautso bereala besteren batek, itxaldo esanaz:

        —Ez da esaten ayuntamentua! Ez da esaten alkatea! Ez da esaten kontzejala! Ez da esaten gerra!! Zelako euskera da ori?... Gizona!... Gizona!!... Gizona!!!...

        Itzela barik barrezalea bada, euskaldun zeatzak, onetara edo, itza ebagiten dautso besteari:

        —Beraz, kontzejal... ja, ja, ja, ja!... Beraz, alkate... je, je, je, je!... Beraz. ayuntamentu... ju, ju, ju, ju!... Ori dok, ori! ji, ji, ji, ji!... hablatzeko modo... jo, jo, jo, jo!

        Jakiña, lotsatuta geratzen da itz egin dauan euskalduna, baita gogaituta be, esaten asi dana ebagi dautsoelako, gauza gogaikarriagorik ez dago ba orretara norberen itza apurtzea baño ta; bildurra sartzen jako barriro euskeraz itz egiteko berak baiño obeto dakienakaz, ta eurok maite izan bearren iguiña artzen asten jake, ta eurokandik igesi egiten.

        Bai, esan dodan lez, sarri ikusi dot destaiñaka erabilten erderatiko itz bat edo beste esaten dauzan euskalduna, ta ez dot uste bide ona danik euskera garbia irakatsi ta zabaltzeko.

        Gogoan euki bear da, gaurko euskaldunak erderatiko itzak darabiltzala besteak ez dakizalako ta euskerazkoak diralakoan; ez da egoki ba berari asarre edo destaiña egitea orregaitik. Asarre edo destaiña orrek, ganera, asko minduten dau, eta euskeraz itz egiteko poza galdu eragiten dautso.

        Bestetara jokatu bear dogu, orretara barik. Euskeraz itz egiten zalea danari poz geiago emon, eta zalea ez danari poz ori sortu eragin.

        Gugaz itz egiten diñarduanak esan badagi alkate, erreminta, gerra edo antzeko itz asko, ez daiogun ebagi adierazo gura dauana, utzi, oartu ez bagenduz lez bere itz ok, eta gero geuk erantzun daiogunean, polito-polito ta bestela-baitakoan, berari irakatsi gura ez bageunskio lez, itz erdal usaindun orreen ordeazko euskerazkoak erabilli. Onetara, mindu barik berak artuko dauz, lenengoan ez bada bigarrenean edo irugarrenean edo, ta pozaro artuko dauz, ikasteak notiñari atsegin andia beti damotso ta.

        Bide auxe erabilli dot neugaz egunero itz egiten daben euskaldunakaz, ta ainbat eta ainbat itz barri garbiak esaten dabez gaur, txikitatik geiago jakin balebez letxe.

        Onean-onean askozaz geiago egiten da asarreka ta destaiñaka baiño.

        Eztia, eztia, ozpiñik ez.

1915-I-24