ERIOTZAREN GAÑEAN

LENDABIZIKO KONSIDERAZIOA

        O Nere Jaungoiko: zeñ gauza zierto, ta jakiña dan eriotza! Ta zeñ azturik ni bizi naizan! Zuk, Jauna, esaten didazu, ta ni daust, len, edo gero, azkenik ill bear dedala. Orregatik ere nere biotza emango gauzetan sarturik dago, zeren utzi bear ezbanitu bezala begiratzen diedan. O! Ta zeñ itsua alde onetatik bizi izan nazan! O zeñ zoratua, ill bear ezbanu bezela! Erremedio gabe ill bear det? Bai. Ordua etorriko da, zeñean eguna asiko det, ta gaurik ikusiko ezdet: edo gaua asi, ta egunik ikusiko ezdet? Ordua etorriko da, zeñean anima au arrankatua izango da gorputz oentatik, ta au ill otza, desfiguratu, ta itsusia utziko duen? Bai. O tranze arrigarria! Zer ikara eman bear dezun! Ai ta nik ezin au kendu, eskusatu, ta ez iges egin.

        Zertako, bada, nere biotza josi nai det gaur, biar utzi bear ditudan gauzetan? Zertako, orren laster utzi bear ditudan ondasun, ta interesakgatik galdu nai det? Emengo onra, ta estimazioak gatik niri zer zat? Naiz ondo, naiz gaizki nigatik diotela: zer zat? Bada ill bear det, ta gizonen esariak erio tristerik libratuko eznaute. Zertako oriei ondo iristeagatik nekatu, bada orien itzak eeriotzan ezer baliatuko etzaizkit. O dana dan bezala, nork lekuskean! O pisu justuan guzia pisatzen bagendu! O gauza guziak, bear bezala, nork estima litzakean! Zerukoak zerukoak bezala, ta lurrekoak lurrekoak bezala! Gezurrezkoak gezurrak bezala, ta egiazkoak egiak bezala. Ah! Orañ puntu onetan erioak anima ateratzen balit, zer esango nuke munduko onra, ta ondasun, nere biotza lotu ta iduki, edo arrastatu zutenakgatik.

        O zeñ burlatua arkituko nintzakean! O nola nere erokeria kondenatuko nukean! Noiz artean, bada, noiz artean banidadea billatuko det? Noiz juizioan sartuko naiz? Noiz oñ azpian onra, ta gezurrezko esanak utziko dizut? Zer? Ta onra puska bano bategatik eternidade guzirako nere anima galdu bear det? Kea puska bategatik ni orrela galdu? Ta nerekiko aizezko, ta aizeak daraman esamesa batek geiago pisatuko du, nere salbazioak baño? O zenbat dauden infernuan orrelako: Zer esango dute bategatik, ta gizonen estimazio txar bat ez galtzeagatik! Niri orobat gertatuko ote zat? Ikusten, ta ezagutzen det, guzia banidade, ta zorakeria dala, ori pensatzen, ta esaten det askotan; ta akabatzen ezdet, ta ori bear bezela utzitzen asi ere eznaiz: badirudi, onra, ta estimazio ero ori nerekin bat egin, ezurretaraño, ta biotzaren erdiraño sarturik dagoela.

BIGARREN KONSIDERAZIOA

        O Nere Jaun soberanoa! Zer da au? Ill bear ezbanu bezala bizi naiz. Noiz artean lo pisu onek iraungo du? O desditxa, ta ai nere desditxadua! Munduaren esamesen Jainko gezurti au noiz lurrera, ta oñpera botako det? Noiz milla puska egingo det? Ai Jauna, nik ezer balio ezdet? txit argal, ta nagia naiz! Zugana nere begiak jasotzen ditut: lagun zadazu, galdu eznadin. Nere Jesus ona, zure piedadezko begi oriek biurritzatzu nigana, ta Zu zeranagatik, ez arren permiti, aizezko onra orrek bere ondoren ni eramatea. Bada Zuk zure Aita Eternoaren gustoa bakarrik billatu zenduen, eta jendeen esanak ezertan iduki etzinduen: ta orregatik desonran lapur biren erdian Gurutzean illzera etorri ziñan: arren, onraren banidade beltz orañdaño arrastatu nauen au, nik egiaz arrastatzeko indazu indar, ta bear dedan grazia.

        Ai Jauna, poderoso zera, ta zure bear naiz. Armatu fuerte au biotzeko gaztelutik ateratzeko zure beso fuerteagoaren indarra bear da. Ea lagun zadazu, Jauna, ta zurekin batean etsai onen kontra eriotzaraño nik peliatuko det. Aize utsa, ta banidadea da onra, ta estimazio guzia. Nere eriotzako tranzeaz akordatuko naiz beti, ta orrekin kea bezala onra ori desegingo da. Ta baldin azkenik nere gorpuz au ere, lurrak jateko, utzi bear badet, zer zorakeria da, au serbitzen, ta erregalatzen, nere bizia igarotzea, ta are geiago nere anima galtzeko peligroan? Aragia serbitzen bizi bazerate, illko zerate, dio S. Pablok: baña espirituko indarrak aragiaren obra, ta erresabioak sujetatzen badituzute, biziko zerate. Edo aragaia serbitu, ta betiko ill bear det, edo aragia mortifikatu, ta betiko bizi bear det. Bietatik bat seguru izango da.

        Aragiaren gustoak txit laburrak, ta denbora gutxiko dira. Ta orren denbora gutxiko atsegin itsusi bategatik betiko nik galdu naiko det? Non da juizioa? Ta nere bizian nik zer egin det? Aragia serbitu, ta nere anima galdu. Baña ai ene! Ai! Orañ ere ori serbitzen, ta erregalatzen det! Animo, bada, ta fuerza: zeruko erreinoak fuerza nai du, ta fuerza egiten dutenak, daramate. Ea, nere anima, gorputz oni fuerza egiozu, bada laster utzi bear dezu. Begira denbora gutxi dezu: fuerza egiozu. Begira, infernuko zaramazki, fuerza egiozu. Begira zeruko gloria dijoakizu, fuerza egiozu. O nere Jauna, Zu zeranagatik indarra indazu, orrekin nik emendik aurrera gerra bizia nere aragiari, ta onen griña gaiztoai egingo diet. Ezagutzen det, bai, nere etsaia dala, ta onen adiskidetasuna falsia dala. Baña, Jauna, gauzarik dan errazena, Zu gabe, ezin badet: gaitzik andien onetan zer egingo det? Betor, bada, zure gloria, Zuk nai dezuna, nik beti egiteko. Amen.

IRUGARREN KONSDIERAZIOA

        Ill bearra zierto da, ta badakit: Noiz, non, ta nola ezdakit. Konsiderazio au irakurriko dedan ezdakit. Gaztetan, ala zartu ezkero, gauaz, ala egunaz eriotzak arrapatuko nauen ezdakit. Nik dakidana da, ergai, edo momentu bat zierto eztedala. Jesu Kristo egia, ta jakintasunak berak esaten dit, begira nagoela, zeren eriotzaren egun, ta ordurik ezdakidan: lapurren gisa, gutxien uste danean, ta bat lotan, edo ardura gabe dagoenean etorri oi dala. Egia au aditu, ta nor ikaratzen ezta? Ta nor ajola gabe egon diteke? Ai! Ta nola nago ni prestatu gabe? Nola, nere eriotzako ordua banieki, ta zerua eskuetan baneuka bezala?

        Gauza izugarria! Onela eriotzak orañ baño len artu banindu, asko gazteago artu dituen bezala, nizaz zer izango zan? Ta nere pekatuen artean artzen banau, nizaz zer izango da? Zenbat bider jolasean, ta farraz, pekatuz beterik egon naz? Eta lo egiten det soseguz, alakorik ezbaliz bezala? Jainko nere kontra aserraturik, ta ni farraz, ta ni lotan? Jainkoa bere espata magitik aterarik, ya niri golpea emateko, ta ni añ ajolakabe? Ya infernuan ondatzeko zorian ni, ta demonioak niri blzaka, ta ni orren ajolakabe? Jauna, zure golpea deskargatu bazendu, zer izango zan? O nola infernuetan sekulako erretzen egongo nintzan!

        Ta miserikordia onegatik zer zor dizut? Zer dostatzen zitzatzun, golpea eman, ta ni, zure etsai au, kastigatzea? Baña ai! Ez kastigatu, baizikan deitu, abisatu, ta Zuk erregalatu nazu! O bedeikatua betiko izan zaite ala! Zrue Ontasun andia ezagutzen, ta alegin guziaz, alabatzen det. Txit obligatua nago, ta zer esan ezdakit, Jauna: bada ez beñ, baizik askotan etxeden izan didazu. O miserikordia esan al baño andiagoa! Ta orañ, Jauna, zer nai-zu nigandik? Jakiña da, ta badakust, bere Jabe maitea. Nere animaz ondo begiratu, ta illtzeko bezela bizi nadilla. O, ta zeñ gauza justua agintzen dezun, ta onetan zenbat dijoakidan zure esana egin ta obeto bizitzean!

        Bada orrela, Jauna, ta eriotzaren golpea begiz dakusena bezala biziko naz: beti ordu orren zai egongo naz, ta lotan ere bildur ori biotzean idukiko det. Ta, bada, zure piedadeak denbora eman dit, penitenzia, ta damuaz baliatu nai det. Biziera zar galduko kontuetan sar gaitean, Jauna, ta bizi berri bat, zurekin batean, asi dezadan. Nere gustoen kontra beti peleatu, ta eriotza on bat billatu, ta etxedengo det. Orañ bereala iltzeko bezela biziko naiz. O au egiten banu! O zer ditxa: ta munduko gauzetatik nere biotza desegiteko nola lagunduko lizakean! O ta gaurko egunean oriek utzi, ta ill bear banu bezala, bizi banintz! Au egin dezadan, Jauna, ta orañ artean bezeñ itsu eznadin izan. Amen.

LAUGARREN KONSIDERAZIOA

        Eriotzako ordua zierto, edo jakiña ez badere, badakit, nere biziaren denbora laburra dala: Laurogei urte geienaz izan diteke. Baña epe luzeagoak ar ditzagun. Demagun, milla urte bizi nadilla: orrenbeste iñor bizi izan ezta. Edo nai badezu, bi milla urte. Dana dala, azkeneko egunean nere burua ikusi nai det. Georenean au etorriko da: ta kontu ori egin, ta orretan pensatzea, txit ondo da. Eriotzako gaitzak ematen dit. Ah! Ta nork daki, batbatean illko nazan? Ai, ta nor onezaz ikaratzen ezda? Beñzat ezdakit, zer gaitz nere atzenekoa izango dan, ta ez noiz, ta nola. Ezdakit, modorra, bereala juizioa kenduko didan bat, izango dan, edo itorik, edo ezpataz, asko bezala josirik izango dan. Baña ez: guzia, nai bezala, izan bedi.

        Izan bedi bi milla urteko bizitza, eta orietan, nai adiña, ta geiago onra, ta azienda, gusto, ta atsegiñak: itz batean, munduan desea al-ditekean guzia kunplitu, ta betea dedala: ta ori guzia alerik pena, ta kezka gabe. Bi milla urteak igaro, ta ill bear, ta atzeneko gaitzak ematen dit, neregan, ta juizio osoan beti nagoela. Denbora nola dijoan, nere eriotzako ordua badator, ta egin kontu, orañtxe dala. O zeñ indar gabe, ta keneik ezdedala arkituko nazan! Begiak ondaturik, ezer ezdakusdala: ya oñak oztu, ta anima falta zaie: oñazeak, ta biotzeko naigabeak estutu, ta eriotzako izerdi otzak ematen dit. Etxekoak badatoz, ta arpegi erori tristean, ta begietako illuntasunean dakuste, bereala ill bear dedala.

        Laster, laster, diote: Oleazioa eman bekio. Badator presaka Jainkoaren Ministro Sazerdotea: Olio santuarekin begietan ematen dit, esanaz: UNZIO SANTU ONEGATIK, ETA BERE MISERIKORDIA TXIT PIADOSOAGATIK, BEGIAZ EGINDAKO PEKATUAK JAINKOAK BARKA DIZAIZKIZULA. Ta onela beste sentiduetan. Amen, diote guziak, eta nik ere al-badet, esango det: AMEN. Iltzekoen Ledania asitzen da, ta guziak diote: ORA PRO EO: ORATE PRO EO. Santuak nigatik erregu dezatela: ta al-badet, nik ere esango det. Bularra estutu, ta anditzen zat, ta asnaserik ya ezin artu det. Santo Kristoa, ta kandela eskuetan eman, ta nik eziñ diuki, ta bestek lagundu bear. Oñazeak, ikarak, ito-naiak ematen didate. Medikuak dio, pulsurik ezdaukadala: ta ikusten det nereak egin duela, bereala iltzen naizala.

        Tranze estu onetan gogoratezn zat: gaur, ta orañ Jainkoaren Tribunalean agertu bear det, gaur, orañ nere biziaren kontu eman bear det: ta betiko salbazio, edo kondenaizoaren sentenzia, erremedio gabe artu bear det. Ai ene, ai Jauna! Nere igaroko bizitzaz zitzaz orduan zer sentituko det? Zer nere gusto, onra, ta banidadeaz? Ikusiko det, oien zale, ta billa ibilli nintzala, ta oiek gerra bizia egiten didatela. Ai, zertan bizitza igaro det? Ta igaro guzitik orañ zer daukat nik? Ezer ez: beñzat gustorik batere ez. Penak, ta latzak, eta garratzak: ta gorputzekoak añ andiak dirala, animako oiek askoz ere andiago dira. Bizitzan atera dedan irabazia da, onela errebentatzen iltzea. Ta ez ori nola nai, ezpada ill, ta nere anima eternidade guziko tormentuetara kondenatzea. Ai irabazia! Ai kaltea!

        Zer da au? Nere juizioa non zan? Onetako bizitza añ luzea Jainkoak eman zidan! Ta nik au nai, ta billatu izan det? Zenbat bider abisatua izan naz, ta belarriak itxi ditut? Nere biotzean ixil mandatu, edo bere inspirazioak Jainkoak eman, ta nik berariaz oriek aztu, ta kasorik egin ez? Zer? Puntu onetan ikusiko nintzala eznekien? Bai. Ai zer lanzea jokatu dedan! Atsegin laburrak gatik betiko tormentuak: onren kea gatik betiko desonrak! Ta betiko suak nola eramango ditut nik? Nola au begiratu eznuen? Edo nola itsutu nintzan? Erioa bezalako gauza izugarriak, ikara emate etzidan? Su gar betikoak bildurra sartzen etzidaten? Askotan irakurri, enzun, ta aditu, edo pensatu nuen: askotan nere onerako Jainkoak esan zidan. Baña nik farra, ta burla egiten nuen. Bada, orañ nik zer egingo det? Ai nere Jainkoa! Au zer da?

BOSTGARREN KONSIDERAZIOA

        Ea: tranze estu onetan alde guzietara begiratu, ta zer erremedio dedan ikusi nai det. Anima nerea: goia, ta bea, alde bata, ta bestea, igaro dana, ta etorkizuna, orañ danarekin, ondo begira dezagun. Ai, ta zer ispillu triste ez ikusteko obeak? Alde guzietatik nekea, ta alde guzietatik naigabea! Gora begiratzen badet, ikusten det Jainkoaren aserrea, ta onen ezpata magitik aterarik, nere gañean, ta golpea emateko zorian. Jaungoiko guztia nere kontra dagoela ikusten det: ta guziz justua bezela, arrazoi andiarekin, egin diozkadan ofensa itsusiak gatik, aren Ontasun piedade, ta ainbeste benefizio, nola egin dizkidan, nik ezertan iduki gabe.

        Bera begiratzen badet, leizaondo, edo zulo andi illun bat, su, ta gar ikaragarriz betea nere begira dagoela, ikusten det, eta an asko deabru aserre, beren atzaparrakin niri eraso, ta nere zorakerien pagua emateko. Ezkerretara begiratzen badet, an beste demonio asko, tranze onetan estutzen, ta ikaratzen nautenak daude, ta diote, gaizki bizi izan zana, ezdala arrazoi, ondo iltzea, ta anima gorputzetik atera orduko, prest daudela berekin infernura eramateko. Eskuietara jiratzen banaz, Aigeru Santu, Jainkoaren mandatariak an daude. Baña Jainkoak oiezaz bialdu zizkidan mandatu, edo inspirazioaz nik kasorik egin ezdet.

        Igaroko nere bizitzara begiratzen badet, dana guzia pekatuz, ta Jainkoaren ofensa, ta aserrez betea ikusten det: nere gustoak akabatu, ta tormentu biurtu dirala. Ordu presente oni begiratzen badiot, bereala iltzen nazala, dakust, ta munduan geien nai nituen gauzak, adiskide, ta aziendak ezer baliatzen ezdidatela. Aurrera, edo etorkizunari begiratzen badiot, kontu estua, ta eternidade guztia nere begira daukat, ta dakust, ezin atzea biurtu, ta ezin orrela ere nagokeala. Ai zer estura, ta zer ansiak! Ai zer eriotzaren miñak, ta zer infernuaren bildurrak!

        Orañ galde nai dizut: Anima nerea, nola bizi izan naiko zenduke? Zer penitenziak egin izan? Nola Jainkoaren gauzai begiratu izan? Txikitik andira zure pensamentu, itz, ta obretan nolakoa izan? Bada orañ egizu orduan naiko dezuna. Ea bada: bijoaz nigandik, ta ijoaz ordu gaistoan lurreko deseoak, ta betoz zerukoak. Ken ortik onra, ta banidade, ta torpeza itsusien deseoak: ken aziendaren deseo eragabeak: ta oien lekuan, betoz, nere anima, Jainkoaren deseoak. Munduak nai duena esan beza: naiz santua, naiz Zoroa naizala. Mundua, ta mundukoak neretzat ill bite: ta eriotzako orduan naiko dedan guzia egiten asi nadin. O ta erioaren ispillu triste oetan ondo begiratzea, zeñ gauza andia dan! Ta azkenik onetan ikusiko eznaz? Nere egitekoa au ezta? Bada zer egiten det? O nere Jauna! Indazu arren onetako zure grazia, ez itz bat, ez pensamentu, ta ez gauza txiki, ta andirik egiteko nik, ezpada orduan naiko dedana, ta orduan naiko dedan intenzio, ta zuk nai dezun borondateaz. Amen.

SEIGARREN KONSIDERAZIOA

        Estura onetan, bi milla urten kabuan, ta alde guzitik antsiaz beterik nere burua iltzeko zorian ikusi, ta begirada berri bat obeto eman nai det tranze onen gañean. Ai! Pensatzeak ikara ematen du: pasazeak zer egingo du? Orduan, bada, nik zer sentituko det? Orañ añ erraz galtzen ditudan ordu oietatik bategatik zer emango nuke orduan? Baña, Jainkoak denbora eman didan ezkero, ondo da, erioarekin burruka berriko nere burua iksutea. Onetan kordea galtzen det. Kredo, Kredoa, sinisten det, diote guziak. Esaten asitzen dira; baña nik ezin esan. Biotza lutoz betetzen zat, ta sentitzen det, anima gorputzetik desegin, ta badijoala.

        Anima ortzetan daukat, ta al-eginaz, nere biziaren atzeneko gauza bezala, neke andi artan Kredoa esatera animatzen, ta saiatzen naz. Ai anima tristea, zuzaz zer izango da? Batetik Aingeruak, bestetik deabruak daude. Ai zeñena izango ote zera? Ta onetan ikusi bear naz? Ah nere Jaun piadosoa. Dedan denbora ontan, uztazu negar dagidan. O nork biotzeko deadarrik andienak, igaroko bizitaren negarretan eman litzakean! Ta bada puntu artan lekurik izango ezdet, orañ au soseguz artu bear det. KREDOA asi, ta akabatu eziñik, atzeneko iru asnaseetatik bat estu estu eman det. Ai pekatari tristea, ta galdua, Jainkoari ainbeste falsia egin, ta aren etsai zerana!

        Are estuago bigarren asnasea artzen det, ta eegin kontu, puntu artan bertan, arrazoiaren uso ezkero bizi guzian egin izan dedan ona, ta gaitza begietan jartzen zadala. Ai zeñ kontu, ta arrazoi gabe bizi izan nazan, ta zeñ estua artu bear zadan! Azkeneko asnasea ematen asitzen naz. O puntu, o instante, o momentua! O denboraren ergaia, merezi, edo desmereziaren akaballa! O! Onetan anima ateratzen zat! O momentua, zinzillik eternidadea daukana! O momentu, eternidade guztia ondoren dakarrena! Ai! Ai! Jesus milla bider. Justua ozta salbatzen bada: pekatari onezaz zer izango da?

        Au ikusiagatik ere badirudi, kalloak egin, ta nagoela, onelako konsiderazio dan suerteenak ere niri mellarik ez egiteko. Nor, au ikusi, ta ondo bizitzera, erretiratzen ezta? Nor ondo iltzeko prestatzen beti egon, ta ariko ezta? Nori onek fuerza egingo ezdio? Bada niri nola egiten ezdit? Nola illa bezala bertatik bizi eznaiz? Ea, bada, beñ, edo beñ nere erokeriak akaba bitez: nere trazak, nere andinai, jakin nai, estimazio, gusto, ta erregaloen deseoak; beste banidadeakin beude betiko. Nere Jaungoikoa, ta onen borondate santua nai det, ta ez besterik. Ill bedi beste guzia, ta ni beste guziarenzat ill nadin. Jainkoa bakarrik nere biotzean beti bizi dedin. Amen.

AMA BIRJIÑARI KOLOKIOA

        Andre guzien artean bedeikatua, ta Gure Jainkoaren Birjiña Ama maitea. Nere anima, ta gorputzarekin aurrera pasatu baño len, nere atzeneko tranze au zuri enkomendatu nai dizut. Munduko itsaso nastu onetan, Zu Ar izar ederra, zera: nere ekaiz, ta peligrorik andien onetan, arren zuzendu nazazu. Esperanza, ta konsolazio guziaren Ama, ordu estu onetan penaz, ta antsiaz itotzen dagoen oni atseden, ta konsueloa emaiozu. Nere etsaiak, denbora akabatzen zaiela ikusi, ta persegitu, juizioa galerazo, ta berakin ondatu naiko naute: arren ordu artan Zuk lagundu, ta libra nazazu.

        Ama guziz santa, ta piadosa: izan zaite orrela neretzat. Bertatik ordurako, nere anima ematen, ta biotz guziaz, fede, ta esperanza osoaz enkomendatzen dizut. Zuk zure anparoan artzen banazu, seguru nago. Ea, bada, ni pekataria, zure mantupean ar nazazu. Nere pekatu andiaz azturik, eriotza on bat segura zadazu. Ditxarik andien au, Jesus zure Seme, S. Jose zure Esposo, ta S. Joatxin, ta Sta. Ana zure Guraso maiteak gatik eskatzen dizut, graziakin zu alabatzeko glorian. Amen.

DENBORAREN GAÑEAN KONSIDERAZIOA

        Ill, ta gorputz, eta animari begiratu baño len, denboraren laburtasuna, ta merezitzeko denbora nola akabatzen dan ikusi nai det. O ta zeñ laburra dan! Atzeneko asnasea eman, ta ya denborarik ezta. Ah! Lentxeago bazan! Ta onetan zinzillik eternidade guzia dagoela! Ta denbora ori nola nik aprobetxatu bear nukean? O zenbat denbora galdu izan, ta galtzen dedan! Zeñ gutxi estimatzen dedan! Eskua emango balitzat, denbora puska batean, nai dedan adiña urre artzeko: Ah nola punturik galdu gabe, denboraz baliatuko nintzakean: ta are geiago, laburra izan, ta ezbaneki noiz akabatuko zan! Ta zer? Denborak gutxiago balio du urreak, ta ondasunak baño? Badakizu zer balio duen?

        Zure animari galde, eriotzako ordu estuan ikusten danean, munduko ondasun guziak baño, ordu laurden bat, geiago estimatuko lukean? Gutxiagoan irabazi, edo galdu diteke zerua. O zer antsiakin denbora prezioso onen puntutxo bat ere ez galtzeko, nik ibilli bear nukean! Eguargia degun artean, Jesu Kristok dion bezala, gabiltzan, geroko au illunak argitzan baño lenago. Denbora momentu bakar bat galtzen badet, eternidade guzirako ori galdua det. Egia da, denbora galduaz, edo nere kulpaz damu izan dezaket; baña beñik beñ, denbora galdua, galdua betiko geratzen da: orrez ezin balia diteke. Igaroko denbora igaro zan: etorkizuna eztago nere eskuan. Orañgo instante au det nerea. O nere Jaun andia, zer egingo det? Nere igaroko desditxa, ta kulpa barka zadazu: ta orañgo denboraz zure eternidadeko gloria irabazten lagun zadazu.