www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Eskaldunak
Jean Martin Hiribarren
1853

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Eskaldunac, Jean Martin Hiribarren (faksimilea). Auņamendi, 1971

 

aurrekoa hurrengoa

    Xegarai laphurtarra, Eskaldun lehena,

Jakinen bilkhuietan handi atzemana,

Luzeki deputatu, orai konseilari

Justizia gainean dutena ezarri,

Ungi eginez egun konda dezakena,

Nihor laguntzen huzkur izatu ez dena,

Nahi nuke kantatu hatsik luzenean,

Eta haren omena hedatu mendean.

Bainan luze lukete orok kausi uko.

Gehiago ni banintz hemen hedatuko;

Hargatik Nafarroa uzten dut saltoan,

Izenik ederrenak ageri lerroan

Lehenbiziko Mina, Eraso, Duthari,

Iturbide, Bikuña, Baztan, Orozteri,

Etxeberriak, Goñi, Lanz, Casa-Egia,

Fagoaga, Sopolan, Arroyo, Garcia,

Agirre, Berrueta, Irigoien handi,

Aphezpiku joana, ez ahantziz mendi;

Aberats da handizki bihotzez Nabarra;

Herri bakhotxak badu nihonden izarra.

 

    Kantabren dukea zen Pelaioren aita,

Zeinaren aiphamena erregekin baita;

Eskaldun odola zen beraz Asturian,

Nola Espainiako errege guzian;

Ahaideak bazuzten errege joanek;

Aiphatzea galdetzen hetarik zenbeitek:

Alba, Zuñigas, Lerma, Gebara, Uzeda,

Medina-Celi eta, guziz, Peñaranda,

Zeinaren ethorkitik, gerthatuz hartako,

Inperatriza baita egin Franziako.

Andre hortaz diteke erran egiazki,

Edozein herrunketan bizi zuen uki,

Napoleon bezala, zela gorthetako:

Garraiatzen dituzte gai denak tronuko!

Eskaldun odoletik biek badukete;

Dena den, arbasoak segitzen dituzte:

Napoleonek eman Franzian bakea,

Urrundu atzaparren sukhardun heldea,

Seguratu prestuak, gaxtoak izitu,

Bigarren Terroretik herriak beiratu.

Jainkoak du egorri, behar zen orduko,

Franzia baketurik, Nikolas jotzeko:

Neguko gizon hori da izigarria;

Ifernutik berekin dakhar izurria;

Giristino guziak, bere erresuman,

Satanen lagun, ditu hertsatzen ariman.

Zenbatek Siberian gatheak ekhartzen!

Mortero keta jaunak han dire higatzen!

Zenbeitek flakeziaz uztean fedea,

Izan dute saritzat lodiki urrea.

Ez du Elizak izan holako etsairik,

Hasiz ere kondatzen Julianotarik;

Rusian ez diteke egia predika;

Nikolasek behar du Dabiden musika;

Hura dute mihiek bere kantetako,

Utziren bada ere Jainkoa bethiko.

Aphez katolikorik ez da gehiago;

Komentu gehiena biluzia dago;

Rusiako Jainko da enperadorea;

Urrunago nahi du hedatu legea;

Burdinazko esku du Turkoei hedatu;

Bainan ikuspen horrek bertzeak ernatu.

 

    Jainko, gizon etsaia dute zehatuko

Soldadu dohazenek, haren ikusteko;

Napoleonek dio, behin khenduz maska

Pagaraziko ungi bitimen marraska;

Bere oldez etzuen egin nahi gudu;

Gaitzagoen beldurrak hortarat joan du;

Franzia ez da nahi Kosaken meneko;

Kontrarat denek gerla diote nahiko,

Ez baitute gauean nahi pulunpatu,

Eta argi bideak hala nahi baitu;

Ez du Napoleonek amorrik emanen;

Ja egin dituenak lekhuko erranen;

Hura nausi Franzia ungitu behar da,

Arras haren oldea nahasten ez bada;

Ez du xede hoberik nihork seinalatu;

Gaizkiaren gakhoak erakutsi ditu;

Bihotza badu eta buru hautatua;

Ez du beldurrak utzi nihon izitua:

Zer ethorkizuna den harenzat argitzen,

Iguzkian baditu argiak laguntzen!

 

aurrekoa hurrengoa