www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Manual debozionezkoa
Joanes Etxeberri, «Etxeberri Ziburukoa»
1627, 1669

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [faksimilea]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Manual devotionezcoa edo ezperen oren oro escuetan errabilltçeco liburutchoa, Joannes Etxeberri (faksimilea). Hordago, 1978
Azken berrikustea: 2006-06

 

 

aurrekoa hurrengoa

BURU XXVIII

 

Penitenziazko Sakramenduko othoitzak

 

        Bekhatu egin bezain sarri othoitza

 

Iauna, zuk diezadazu othoi barkha gaizkia,

Esker gabez zure kontra egin dudan handia.

Zeren ez nintzen lehen hill heriotze kruelaz,

Eta milla penarekin zathikatu okhelaz,

Ezen ez zu ofensatu neure kreatzaillea,

Eta behar guztietan onez estaltzaillea.

Aithortzen dut (Iaun puxanta) ene dela hobena,

Eta merezi dudala neurri gabeko pena,

Damu eta dolore dut neure bihotz guztiaz,

Ahalke gabeki zure ordenantza hautsiaz.

Arren, Iauna, neure falta barkha diezadazu,

Eta bekhokia ene gana itzul ezazu.

Sekulan iraunen duen zuri darotzut hitza,

Zure kontra gehiago ez egiteko hutsa.

Aphezari ere diot aithorturen hobena,

Eta bozik konplituren hark ordenatu pena.

Arren bada, Iongoikoa, zuk nauzun urrikari.

Eta barkha diozozu falta nigartsuari.

 

        Bekhatutan dagoenak edozein orduz

 

Ofensatu zaitudala aithor dut nabarbenki,

Baita zure kontra dela bekhatua xuxenki.

Zeren bada egin dudan bekhatu hain itsuski,

Ene gana ezazula gorrotoa iduki.

Bañan hobenen nazazu libra zepoetarik,

Nola gaixtagin hartua burdin gatheetarik.

Ezen zuk duzu faltaren barkhatzeko puxantza,

Arren hekien indazu, Iongoikoa, kitantza.

Urrikariz ikhuz azu othoi ene nigarra,

Eta eznazazula egotz nola sukhill iharra.

 

        Konfesiora preparatzeko othoitza

 

Iongoikoa, ezteusetik eman nauzu mundura.

Eta dendent idukitzen duzu ene ardura.

Prinzipalki egin nauzu zeure onherizteko,

Hitzez laudatzeko eta obrez ohoratzeko.

Hauk hirurak baldin baitut behar legez konplitzen,

Sekulako bizitzea darotazu agintzen.

Bañan egiten ezpadut kontu zure legeaz,

Mehatxatzen nauzu pena fiñamendu gabeaz.

Men hartan naiz (Iongoikoa) huts egin dut legean,

Eta begiratu eztut behar zen fazoñean.

Inozenziazko barkha urrezkotik urtara,

Erori naiz, herstu nahi nuke puxkara.

Sakramendua da hura Penitenziazkoa,

Zeñetan xahutzen baita notha bekhatuzkoa.

Hara bada hurbilltzeko dut desira handia,

Arren ungi hurbilltzeko egidazu grazia.

Neura hobenez indazu urriki dolutsua,

Eta hekien xehero aithortzeko donua.

Sekulan ez itzultzeko darotzut hitz segura,

Eta izanen dudala hobetzeko ardura.

Bañan (Iongoiko puxanta) zuk indazu dolore

Berzeren gatik ere bai, hunetzaz guztiz ere.

Zeren largatu zaitudan, ontasun fin gabea,

Eta kreaturetara eman gogo neurea.

Gero Iauna halaberki indatzitzu graziak,

Bekhatuen errateko ungi zirkunstanziak.

Aphezak ezagut dezan ene erhasun handia,

Eta demon remedio faltari egokia.

Ezen ezagutuz gero medikuak zauria,

Berze deusik egin gabe sendatu da erdia.

Hartarakotz bada, Iauna, egidazu dohaña,

Hauk guztiak errateko aithortzean hobena.

Nork, zer, eta norekien, zer finez, eta moldez,

Noiz, non, eta zenbat aldiz, alla berzeren oldez.

Hitz hauk erratera noa are klarokiago,

Ene desira dezazun ikhus hobekiago.

Eta zer estatutara, Iauna, nauzun deithatu,

Gero zertan zu gaixtoki, zaitudan ofensatu,

Ea lagunik banuenz, haren ofizioa,

Eta falta egitean, non zens ene gogoa,

Edo ene fiña zer zens, zeren ardiastea,

Eta nolako zens hutsa, egiteko moldea.

Zer denbora, edo muga illhun, edo argia,

Erran behar dut halaber, lekhuaren berria,

Nork ninduen bekhatutan lizuntzera buthatu,

Ala neure buruz nintzen xoillki lohian sarthu.

Bederatzi gauza hautzaz orhoitzeko dohaña,

Iongoikoa, egidazu aithortzeko hobena.

Ezen baldin uzten badut zenbait zirkunstanzia,

Konfesatzen naizen legez barkhatzen zait gaizkia.

Hartarakotz aphurtxo bat gorritzeko beldurrez,

Zure kontra egin tudan billuztean hobenez.

Iaun puxanta, liberalki egidazu grazia,

Konfesatu gabe mutu eztakidan mihia.

Eta gehiago zertan bainaiz akusaturen,

Bihurturen ez naizela, eta prometaturen,

Promesaren konplitzeko indazu faborea,

Edo lehen dadillala fiña ene bizitzea.

Satisfakzionearen egiteko astia,

Arren utz diezadazu denboren nausia.

Fiñean zuk egidazu faborea, Iainkoa,

Ardiatsteko hobenen barkhamendu osoa.

 

        Aphezaren oñetarakoan

 

Iongoikoa, aphezaren oñetara debotki,

Hurbilltzen naiz barkhamendu eskatzera humillki.

Aithorzen dut dadukala hemen zure lekhua,

Baita hobenen duela barkhatzeko eskua.

Arren bada lur baxoan, Iauna, hunek bezala,

Zeruetan zuk indazu barkhamendua hala.

Usazazu Iongoikoa, eztitasun lehenaz,

Eta etzaitela orhoit egin dudan hobenaz.

Aitzitik xahu nazazu nola elhurra mendian,

Eta hutsak barkhaturik har nazazu grazian.

Orain apart nadukazu higuindutzat utzirik,

Eta grazia sainduaz gaxoa billuzirik.

Hunen kausa hobena da zure izterbegia,

Zuk barkha diezadazu othoi neure gaizkia.

 

        Damua

 

Atsekabe handi bat dut faltetan eroriaz,

Eta zuri ohorea gaixtoki idekiaz.

Bañan guztiz dolore dut zureaz beregainki,

Zeren abusatu dudan ontasunaz laxoki.

Ezen zu zare ontasun guztien ithurria,

Zeñez asetzen baituzu egarri den guztia.

Dolore dut haren kontra zeren dudan faltatu,

Eta zergatik eztudan gehiago prezatu.

 

        Aithorra

 

Aithortzen dut neure falta, falta ere handia,

Neronek ezin baitirot zeña erremedia.

Hartarakotz Aphezaren belhaunetan iarririk,

Orhoitzen naizenak ditut kondaturen xeherik.

Guztiz azken kofesatuz geroz hunañokoak,

Zeñak baitire itsusi, eta gaitzestekoak.

 

        Emendatzeko promesa

 

Gehiago badarotzut sekulako promesa,

Heriozko bekhatuei egiteko ihesa.

Bai eta ganbiatzeko leheneko moldeak,

Lothua bainadukate zeñek, nola gatheak.

Ihes eginen daroet bekhatuzko paradei,

Eta ungi egiteko iarraikiko atizei.

Aldaturen dut bizia berze hobe batera,

Bizitzeko zure manu Sainduen arauera.

Eta hetan emanen dut neure neke guztia,

Harik eta zarra dadin ene triste begia.

 

        Satisfakzionearen egiteko promesa

 

Anartean luzazazu biziaren hedea,

Ezen zure eskuan da gizonaren mendea.

Egun daraño ditudan egin falten aldera,

Zenbait obra aphurtxoren nathorren konplitzera.

Ezen satisfakzione egiteko askirik,

Aithortzen dut eztudala xahuki podorerik.

Zergatik zu zaren ene kreatzaille goikoa,

Eta basoillo ni zure sujekzionekoa.

Badarik konplituren dut eman penitenzia,

Bekhatuen eredura zeña baita ttipia.

Ordean satisfatzeko osoki gutitia

Badut, obran albaneza eman neure nahia.

Ea beraz Iainko puxant ezin satisfatua,

Arren ene biziaren luza zazu ordua.

 

        Konfesioneko falten estaltzeko

 

Konfesionean falta dena ene aldetik,

Estal ezazu, Iesus krist, arren othoi zuretik.

Aithortzen dut Aphezaren absoluzionea,

Deus eztela falta bazait disposizionea.

Othoi hura zuk indazu behar bezain konplia,

Konfesionea ungi dakidantzat balia.

Arren bada, Iaun emea, indatzitzu graziak,

Haren bidez egiteko eskas tudan guztiak.

 

        Absolbitzen denean

 

Magdalena andreari hobenak barkhatua,

Niri egidazu neure halaber bekhatua.

Eta Aphezak baitarot nola ematen berea,

Zeruan zeure indazu absoluzionea.

Eta barkhatu ziñoen legez ohoñ onari,

Hobenak dietzadatzu barkha dolutuari.

 

        Absolbitu eta

 

Milla darozkitzut esker, Iainko barkhatzaillea,

Zeren eman darotazun benedikzionea.

Aphezak darotanean bekhatua barkhatzen,

Barkhatzen darotazula halaber dut sinhesten.

Arren bada ahantzkitzu egin tudan hobenak,

Eta indatzitzu dohain zeure graziarenak.

Gehiago eznathorren bekhatutan sartzera,

Nola urde lohitsua illkhi den istillera.

Promesaren konplitzeko egidazu grazia,

Iustuki iragateko goiti zaitan bizia.

 

        Berzea konfesatzen ikhustean

 

O Iongoiko Salmistari hobena barkhatua,

Eta Publikanoari othoitza laudatua.

Konfesatzen denari zuk emozu othoi arraia,

Bekhatuak aithortzean eztadintzat barraia.

Elkharrentzat othoiztera zuk manatzen gaitutzu,

Beraz falten aithortzeko dohaña egiozu.

Eta niri ere neurez indazu urrikia,

Magdalena damutuak zuen bezain handia.

 

        Penitenzia konplitzerakoan

 

Iaun handia, bekhatuen satisfakzionetan,

Eman penitenzia dut konplitzen ordañetan.

Arren errezibizazu begitarte emeaz,

Gauza aphur eskañia ona borondateaz.

Aithortzen dut hondalean ninzela ere erretzen,

Ez narokizula ondra idekia bihurtzen.

Zure handitasunari ttipitasun eneak,

Ezin itzul diotzoke ideki ohoreak.

Hartarakotz konplitzen dut manatuak bezala,

Dakidalarik satisfa ezin zaitzakedala.

Halarikan errezibi zazu, Iaun amulsua,

Obra ttipi gaitz handien ordain ofrendatua.

 

        Penitenzia konplitu eta

 

O Iongoiko obretara begira zaudezena,

Eta hitzak konplitzagun desiratzen duzuña.

Obretara athera dut eman penitenzia,

Zeña bainuen agindu konplitzeko guztia.

Ene hitzak eta obrak deus eztire ordean,

Zure kontra egin tudan bekhatuen aldean.

Hartarakotz huneraño sofritu trabailluak,

Eta zure gatik egin tudan obra iustuak.

Gehiago Iesus Kristen fin gabe mereziak,

Eta saindu dohatsuen neke eta izerdiak.

Bekhatuen har etzatzu satisfakzionetan,

Eta eneganik eskas denaren ordañetan.

 

aurrekoa hurrengoa