www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Bertsuak
Manex Etxamendi
1895-1954, 1972

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Antzerkia, Lauaxeta (Jon Kortazarren edizioa). Euskal Editoreen Elkartea, 1990

 

aurrekoa hurrengoa

HALAKO ANDERER ETA
HEIEN IDURIKOER
PERTSU BERRITAN BI HITZ

 

                Airea: Agur adixkidea, Jinkoak egun on.

 

Aita batek ziozkan

behin seme bati

Artaldetikan eman

beretzat bi ardi.

Zion: «Hoien intresa

kontserba baladi,

Umea haziz daitek

artaldea handi;

Denen begiratzera

beraz berma hadi».

 

Semeak estimatuz

aitaren agintza,

Gogoan hartu zuen

aitak erran hitza.

Bere bi tresoretan

badu esperantza:

Kar batek hartu zuen,

bai, haren biotza,

Zoinek emanen zion

lehenik bildotsa.

 

Arraltsade batez da

semea ohartzen:

Bat umearekilan

etxerat etortzen!

Bertze ardia aldiz

nihun ez agertzen;

Ez zezakeien asma

zer zaion gertatzen...

Griñan dagolarik da

iluna hurbiltzen.

 

Bertze ardia laster

ikusten du hantxe,

Oihanerat dohala

etxerat jin orde:

Bildots sortu berria

nahi zuen gorde;

Umeño haren karga

baitzitzaion dorpe,

Amak eman ziozkan

hiltzeko lau kolpe.

 

Gau ilunak gogoa

arintzen ziola,

Erran zuen: «Ibili-

-agatik nik hola,

Noren etazertako

duket nik axola?

Fama emailerik ez!

Libroki nabila!

Oi zer bizi goxoa!

Ni naiz, ni, abila!».

 

Ardi atrebituak

atsegin heietan

Etzuen laster iraun,

sartu zen penetan:

Gaitz bat sartu zitzaion

betikotz zainetan.

Egun bat ontsa bazen,

bortz egun herrestan.

Halere bizi nahi

ideia beretan!

 

Seme harek geroztik

Ardi batetarik,

Bai eta ardi haren

umen-umetarik,

Ibiltzen du mendian

artalde ederrik...

Bertze ardiak ez du

agertzen umerik:

Denbora alferretan

dohako trixterik.

 

Amaren utsez hola

galduz ume hura

Jabeak ontasunik

galtzen du sobera.

Hortakotz du bientzat

estimu bedera;

Nola izan dezake

amodio bera?

Bat maite-ta bertzeaz

higuintza, kolera...

 

Erresuma guziek

zioten elgarri:

«Frantses populua da

orai dolugarri:

Ume sobra galtzeak

du apal ezarri!».

Zentzu guti duenak

eginen du irri.

Aipatzea bera da

nigar egingarri!

 

Nun zer galtzeak diren

populuendako,

Jinko Jaunak bakarrik

ikusten tu oro.

Ardura balinbada

zerbait jasaiteko,

Nondik heldu zaizkigun

dugu ikusteko,

Maiz aski dire obrak

agertzen lekuko.

 

Nork ere hartzen baitu

plazerren bidea

Lur huntan berean du

doblezka kaltea.

Garbi izaiteko har

dezagun xedea.

Urosa naho denak,

atxikiz Fedea

Segi dezala beti

Jesusen legea.

 

1921

 

aurrekoa hurrengoa