HAMARGARREN KAPITULUA

PADUA BEGIRATZEN DU
EZELINOREN AZTAPARRETARIK

(1231)

        Italiako eskualde hartan bazen orduan soldadu aintzindari bat, zer-nahi desmasia egiten zuena. Izena zuen: Ezelino de Romano. Hiri batean sartzen zen bada, han zirenak oro, jende eta gauza, uzten zituen bere soldaduen bazka, bere soldaduen meneko. Eta soldaduek zer-nahi gaxtakeria egiten zuten. Bertzalde Ezelinok jende frango preso ezartzen zuen, eta han goseak hiltzerat uzten. Holaxet hondatuak eta fundituak izan ziren jadanik asko hiri, nola Verona, Vizenzia, Brezia. Paduan ere ikharetan zagotzin; hurbiltzen hari zen Ezelino. Jadanik, Paduaren aldean, jauregi eder bat, Castel-Fonte, hartu zuen, eta hango etxeko-seme gazte bat preso ereman. Antoniok ez badu salbatzen, Padua ere laster xahu da.

        Badoa beraz gure saindua Ezelinorenganat, bertze orduz profetak Israelgo erregetzarrenganat joaten ziren bezala. Veronan zen orduan Ezelino. Antonio sartzen da haren egoitzan, eta han, batere beldurrik gabe, goraki erraten dio: «Noiz artio ixuri gogo duzu hobenik gabeko jenden odola? Noiz artio zangopean erabiliko ditutzu Jainkoaren haurrak? Jakin zazu Jainkoaren ezpata dilinlan dagola zure buruaren gainean, eta gaztigatua izanea zarela izigarriki.» Han zirenek uste zuten Ezelinok Antonio, hoin garrazki eta saminki mintzazearekin, berehala hilaraziko zuela. Bainan ez; aitzitik, guziak harritzen direlarik, Ezelino ahuspez erortzen da Sainduaren oinetarat; bere hutsez barkhamendu eskatzen dio, eta hitzematen ez diola Paduako hiriari deus kalterik eginen. Bertzalde, Antoniok galdeginik, Castel-Fonteko etxeko-semea libro uzten du.

        Xutitzearekin, Ezelino ohartzen da haren adixkideak, soldaduak, egin eta erran dituenez harrituak dagotzila. «A! ez harri, diote erraten; fraile hori mintzo zelarik, horren begitartean ikusi dut Jainkoarenganikako argi zorrotz bat, eta hala ikharatu naiz, non uste bainuen ifernuaren zolan nintzela.»

        Ezelino bizkitartean konbertitua baino izituago zen. Bertzalde nahi zuken jakin heia bertzen hutsak, eta bereziki jende xehearen biluztea eta bizitzekoaz gabetzea, hain bortizki eta garrazki kondenatzen zituen fraile harek, ez othe zuen berak gogotik zerbeit ontasun hartuko. Igortzen diozka beraz bere lagun segurenetarik zenbeit present eder eta balios batzuekin, erraten diotelarik: «Erem-otzue hauk frai Antoniori. Hartzen baditu, hil zazue han berean eta berehala; bainan ezetz, ez dituela hartuko khexaturik eta samurturik ihardesten badautzue, gibelat zatozte, gizon hari deus minik egin gabe.» Badoatzi, eta Antonioren aintzinean lurreraino gurturik, huna nola mintzatzen diren: «Zure seme Ezelinok igorri gaitu zureganat. Galdegiten dautzu othoitz egin dezazun harentzat, eta guk ekharri present hauk har detzatzun: hautaz nahi dautzu zenbat maite zaituen irakutsi.»— «Ez, ez, ihardesten du sumindurik Antoniok, ez ditut hartuko present horiek, ezen ohoingotik heldu dire. Galduko dire aberastasun horiek, eta zuek ere horiekin. Huts-azue beraz, huts etxe saindu hau, zuek hemen izatearekin zikindua bezala baita.» Ateratzen dire, ahalkez urtuak, eta gauza denaden kondatzen diote Ezelinori: «Ongi da, ihardesten du Ezelinok; Antonio egiazki Jainkoaren gizona da. Utz-azue geldirik; erran beza nitaz nahi duena.»

        Erratea baino asmatzea errexago da, Antoniori zer phestak egin ziozkaten Paduan, itzuli zenean Ezelinorenganik, Ezelinok hitzemanik Paduak etzuela zeren haren beldurrik izan. Hotsailaren hastean zen hori, 1231an. Handik Mendekosteraino predikua predikuaren gainean eman zuen Antoniok, bai Paduako hirian, bai bazter herrietan. Elizetan tokirik aski etzen aditzailentzat, eta beti bezala mirakuilurik aiphagarrienek laguntzen eta indartzen zuten fraile sainduaren irakaspena.